Víðförli - 01.03.1947, Blaðsíða 20

SKALHOLT
r-------------------------------------------------------------------------------*\
Enginn íslendingur getur hugsað út í sögu Skálholts nœstliðin 150 ár
án þess að hrylla við. Það er aumleg saga um vesaling, sem lœtur plokka
af sér spjarimar og afhýðast œru og sœmd, vegna þess að hann hefur
gefið frá sér og veit naumast til sín meir.
Akvœðum Gissurar biskups var riftað af erlendu valdi, sem lcngi hafði
að því unnið að fyrirkoma andlegu og efnalegu sjálfstœði kirkjunnar á
Islandi. TJm aldamótin 1800 tókst því að hryggspenna hinn íslenzka
biskupsdóm — hann skyldi aldrei geta orðið brjóst fyrir íslenzkri menn-
ingu og manndómi framar. Ilér naut og að jáheyrðra óhappa og óáiran-
ar, sem yfir landið dundu, og íslenzkra yfirmanna, sem höfðu ná-
lcga týnt niður þrœði íslenzkrar vitundar og lífsraka. IIrakningur bisk-
upanna frái stólunum fomu, níðsla dómkirknanna og förgun stólseign-
anna er ein mesta uppgjöf þessarar þjóðar. Ilefði vart nokkur kyn-
slóð landsins liðið slík hcrmdarverk nema píndur gaddlýður Móðu-
harðindanna og áttavillingar rationalismans.
Vonum skemmra var dags að bíða á íslandi svo mjög sem syrti í
skjáinn að kvöldi 18. aldar. En elcki hefur enn dagað yfir Skálholti.
Það hrakfall er óbœtt. Svo illa sem dönskum yfirvöldum fórst við
Skálholt og innlendum kotungum hinna óhappasœlu aldamóta. þá hefur
þjóðin ekki betrað verk þeirra síðan.
Nú skyldi þess skammt að bíða, að leiðrétting fáist þessa máls.
Biskupsstóll í Skálholti aftur og kirkjulegt menntasetur — þetta eitt
er stað og þjóð samboðið.
Vér vekjum athygli á eftirfarandi greinum um Skálholt.
J