Helgarpósturinn - 13.08.1987, Síða 9

GLERHÝSI Á
GJÁRBARMINUM?
En Þingvallanefnd vill ekki bara
rífa. Hún vill líka byggja. Sam-
kvæmt heimildum Helgarpóstsins
hafa arkítektarnir Reynir og Einar
lagt fram hugmyndir um framtíðar-
húsakost á Þingvallasvæðinu, sem
eru mjög í anda nefndarinnar og
Þingvallaprests. Þessi mannvirki
eru það sem Jón Ragnarsson nefnir
í viðtali ,,glerhýsi“ og „minnisvarða
um þá menn sem þarna eru við völd
núna“. Téðum húsakosti er áætlaður
staður í svokölluðu Kárastaðalandi,
á vesturbakka sigdalsins, ekki víðs
fjarri hringsjánni sem vísar á fjalla-
hringinn sem umlykur Þingvelli.
Helgarpóstinum gekk heldur treg-
lega að fá upplýst hvað ætti að vera
innan dyra í slíkri byggingu. Eftir
því sem næst verður komist myndi
þarna vera einhvers konar upplýs-
ingamiðstöð fyrir ferðamenn sem
vilja betur kynna sér sögu og stað-
hætti á Þingvöllum. Þarna er rætt
um að verði aðstaða fyrir ráðstefnu-
hald, salir sem sómt gætu móttöku
erlendra þjóðhöfðingja og fyrir-
manna og hugsanlega salur þar sem
Alþingi gæti fundað við hátíðleg
tækifæri. Og rætist þá loks gamall
draumur Jónasar og Fjölnismanna
— eða svona hérumbil... Einnig er
þeim möguleika haldið opnum að
þarna verði einhver gistiaðstaða og
hugsanlega veitingasala.
,,En það eru ekki Þingvellir," segir
Jón Ragnarsson um þessa fyrirætl-
uðu byggingu. Þingvallanefnd telur
að Valhöll sé illa í sveit sett þar sem
hún er nú, hún sé í raun lýti á Þjóð-
garðinum. Kjartan Lárusson er ekki
á sama máli og álítur að hugmyndir
Þingvallanefndar gangi í berhögg
við þá stefnu ferðamálayfirvalda að
laða hingað fleiri ferðamenn og þá
sérstaklega efnameiri ferðamenn.
„Mér skilst að það eigi að setja upp
einhvern kúltúrskála þarna uppfrá
og um leið eigi þjónusta við ferða-
menn að hverfa neðan af grundun-
um. Ég er ekki sáttur við það að
ferðamaðurinn sem borgar fái ekki
þá þjónustu sem honum ber, svo
lengi sem af því hljótast ekki land-
spjöll. Þarna hafa verið sumarbú-
staðir svo árum skiptir, þarna hefur
verið veitingahús og þarna hafa ver-
ið haldnar þjóðhátíðir — þetta hefur
allt lukkast vegna þess að menn
hafa gætt sín. Ég sé ekki að það
þurfi að vera svo stórhættuiegt að
hafa þarna þjónustu við ferðamenn.
Þetta er langfallegasti staðurinn og
ekki sambærilegt við nokkuð sem
er fyrir ofan gjá. Það er talsverður
munur að vakna á hóteli þarna niðri
á grundunum eða í einhverri kúltúr-
stofu uppi á mel. Mér finnst að
þarna sé heldur lítið tillit tekið til
neytandans."
TJALDAFÓLK FLUTT —
EN SUMARBÚSTAÐIR?
En það er náttúrlega fleira sem
ber á góma þegar rætt er um fram-
tíðarskipulag Þingvallasvæðisins.
Reynir Vilhjálmsson, annar arkí-
tektanna tveggja, staðfesti það í
samtali við Helgarpóstinn að einnig
væri stefnt að því að gerbylta þeirri
aðstöðu sem tjaldafólk hefur t Þjóð-
garðinum. Þær hugmyndir virðast
bera nokkuð að sama brunni og það
sem hér hefur verið rakið að fram-
an. Stefnt er að því að færa tjald-
stæðin smátt og smátt af svokölluð-
um Leirum þar sem þau eru núna og
upp á Kárastaðaland eða í áttina inn
í Bolabás — sumsé burt frá „helg-
inni'.
Og þá er komið að gömlu og sí-
gildu þrætuefni. Margir glæsileg-
ustu og rándýrustu sumarbústaðir
landsins standa við Þingvallavatn,
og þar af einir 70 innan þjóðgarðs-
girðingarinnar. Flestir eru á eitt sátt-
ir um að þeir séu þarna í trássi við
lög. Stefna Þingvallanefndar hefur
um allnokkurt skeið verið sú að
ekki verði byggðir fleiri sumarbú-
staðir í landi þjóðgarðsins. En nú er
spurningin hvort loksins verði ráðist
til atlögu við þá sem fyrir eru? Um
það fékk Helgarpósturinn engin
skýr svör, hvorki frá Þingvallanefnd
né arkítektum. Samningar sem
sumarbústaðareigendur í þjóðgarð-
inum gerðu um jarðnæði munu
renna smátt og smátt út á næstu
áratugum og þá er spurning hvort
Þingvallanefnd noti tækifærið til að
grisja sumarhúsin úr Hallinum, ein-
um fegursta stað við Þingvallavatn.
Menn eru þó ekki allir jafntrúaðir á
að nefndin láti til skarar skríða í
þessu máli, enda miklir hagsmunir í
veði og margir ríkir og voldugir
menn sem eiga sumarbústaði innan
þjóðgarðsgirðingar.
Þingvallanefnd segist ætla að
gera uppskátt um tillögur sínar með
haustinu. Þá má búast við að upp-
hefjist enn heitar deilur um þennan
frægasta stað á íslandi, hvort sem
menn verða svo með eða á móti
hreinsunarstefnu Þingvallaefndar...
SJORÆNINGJASTARFSEMI
ÞINGVALLANEFNDAR
Jón Ragnarsson veitingamadur er eigandi Valhallar, húsakynnanna þar auk lands sem nœr frá
gjárbarmi niður ad vatni. Jón leigir Feröaskrifstofu ríkisins Hótel Valhöll og adstöðuna þar og eru
þeir samningar gerðir til skamms tíma, eða tveggja ára í senn. Helgarpósturinn spurði Jón Ragn-
arsson álits á hugmyndum Þingvallanefndar um framtíðarskipulag svœðisins.
I ræðum þingmanna er verið að
segja að þarna eigi að vera blóma-
garðar þar sem nú er mín eign. Ég
er ekki alveg búinn að kyngja því.
Þeir verða að gera sér grein fyrir því
að þeir vaða ekki svona yfir al-
menning. Að vísu hef ég bara heyrt
þetta utan að mér og ég á bágt með
að trúa að það geti staðist að full-
orðnir menn skuli vinna svona. Það
er algjörlega siðlaust. Menn geta
ekki talað svona um annarra manna
eigur, jafnvel þótt þeir séu þing-
menn.
— Það hefur þá ekki verið haft
samráð við þig?
Ekki á einn eða annan hátt, þetta
er maður að frétta svona utan að
sér.
— Nú er greinilega stefrit að þuí
að húsinu verði komið á burt í ná-
inni framtíð?
Ég veit ekki hvernig þeir stefna að
því. Ég kann ekki á það lagalega og
get ekki svarað því. Þetta þyrfti þá
að fara fyrir einhverja æðri dóma
áður. Ég gef það ekkert eftir. Þótt
það sé einhver prestur þarna eða
þjóðgarðsvörður sem hefur áhuga á
að gera breytingar eða Þingvalla-
nefnd einhver, þá náttúrlega verða
þeir að fara eftir landslögum. Við er-
um ekki komin aftur í víkingaöld-
ina, þó þetta sé á Þingvöllum. Fyrir
mig er þetta auðvitað mikið mál að
heyra ávæning af því að það eigi að
fara að taka þetta af manni. Þetta
virðist vera algjör sjóræningjastarf-
semi. Ég er dálítið þungur í brún yfir
þessu.
— Ef viðunandi tilboð bœrist
vœrir þú þá tilbúinn að selja eign-
ina, húsið og landið?
Það er allt mögulegt í því máli og
að vísu hefur Þingvallanefnd hreyft
þessu við mig. Ég hef lýst mig fúsan
til að ræða það. En síðan hefur ekk-
ert gerst í því meira og áhuginn hjá
mér hefur ekki verið sá að selja. En
hvað er ekki falt ef því er að skipta?
í dag er ég ekkert á þeim buxunum
að selja, enda tel ég mikla framtíð í
hóteÞ og veitingarekstri á Þingvöll-
um. Ég fer ekki þaðan þegjandi.
— Þér hafa semsagt ekki borist
nein tilboð?
Nei, ekkert slíkt. Þingvallanefnd
hreyfði því við mig fyrir svona
tveimur árum hvort ég vildi kannski
selja. Ég taldi það vel geta komið til
greina og bað þá að láta heyra frá
sér hvað þeir hefðu í huga og hvort
þeir væru með eitthvert tilboð. Síð-
an hefur það ekki verið rætt meira.
Ég hélt að það væri kannski úr sög-
unni. Að vísu hefur því eitthvað ver-
ið fylgt eftir, því ég fregnaði í fyrra
að það hefði fengist samþykkt á fjár-
lög að ræða við mig um væntanleg
kaup. En það hefur ekki verið hreyft
við því við mig. Það er ekkert víst að
sú hugmynd sé uppi ennþá.
— Valhöll er gamalt hús og það
þyrfti að kosta til miklu við endur-
byggingu á því. Ert þú reiðubúinn
að leggja í slíkan kostnað?
Húsið er eins og það er. Það hefur
þjónað sínum tilgangi fyllilega og
verið í stakk búið að taka á móti öll-
Jón Ragnarsson eigandi Hótels Valhallar.
um þeim diplómötum og þjóðhöfð-
ingjum sem hafa komið til landsins.
Það eru ummæli flestra sem þarna
hafa komið að þetta hafi húsið gert
með sóma. Þó húsið sé gamalt hefur
það vissan sjarma og ég er ekki bú-
inn að samþykkja að hann sé ekki
passandi á Þingvöllum, sá andi sem
er í þessu húsi. Ég er ekki viss um að
eitthvert glerhýsi, ein af þessum
nútímabyggingum listamanna,
myndi rækja þetta hlutverk betur.
En það er auðvitað smekksatriði.
En ég viðurkenni það fúslega að
húsið hefur sína galla eins og önnur
hús, en ég tel samt að það geti þjón-
að sínum tilgangi um langa framtíð.
— En viðgerðir og endurbœtur,
ertu til í að kosta slíkt?
Það hef ég alltaf gert. Allt sem
þarna hefur verið gert hef ég borg-
að. Ég mun halda því áfram svo
lengi sem ég er þarna við stjórn.
Það hefur oft hvarflað að mér að
fara fram á að gera húsið upp eða
byggja upp meira fyrirtæki þarna.
Það hefur ekki orðið úr. En ef það er
rétt að þarna eigi að byggja upp ein-
hverja skýjakljúfa eða einhverja
minnisvarða um þá menn sem eru
þarna við völd núna, þá ætla ég ekki
að taka þátt í þeim darraðardansi.
Það verður þjóðinni og öllum til
skammar.
— Hvað segir þú um þá gagnrýni
að þarna standi til að útrýma öllu
mannlífi sem talist getur eðlilegt og
fjörlegt?
Þeir eru náttúrlega komnir langt
með það, þessi núverandi Þingvalla-
nefnd, að reka út allt sem getur heit-
ið mannlíf og Þingvellir. Sá andi
Þingvalla sem býr í brjóstum þeirra
íslendinga sem eru komnir yfir
fimmtugt er óðum að hverfa. Unga
fólkið þekkir ekki Þingvelli, því það
er verið að reka allt þaðan í burtu.
Það fólk sem er núna að vaxa úr
grasi veit varla hvað Þingvellir eru,
það les um þá í skólabókum. Ljóm-
inn sem hefur verið yfir Þingvöllum
er á undanhaldi. Það er búið að
flæma svo margt í burtu, vegir hafa
verið lagðir víðsfjarri þeim stöðum
sem máli skipta. Og hugmyndir um
að hafa alla þjónustu langt frá Þing-
völlunum sjálfum leiða auðvitað til
þess eins að þangað fer enginn leng-
ur. Þetta vita spekúlantar sem
hanna umferð um þjóðgarða er-
lendis. Þar er stefnt að því að hafa
veitingarekstur og allar uppákomur
á sjálfum staðnum. Hótel sem er
byggt utan þessa svæðis getur
auðvitað verið af hinu góða — en
það eru ekki Þingvellir.
— Nú skilst manni að líka séu
uppi hugmyndir umað fœra til tjald-
stœðin smátt og smátt?
Þeir eru á góðri leið með að geta
lokað þessu, komið öllu fólki út,
pakkað þessu inn í plast og geymt
þetta þannig um ókomna framtíð.
Það er stefnt að því að eyðileggja
þennan Þingvallaljóma sem al-
menningur hefur borið í brjósti sér
langt aftur í tímann. Mér þætti líka
rétt að að kæmi fram að þrátt fyrir
miklar tölur, blaðaummæli, skrif og
brambolt hjá þjóðgarðsverði síðasta
haust um þessa gífurlegu umferð á
Þingvöllum — hann hefur talið þar
bílaumferðina í hundraðaþúsunda-
vís — þá held ég að þetta sé mikil
minnkun frá því fyrir svona 10—20
árum. Ég hef verið þarna frá 1963
og þá voru tjöld og iðandi mannlíf
þarna um garðinn. Þetta sést varla
núna, nema einhver slæðingur af
útlendingum. Því miður eru Isjend-
ingar að gleyma Þingvöllum. Á síð-
ustu tuttugu árum hefur umferðin á
Þingvöllum sennilega minnkað um
meira en helming.
HELGARPÓSTURINN 9