Goðasteinn - 01.09.1996, Síða 15

Goðasteinn 1996
1970.
Fimmtánda gos. Það hófst 5. maí og
var kennt við Skjólkvíar, norðvestan í
Heklu. Það stóð í tvo mánuði og olli
flúoreitrun tjóni á búfé. Gosstöðvarnar
voru auðveldar aðkomu og fjölsóttar af
ferðamönnum.
1980.
Sextánda Heklugosið hófst hinn 17.
ágúst. Fylgdi því öskufall sem olli
tjóni, einkum á Norðurlandi. Gos þetta
stóð stutt og var lítið í sniðum.
1981.
Sautjánda gosið var enn minna. Það
hófst hinn 9. apríl og stóð ekki lengi.
Fylgdi því þó bæði hraunrennsli og
öskufall, en í litlum mæli.
1991.
Atjánda gosið á sögulegum tíma
hófst hinn 17. janúar. Var það úr gígum
austan í fjallinu. Það var lítið og stóð
yfir í örfáar vikur.
Gos í nágrenninu
Auk hinna 18 eiginlegu Heklugosa
á sögulegum tíma hefur gosið nokkrum
sinnum í nágrenni fjallsins sem hér
segir:
1440.
Þá er talið að gosið hafi einhvers
staðar suðaustur af Heklu.
1554.
Um vorið hófst sprungugos suðvest-
ur af Heklu. Það stóð í sex vikur og
hlóðust þá upp eldborgirnar Rauðu-
bjallar. Hraunið sem þarna rann kallast
Pálssteinshraun.
1725.
Gos hófst þá úr sprungum á þremur
stöðum suðvestur, suður og austur af
Heklu og stóð í nokkrar vikur. I jarð-
skjálftum í upphafi gossins hrundi bær-
inn í Haukadal á Rangárvöllum.
1878.
Þá hófst sprungugos hinn 27. febrú-
ar nálægt Krakatindi um 10 km austur
af Heklu. Gosið stóð yfir í tvo mánuði
og fylgdi því talsvert hraunrennsli.
1913.
Hinn 25. apríl hófst sprungugos
norðan í Mundafelli og vestur frá því á
svokallaðri Lambafit. Gossvæði þetta
var norðaustan Heklu. Nokkurt hraun-
rennsli fylgdi þessu og stíflaðist þá
m.a. Helliskvísl.
Er þá lokið yfirferð um gossögu
Heklu og nágrennis. Þótt þetta sé fram
sett í stuttu máli, er það von mín að
samantektin geti komið að nokkru
gagni fyrir þá senr ferðast um nágrenni
þessa fræga fjalls og vilja glöggva sig á
helstu staðreyndum í sögu þess.
Oddastefna 1996 fjallaði um Heklu. Erindi sem flutt voru á
Oddastefnunni birtast í Goðasteini 1997, enda eru þá 50 ár liðin
frá hinufræga gosi 1947.
-13-