Víðförli - 01.03.1947, Page 32

.‘50
VÍÐFÖRLI
norska, sem síðan hefur menntað og mótað meira en tvo hluta
norskra presta.
Þót't liberalisminn ætti formælendur meðal norskra kirkj-
unnar manna, ætla ég, að þeir hafi aldrei verið jafn róttækir
og sums staðar annars staðar, t. d. á íslandi. Gætti þar óbeint
áhrifa ennar Haugiönsku vakningar.
Eigi ber að neita því, að kristnir menn í Noregi voru nokkuð
tvístraðir í upphafi hernámsins og því varbúnari andlegri árás
en ella.
Fyrst var þjóðkirkjan, en evangelisk-Iútherska, grundvölluð
á Guðs orði og játningum ennar almennu kirkju. En þó var
hún með ýmsum veilum.
Þá var heimatrúboðsfélagið norska. Ahrifamikið var það og
lifandi, brennandi í anda og þyrst eftir frelsuðum mannssálum.
Og enn var eð þriðja: Norska Kínatrúboðsfélagið. Líka brenn-
andi í anda og óþreytandi í starfi til að sinna neyðarkalli heið-
inna manna, sem siigðu eins og fyrr: Kom yfir og hjálpa oss.
Þótt félag þetta væri innan norsku kirkjunnar, var samband
þeirra eigi náið og ágreiningur nokkur. En eldinn átti það og
áhugann. Og blessað sé það fyrir vitund sína um neyð heið-
ingjanna.
Fleiri voru hreyfingarnar og félögin, svo sem Santaltrúboð-
ið, Fríkirkjan — ágæt stofnun — o. fl. En þetta þrennt, er fyrr
greinir, var eð öflugasta og kom mest við sögu þá, er hér mun
að litlu rakin.
Þegar hér var komið, sat dr. theol. Eivind Berggrav á bisk-
upsstóli Oslóar, maður fjölfróður, lærður vel, víðsýnn og kunn-
ur sem ágætur rithöfundur. Guðfræðileg þróun hans er harla at-
hyglisverð. A námsárunum og fyrstu starfsárum var hann nokk-
uð fylgjandi liberalismanum og allmjög mótsnúinn störfum og
stefnu heimatrúboðsins. Með líðandi árum tók honum að skilj-
ast, hvaðan kirkjunni kom afl sitt og lífsmegin. Þvarr honum
þá ástundan við liberalismann, þótt eigi afneitaði hann honum
opinskátt. En vist er, að honum var starf og stefna heimatrú-