Víðförli - 01.03.1947, Blaðsíða 49

UM MESSUNA
47
að aldrei hefur sá tími komið, allt frá dögum postulanna og'
fram á þennan dag, er messan hafi niður fallið. Þar næst er
sú staðreynd, að ritaðar heimildir um hana eru til frá svo að
segja hverjum mannsaldri um þetta langa tímabil.
í Nýja testamentinu er ekki frá því sagt, hvaða form var á
messunni í upphafi. Hafa sumir viljað af því álykta, að ekkert
lag hafi verið á þessari athöfn lengi vel, heldur hafi hver og einn
flumbrað með þenna helgidóm að eigin vild. Þetta fer þó áreið-
anlega mjög fjarri sanni, en um það skal ekki frekar rætt hér.
Iíitt er alkunnugt af Nýja testamentinu, að postularnir mátu
svo mjög þessa gjöf Drottins, að þeir höfðu hana iðulega um
hönd, jafnvel daglega.
Þegar dregnir eru sarnan þeir staðir í ritum postulanna, sem
tala urn messu þeirra, kemur í Ijós, að eftirfarandi hefur farið
þar fram: Ritningalestur, prédikun, fórnargjafir (samskot), söng-
ur, bænir og kvöldmáltíðarsakramenti. Þetta er einmitt það
sarna og fram fer í messugjörðum kirkjunnar enn í dag um heim
allan, þótt formin séu í ýmsum atriðum eitthvað frábrugðin.
I lok fyrstu aldar voru flestir postulanna dánir. Enginn efi
er þó á því, að eftirmenn þeirra hafa haldið þeiin formum við,
er þeir höfðu numið af postulunum, svo mjög sem þeir mátu þá
mikils. Einn þeirra, Clemens Romanus, ritaðd fyrsta bréf sitt
til Korintumanna, líkl. árið 96 eða litlu síðar. Hann segir þar
m. a.: „Vér eigum að gæta vel þeirra hluta, sem Drottinn hefur
boðið oss að framkvæma á ákveðnum tímum. Hann bauð oss
að halda fórnir og þjónustugerðir og, að það skyldi ekki vera
gert í hugsunarleysi eða hirðuleysi, heldur á ákveðnum tímum
og stundum“. Þótt hann riti ekki formið sjál-ft, gengur hann út
frá, að fast form sé þekkt og að söfnuðurinn þekki skyldur sínar
að rækja það. Margar setningar eru í bréfi þessu, sem benda
til atriða í forminu.
Næsti vitnisburður um guðsdýrkun kristinna manna á tíma-
bilinu eftir daga postulanna er í bréfi, sem Gajus Plinius Caecili-
us Secundus, venjulega nefndur Plinius yngri, ri'tar. Hann skrif-
ar keisaranum skýrslu um kristna menn. Þar segir hann, að