Fróðskaparrit - 01.01.1991, Side 129

Fróðskaparrit - 01.01.1991, Side 129
LEIKAR OG LÆRDAR 133 Um løgtingsviðgerð í 1861 skrivaði Nap. Nolsøe til Sundhedskollegiet: »... I sidste Lagthingssession blev Sagen atter ta- gen under Behandling og gik forsaavidt et Skridt vi- dere end tidligere, at der bestemtes at ansætte en Di- striksjordemoder med en aarlig løn af 20 Rdlr., dog uden at Thinget vilde indlade sig paa Forslaget om en Taxt for Forretningerne, hvilket saa meget mere maa beklages, som Jordemødrene i Regelen honore- res meget daarligt og ere endogsaa betagne Retten til at gjøre deres Fordringer gjeldende ad Rettervei...« í 1870-árunum var uppskot til ljósmøðralóg aftur á tingi, men ringt var at koma til sættis um, hvør ið skuldi gjalda læru og løn. Løg- tingsmenn aftraðu seg við at leggja fíggjar- byrðar á kommunurnar og at áseta gjald, ið ljósmøður skuldu kunna krevja fyri tænast- ur sínar. Men í 1878 eydnaðist at samtykkja lógaruppskot, sum eisini danskir lóggevandi myndugleikar eftir tilmæli frá amtmanni og landslækna kundu góðtaka og staðfesta sum lóg. Eftir hesi lóg - Lov om Jordemodervæse- net paa Færøerne af 29. marts 1878 - varð landið býtt sundur í 25 ljósmøðradømi. Ein hin størsti vinningurin var reglan um, at ljós- møður skuldu hava fasta ársløn, 20-60 kr. (í Havn 80), møguliga (men ikki treytaleysa) aldursviðbót og eftirløn. Hetta skuldu kommunurnar gjalda, útreiðslur til læru skuldi amtið vanliga gjalda. Frá viðskiftafólki kundi ljósmóðir krevja »en billig Godtgørelse«, 2-8 kr. varð nevnt sum leiðbeinandi gjald og 0,50 til 1,00 um dagin fyri at ganga til seingjarkonu. Hetta tal varð sett lágt fyri ikki at forða fátækum at nýta køna ljósmóður og svaraði til tað, sum tær vanliga høvdu fingið frammanund- an. Til samanberingar var konufólkaløn fyri fiskaarbeiði l,50kr. um dagin (skriv lands- læknans til løgtingið 1875). Eftir hetta var eitt skifti lættari at fáa kvinnur at fara á ljósmøðraskúla, enn tað áður hevði verið. Men sum frá leið, dragnaði meira millum tað vanliga prís- og lønarlagið í samfelagnum og ljósmøðralønirnar. í 1906 skrivar landslæknin í ársfrágreiðing síni: «... Iøvrigt kunde der nu være god Anledning til pá det indstændigste at henlede opmærksomheden pá de mere end usle lønningsforhold, som bydes de færøske jordemødre, idet disse nemlig kun fá en løn pá 20 a 60 (i Thorshavn 80 kr) árlig og det endda uden ret til pension, som nár den ydes, desværre kun er ringe. Det viser sig nu ogsá i de sidste ár, at det bliver vanskeligere og vanskeligere i det hele taget at fá vakante pladser besatte og ikke mindre at fá gode og vel kvalificerede kvinder dertil. Det vil derfor væ- re báde retfærdigt og nødvendigt snarest muligt at fá jordemødrenes lønningsforhold i høj grad for- bedrede; thi deres arbejde her er báde mere anstren- gende og opslidende end andetsteds.« í august 1907 skrivar landslæknin »vegna eina ljósmóður« til amtmannin og biður gera tinginum vart við lønarviðurskifti ljós- møðra. Eitt hampiliga stórt umdømi (1200 fólk) kann geva eina ársinntøku upp á 332 kr., og tað er ikki nóg mikið til at føða ein persón, tíansheldur eina familju. Hann vísir til, at danskar ljósmøður fáa væl meira, hó- ast tær hava nógv betri arbeiðsumstøður, og eisini at øll onnur - »fra den lavestlønnede Fagarbejder til de højere Dele af Centralad- ministrationen« hava fingið munandi lønar- hækkingar. í 1909-11 vóru 21 ljósmøður; av teimum høvdu 12 minni enn 100 kr. í nettoinntøku um árið í miðal, bert 3 meira enn 300 kr.23 I 1919 var byrjanarløn lærara 700 kr. Ting- mannaløn varð í 1907 sett til 200 kr. í 1912 varð uppskot til nýggja ljósmøðra- lóg lagt fyri tingið, men ikki avgreitt. 011 ár- ini frá 1915 til 1920 var ljósmøðralógin til viðgerðar í løgtinginum og hjá donskum
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148

x

Fróðskaparrit

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.