Fróðskaparrit - 01.01.1987, Blaðsíða 157

Fróðskaparrit - 01.01.1987, Blaðsíða 157
TVÆR FØROYSKAR DOKTARARITGERÐIR 161 midlertidige sejrrige udgang end især Brød- remenighedens (og til dels ogsá Indre Mis- sions) praktiske anvendelse af modersmá- let og dets ophøjelse til instrument i en sak- tal tjeneste. Máske var disse lægfolks sprog ikke sá »ophøjet« som de frygtsomme fol- kekirkepræster mente, det burde være. Men ud fra kilder, som respondenten selv anfører, vandt modersmálet, netop gennem vækkelsesbevægelserne stadig større udbredelse - i den grad, at dette »nye« sprog tilsidst indgik som en psyko- logisk faktor i konkurrencen om sjælene. Efter min opfattelse blev især Brødreme- nigheden folkekirkens dárlige nationale og dermed ogsá sproglige samvittighed, i en tid da de politiske krav om sprogets rettig- heder intensiveredes. A. C. Evensen og Ja- cob Dahl var selvstyremænd og undtagelser fra den gamle regel om, at kirken som insti- tution var imod færøsk kirkesprog. Det lyk- kedes Jacob Dahl ved sit málbevidste arbej- de, forenet med snildt diplomati, at under- minere folkekirkens officielle sprogpolitik pá Færøerne. Men der var tydelige realpolitiske moti- ver for kirken til at kapitulere i sprog- spørgsmálet. Sprogbevægelsens reelle sejr og den politiske udvikling iøvrigt havde til den tid bevist, at færøsk kirkesprog ikke som anført af gudelige autoriteter i 1890- erne ville betyde »kristendommens ruin pá Færøerne«, og at en sádan udvikling ville bringe »præster og menighed snart . . . ad isolationens landevej til stagnationens gravkapel.« Vorherre havde ábenbart været pá de na- tionales side! Allerede i 1907 (p. 213 f.) kunne Jóannes Patursson henvise til, at det var sekternes brug af modersmálet, som var forklaringen pá deres fremgang, og der var andre, som delte lignende synspunkter (214). I 1923 blev der i lagtinget henvist til baptisterne (Brødremenigheden) som forbilleder for brugen af færøsk, f.eks. brugte de kun fær- øske sange (fra deres sangbog fra 1920). At der var ved at opstá en for folkekirken farlig konkurrence fremgár af provstens ord om, at hvis ikke der gaves større ind- rømmelser til benyttelsen af færøsk i kir- kerne, ville folk søge bort fra kirken, d.v.s. til Brødremenigheden. En missionsmand søgte om tilladelse til at bruge baptisternes salmebog. En ledende samhørighedsmand má ogsá have indset faren, nár han i et des- perat forsøg pá at holde færøsk væk fra kir- ken anbefaler dem som ønsker færøsk kir- kesprog, at holde friluftsmøder og møder i Menighedshuset i Tórshavn. Formanden for socialdemokraterne i lagtinget henviste i 1935 til baptisternes eksempel. Der er næppe grund til at undervurdere baptister- ne som reele katalysatorer i arbejdet for an- erkendelsen af færøsk som sakralt sprog - ogsá i folkekirken. Det má da ogsá opfattes som en erken- delse af nederlaget, nár en yngre samhørig- hedsmand (347) udtaler, at det er naturligt for den nulevende generation, at færøsk ogsá bliver kirkens sprog og konkluderede med disse ord: »Der bør nu være fred om dette spørgsmák. Med sá mange belæg for baptisternes be- tydning i sprogkampen mener jeg, at re- spondenten - dog uden at ville det - til en vis grad forklejner deres rolle i sprogkam- pen. Det er klart, at Evensen og Dahl ville have gjort deres gerning med eller uden »brødrene«. Men disse to nationale Her- rens tjenere var pá ingen máde repræsenta- tive for den danske statskirke pá Færøerne.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160

x

Fróðskaparrit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.