Fróðskaparrit - 01.01.1991, Síða 130

Fróðskaparrit - 01.01.1991, Síða 130
134 LEIKAR OG LÆRDAR myndugleikum. Ikki fyrr enn í 1920 fekst semja um tær lógargreinir, sum ringast var at koma til sættis um, nevniliga um stødd á fastari ljósmøðraløn og at seta fastar takstir fyri samsýningar og ferðapening, sum hvør ljósmóðir skuldi hava rætt at krevja. - Minstalønin varð sett til 400 kr. Eisini komu aðrar ábøtur, t.d. ásetingar um, at ljósmøð- ur kundu fáa ískoyti til húsaleigu og telefon, reglur um aldursviðbøtur, eftirløn o.a. - Eitt annað var so, at tað ikki í øllum førum var lætt at fáa kommunurnar at gjalda tað, tær høvdu skyldu til eftir lógini. Hvør førdi lønarstríðið? Fáar skrivligar keldur eru, sum vísa, at ljós- møður í 19. øld sjálvar skrivaðu til myndug- leikar, tó so eru av og á at síggja áheitanir frá ljósmøðrum um at fáa fasta løn ella eftirløn. Vanligari mundi tó vera, at um tær vóru ónøgdar við okkurt, bóru tær tað upp á mál við lækna ella aðrar embætismenn, tá ið høvi var at hitta teir. Men annars kemur mis- nøgdin meira fram við passivari mótstøðu: konur bera seg undan at fara at læra, tær siga seg vera ov veikar og ússaligar og biðja um at verða loystar úr starvi. Nógvar grundir kunnu hugsast at hava forðað felags tiltøkum hjá ljósmøðrum. í tí dagliga arbeiðnum høvdu tær lítið samband hvør við aðra, og eisini høvdu tær ymiss áhugamál. Tann, sum bert hevði nakrar fáar barnburðar um árið, t.d. á útoyggj við ong- ari ferðing, var ikki í somu støðu sum tann, sum kanska hevði 20, ið gav einar hálvtann- aðhundrað arbeiðsdagar um árið, og sum skuldi fara millum bygdir í øllum líkindum eftir sjógv ella landi. Hartil kom, at tær ong- ar fyrimyndir høvdu fyri samskipaðum løn- arstríði, so leingi lønarbeiði bert var lítil partur av búskaparligum grundarlag í flest- øllum húshaldum í Føroyum. Ljósmøðurnar høvdu samstarv við lækn- arnar. Teir høvdu eftirlit við virki teirra, átal- aðu ólíkindi og skipaðu fyri at seta tær í kar- antenu, tá ið smittuvandi var. Men hinvegin høvdu læknar allar grundir til at fara væl við røskum og skilagóðum ljósmøðum. Yvir- høvur eru tað eisini læknar, og serliga lands- læknin, sum vegna ljósmøðurnar royna at streingja á myndugleikarnar fyri at fáa teim- um betri arbeiðs- og lønarkor. Hetta patri- arkalska samband millum læknar og ljós- møður gongur aftur alt tíðarskeiðið, sum her er kannað. Færøernes Jordemoderforening Enn í 1907 var tað so, at tað var landslækn- in, sum førdi orðið fyri ljósmøðurnar í skriv- um til amt og løgting; men so við og við broyttist hetta til, at ljósmøðurnar eisini sjálvar skrivaðu brøv til myndugleikar og løgdu síni sjónarmið fram fyri teir. í 1917 varð Færøernes Jordemoderfore- ning stovnað og gjørdist eftir áheitan limur sum »kredsforening« av danska ljósmøðra- felagnum. Felagið virkaði fyri bøttum lønar- og arbeiðskorum og fyri at verja rættindi limanna. Eftir donskum siði var eisini lækni í nevndini, hann sat sum næstformaður. Fyrsti formaður felagsins var Hansina Han- sen (Hansina í Fjósi), ljósmóðir í Havn. Limirnir fingu Tidsskrift for Jorđemødre sendandi24. Vit kunnu kanska spyrja, hvussu tað bar til, at tað eydnaðist ljósmøðrunum - uml. 20 í tali - at stovna yrkisfelag í 1917. Hildu mangar undan teimum seg leingi hava liðið órætt, so høvdu tær ikki gjørt nógv um seg áður. Neyðugt er her at minna á, hvussu bú-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148

x

Fróðskaparrit

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.