Fróðskaparrit - 01.01.1987, Page 121

Fróðskaparrit - 01.01.1987, Page 121
SØGAN UM NÁTASJÚKUNA í FØROYUM 125 Sjúkan var álvarslig. Av teimum, sum fingu hana, doyðu 18,2%. Konur, sum vóru við barn, tá ið tær fingu sjúkuna, vóru serstakliga illa fyri, av teimum doyðu 80%. í frágreiðing hjá Jógvani Zachariasen6 amtslækna til Sundhedsstyrelsen fyri árið 1936 stendur: »Kommunelæge R. K. Rasmussen, Eiði, holdt sidste efterár fore- drag i lægeforeningen om den sákaldte lungeplet. Han gav en nøje udredning af symptomerne og páviste, at disse sym- ptomer var i nøje overensstemmelse med papegøjesygesymptomerne. Han vilde dog ikke absolut hævde, at sygdommen var papegøjesyge. Jeg er tilbøjelig til at tro, at han har fáet fat i den rigtige ende der. Be- synderligt er det i hvert fald, at denne syg- dom altid optræder i efterársmánederne. Ðen begynder jo næsten altid, efter at fang- sten pá »havhestur« (fulmaris glacialis) er afsluttet.« Tann 20. september í 1937 varð sjúkling- ur innlagdur á Dr. Alexandrines Hospital við hesari nú væl kendu sjúku. Sjúklingurin doyði dagin eftir, at hon var innløgd. Pauli Dahl7 yvirlækni sendi kanningartilfar av yrkisgøgnum til Gregersen prosektor í Aarhus og spurdi beinleiðis, um broyting- arnar vóru samsvarandi við eyðkennini fyri psittacosis, og svarið var, at øll eyðkenni fyri psittacosis vóru at finna. Gregersen hevði tá ikki sjálvur sæð nakran tilburð av sjúkuni. í ársfrágreiðingini hjá Jógvani Zacharia- sen8 amtslækna fyri árið 1937 stendur: »Herefter má man sige, at den af dr. Arthur Rasmussen (Vaag) beskrevne pri- mære epidemiske alveolopneumoni er identisk med psittacosis, og da sygdommen optræder lige efter fangsten af havhesteun- ger, er der al sandsynlighed for, at sygdom- men stammer fra fangsten af denne fugl. Jeg vil hábe, at det i løbet af dette efterár vil lykkes at fastslá, at fuglen er fængt med eller smittebærer af psittacosis.« í september 1938 stóð greinin hjá R. K. Rasmussen9 í »Ugeskrift for Læger«. »Er primær epidemisk alveolopneumoni og psittacosis samme sygdom?« Greinin varð sum nevnt hildin sum fyrilestur í tí føroyska læknafelagnum tann 6. oktober í 1936, og R. K. Rasmussen tók sama evni upp aftur á læknafundi tann 7. mai í 1937. í greinini kom R. K. Rasmussen til ta niðurstøðu, at tann føroyska umfarssjúkan var samlík psittacosis, og at nátin kundi vera upphavið til sjúkuna. Nú var bara eftir at prógva hetta. Frá árinum 1938 eru til skjals nógv brøv10 skrivað ímillum Juel Henningsen, deildarstjóra í Sundhedsstyrelsen, og Thorvald Madsen, stjóra á Statens Serum- institut, øðrumegin og R. K. Rasmussen, Jógvan Zachariasen og Paula Dahl hinu- megin um, hvussu kanningar skuldu fara fram av bæði møguligum sjúklingum í 1938 og av fuglum, serstakliga nátaungum. Kanningartilfar varð sent til Statens Ser- uminstitut, bæði blóð og yrkisgøgn frá sjúklingum, sum vóru deyðir av sjúkuni í 1938 (tað árið doyðu fýra fólk í Føroyum av sjúkuni). Røntgenmyndir av fleiri sjúkling- um vóru eisini sendar. Nógvir nátar bæði gamlir og ungar vórðu sendir úr Skúvoy og úr Suðuroy. Pauli Dahl var sjálvur í Skúvoy og stóð fyri send- ingum av nátaungum. Hetta var ilt við at gera, tí langt var ímillum skipsferðir, og ringt var at fáa kølt fuglarnar niður, so at teir ikki spiltust. Nógvir vóru rotnir, tá ið teir komu fram. Statens Seruminstitut var tá ikki útgjørt
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160

x

Fróðskaparrit

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.