Fróðskaparrit - 01.01.1987, Blaðsíða 152

Fróðskaparrit - 01.01.1987, Blaðsíða 152
156 TVÆR FØROYSKAR DOKTARARITGERÐIR rigsdagsmand Oliver Effersøes »muldvar- pearbejde« og ublufærdige politiske intri- ger skylden for denne unødvendige forsin- kelse - som desperate forsøg pá at udsætte en kapitulation, som dog pá længere sigt mátte være indlysende. Jeg synes selv, at behandlingen af ritualsagen er noget af det mest spændende i Petur Martin Ras- mussens afhandling og pá det nærmeste gi- ver sável det dansk-færøske som det internt færøske politiske spilfægteri et surrealistisk præg. For de konservative samhørigheds- folk ville en udvidet brug af færøsk sprog automatisk fá politiske implikationer, idet en mere national selvstændighed ville blive konsekvensen ogsá pá andre omráder. Større ret for det færøske sprog og større myndighed til lagtinget var selvstyrepar- tiets politik i en nøddeskal. Og samhørig- hedspartiets raison d’etre var at hindre en sádan udvikling. Denne massive frontdan- nelse gik først i opløsning med det socialde- mokratiske partis repræsentation i lagtin- get; dette parti, havde ogsá helt andre mu- ligheder end selvstyrepartiet for at fá sine meninger hørt og respekteret i Danmark, som, i hvert fald foreløbig, pá en pragma- tisk máde fik en ende pá den færøske sprog- strid, i 1938 og 1939 - en strid, som havde taget sá megen energi fra andre (forsømte) samfundsanliggender, men som ogsá havde udløst stor ándelig energi, som især manife- sterede sig pá det kulturelle omráde. Som forfatteren ogsá gør opmærksom pá, har det uden tvivl været af betydning, at Sjællands og dermed Færøernes biskop pá det tidspunkt var en sønderjyde (Fuglsang- Damgaard), som havde særlige forudsæt- ninger for at forstá nationale og sproglige problemer. I samme forbindelse finder jeg ogsá re- spondentens komparationer med sønderjy- ske forhold ud fra Anders Pontoppidan Thyssens værk om vækkelse, kirkefor- nyelse og nationalitetskamp i Sønder- jylland væsentlige, selv om der er forskelle. Ved menighedsrádsloven af 1925 var der blevet givet tilladelse til oplæsning af prædi- ken pá færøsk, og menighedsrádsmøder havde overtaget visse biskoppelige funkti- oner. Alligevel fortsatte selvstyrepartiet sin indædte og konsekvente kamp for færøsk kirkesprog frem til den endelige sejr i 1939, da dansk og færøsk sprog principielt blev stillet lige, sáledes at menighedsrádet og præsten i fællesskab skulle træffe afgørel- sen om, pá hvilket sprog gudstjenesten skulle holdes. Til den tid var tilvejebragt de nødvendige religiøse tekster - eller »hjæl- pemidler«, som man havde forudsat, den- gang kravet om realiseringen af et af luther- dommens grundprincipper: modersmálet som kirkesprog, udgik som en sakral del af den nationale bevægelse 50 ár tidligere. Jeg vil senere vende tilbage til spørgs- málet, om »frikirkelige« trosretningers brug af færøsk sprog i deres forkyndelse og brugen af færøske salmer ikke ligefrem var et incitament eller provokation til folkekir- kens officielle retræte i sprogspørgsmálet. Det er min opfattelse, at respondenten kunne have gjort lidt mere ud af denne pro- blemstilling, nár der nu ligefrem i kilder, som er citeret i afhandlingen, er belæg for sável officielle som personlige bekymringer for, at folkekirken havde fáet alvorlig kon- kurrence fra mere fundamentalistiske og mindre officielle trosretninger, som ikke var bange for at henvende sig til menig- heder og potentielle proselytter pá disse fæ- røske menneskers eget sprog. (Personlig má jeg indrømme, at det har
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160

x

Fróðskaparrit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.