Fróðskaparrit - 01.01.1970, Síða 25

33
Rótstovnar í føroyskum
OrðiS er mest nýtt í fleirtali; í eintali, sum sjáldan kemur
fyri, hevur taS sniSiS nytra — eitt sniS, iS ikki er torført at
skilja, um vit hugsa um samanblandingina av herSingarveik-
um -i(-) og -«(-). — Fornt tág hevSi fleirtaliS tægr-tægrinar.
Burtur úr bundnum formi txgrinar (skr. txgrirnar) hevur før-
oyskt í fleirtali fingiS tuegrir og hevur nýgjørt eintalsformin
tægr.
Sum sæst, hevur fleirtaliS í hesum orSum sterka støSu í
føroyskum — kvørkrar er vorSiS fleirtalsorS burturav, burtur
úr ertrar verSur gjørt eintal av nýggjum, og burtur úr nytrir-
nytrinar og tægrir-tægrinar verSur gjørt eintal, so orSini nóg
illa kennast aftur. SæS í hesum samanhangi er ikki so torført
at skilja, at fleirtalsformarnir tør og tóm av tógv (sbr. 3. b.),
sum Chr. Matras nevnir í doktararitgerS síni1 á bls. 289—290,
mestsum hava vunniS á eintalinum.
Annars er at nevna, at ertrar í hvørsfalli hevur formin
ertna, sum sæst av samansetingunum ertnahamur, ertnakíkur
og ertnasúpan. Formurin er óregluligur, men í nýføroyskum
kortini heilt fastur. — Tann, iS hetta skrivar, hevur altíS veriS
stórliga í iva um rættleikan í at seta føroyskt okn ella ákn
(sbr. 3. a.) í samband viS hitt forna álpt ella qlpt. Men nú hann
er vorSin varur viS hin í føroyskum regluliga formin ertna, er
ivi hansara heldur enn ikki viknaSur. ákn verSur so i5 hvussu
er ikki einasta føroyska dømi um óregluligt -na í hvørsfalli í
fleirtali av einum fornum rótstovni, sbr. t. d. eitt so serkent
staSanavn sum Oknadalur í Vágum, at -n- úr hvørsfalli kann
hava otaS seg inn í hini føllini, bæSi í eintali og fleirtali, er væl
trúligt — Oknadalur hevur dagliga veriS havdur á munni, so
ásýniligur og týdningarmikil hann er, eitt nú sum ýti, meSan
svanur, ákn ikki hevur veriS hvønndagsgestur. Og gongdin
álptrii>ákn tykist greiS, / kann hvørva framman fyri fleiri-
hjáljóSa-bólk (tálkrii>tákn), og -ptn- (~>-pn-) kann verSa at
Í>-kn-, t. d. aptna^>akna, vápri>vákn.
4.
Um onkur lesari hevur fingiS taS burtur úr hesum reglum,