Morgunblaðið - 10.10.1970, Blaðsíða 17

MORGUTNTBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. OKTÓBBR 1970
17
Fiskimálastefna EBE
ákveðin 1. nóvember
Veiöileyfi í landhelgi — Lág-
marksverð á fiski — Styrkir
til fiskiskipabygginga
iairns — í ssumkeppnii við fisk frá
MEÐ MIKILLI óþreyju er
beðið eftir endanlegum upp-
lýsingum um hver verði ein-
stök atriði hinnar sameigin-
legu fiskimálastefnu Efna-
hagsbandalags Evrópu, en
frá henni á að ganga fyrir
1. nóv. n.k. Mörg atriði þess-
arar stefnu eru þegar kunn
en það hlýtur að vera lönd-
um sem íslandi mikið áhuga-
efni hvernig stefnan reynist
í öllum atriðum, þar sem lönd
Efniahagsbandalagsins kaupa
mikið af sjávarafurðum frá
Islandi.
LANDHELGISÁKVÆÐIÐ
í vændum er að samþykkt
verðii ákvæði af EBE-löndunum
þess efnis að eftir fimm ár skuli
fiskiskipum frá öllum aðildar-
ríkjunum heimilt að veiða ínnan
landhelgi hjá hverju aðildarríki.
Hefur þetta valdið Norðmönn-
um og Bretum allmiklum
áhyg gj um, því báðar þessar
þjóðir byggja efnabag sinn að
nokkru leyti á fiiskveiðum og
vilja mjög ógjaman opna land-
helgi sína fyrir erlendum skip-
um. En hætt er við að þátttaka
þeirra í Ef nahagsbandala g in u
gerði það óhjákvæmilegt. Má
búast við því að ajómenn í Norð-
ur-Noregi og í Skotlandi, sem
lifa á fiskveiðum, taki þessu
ákvæði mjög óstinnt upp. Ekki
er þó búizt við því, að þetta
verði til þess að þesai tvö ríki
falli frá umsóknum sínum um
aðild, enda hefur lengi verið vit-
að um þesei landhelgisákvæði í
sameiginlegri fiskimálastefnu
bandalagsinis.
ÞRJÚ ATRIÐI
Önnur þrjú meginatriði fis'ki-
málastefnunriar munu vera
þessi:
1) Felldar verði niður allair
hömlur á viðskiptum með fisk
og fiskafurðir innan bandalags-
ina, og
2) Sett verður lágmarksverð
á innfluttan fisk til þess að
hindra að ódýr fiskur frá öðrum
löndum komist inn á bandalags-
avæðið.
3) Bandalagið mun styrkja að-
ildarþjóðirnar ti'l þess að byggja
upp fiskiflota sína með alls kon-
ar framlögum og nýj um styrkj-
um.
Tvö þessara atriða hljóta að
valda íslendingum nokkrum
áhyggjum.
Þetta eru í fyrsta lagi ákvæðin
um að sett verði lágmarksverð á
fisk til þess að tryggja að sem
mínnstur fiskur komi inn á
bandalagssvæðið utan frá.
í rauninni sýnist efcki mikil
hætta á því vegna tvenns. í
fyrsta lagi þess að lönd utan
bandalagssvæðisins verða að
greiða almennt um 20% toll tSl
að geta selt sinn fisk innan svæð
TIL FRÓÐLEIKS skal hér
getið um það hver er nú ytri
tollur Efnahagsbandalagsins
á ýmsum sjávarafurðum, sem
íslendingum eru mikilvægar.
Þurfa þjóðir utan EBE að
greiða þennan toll, en þjóðir
innan bandalagsins ekki.
Verður verzlun með fisk og
fiskafurðir þar alveg toll-
frjáls.
t.d. Frafcklandi og Þýzkalandi,
sem enginn tollur er á. Er þvi
óliklegt að lönd utan bandalags-
in« verði mjög samkeppnisfær
þar í framtíðinni á fiskmörkuð-
unum.
í öðru lagí munu mál snúast
svo, ef Noregur og Bretland
ganga í bandalagið, sem nú eru
allar horfur á, að bandalagið
verður nettó fiskútflytj andi eða
nálægt því en hefur til þessa
þurft að flytja inn mjög mikið
af fiski og fiisfcafurðum fil þess
að anna eftirspurn.
NÝR FLOTI
Þá er það áhyggjuefni fyrir
land sem ísland að Efmahags-
band'alagslöndin hyggjast byggja
í saimeiningu upp fiskiskipaflota
sinn. Ekki má við sóknina í fiski
Stofnana bæta hér vfð land,
hvað þá ef Efnahagisbandalags-
löndin stórauka flota sinn. Sov-
étríkin og Austur-Evrópumenn
eru þegar með risaáætlanir í
framkvæmd í því efni, svo ekki
er mýjum þjóðahóp við bætandi
ef vel á að fana.
GREINARGERÐ UM
FISKIMÁLASTEFNUNA
Hér fer á eftir greinargerð um
tillögur framkvæmdaistjórnair
Efnahagsbandaalgsins um sam-
©iginlega s j á varútvegsm ála-
stefnu bandalagsins. Tekið skal
fram að hér er aðeins um að
ræða tillögur stjónnariinnar en
ekki endanlegar ákvarðanir
bandalagsins. Þær munu fyrst
liggja fyrir eftir rúman hálfan
mánuð, — eða 1. nóvember n.k.
í maí 1968 lagði framkvæmda-
stjórn Efnahagsbandalagsins
fram tillögur við ráðið um sam-
eiginlega stefnu í sjávarúitvegs-
Fryst flök........16.2%
Lifur og hrogn . . 11.6%
Saltsíld..........12%
Skreið og saltfiskur 13%
Saltfiskflök og
skreiðarflök .... 20%
Reykt síld........10.4%
Humar.............25%
Rækjur............. 14.4%
Hvalkjöt..........13.6%
Kaviar............30%
málum, svo sem stofnskrá banda
lagsins, Rómarsamningurinn, ger
ir ráð fyrir. Eru þar gerðar til-
lögur að sameiginlegri stefnu
varðandi uppbyggingu sjávarút-
vegsins, sameigintlegri skipu-
lagningu á markaði sj ávanafurða
imnan bandalagsins og tímiabund-
inni hiðurfellingu tolla á ákveðn
um sj ávarafurðum. Tillögunum
var vísað til umræðna í nefnd,
sem væntanlega skilar áliti um
mitt þetta ár.
UPPBYGGING
SJÁVARÚTVEGSINS
Stefnan varðandi uppbyggingu
sj ávarútvegsins á að miiða að því
að auka framleiðni sjávarútvegs,
auka framleiðslu á ákveðnum,
völdum sviðum, aðlaga fram-
leiðslu kröfum markaðs og neyt-
enda, og tryggja fullnægjandj
atvinnu og lífskjör í stéttinni. í
þesisu sambandi er m.a. gert ráð
fyiár sérstökum aðgerð'um til
byggingar fiskiskipa, fiskileitar
og þróunar á freðfiiskdreifingu.
Til slíka er talið að þurfi ríkis-
styiki. Þess utan snerta tillögur
fnamkvæmdastjólnnairinnar við-
kvæm og lagalega umdeild atr-
iði. í tiillögunum segfir, að um
mismunun við önnur aðildarríki
geti ekki verið að ræða í banda-
SÍÐUSTU vikuna í nóvem'
ber hefjast í Briissel vióræð-
ur íslenzkra stjórnvalda og
forráðamanna Efnahags-
bandalagsins um samninga
íslands við bandalagið. Verð-
ur á þessum fundi jafnframt
rætt við ráðherra frá öðrum
löndum, sem utan standa
bandalagsins og hafa ekki
sótt um aðild að því. Er þar
um að ræða Finnland og
I Portúgal. Dr. Gylfi Þ. Gísla-
son mun verða fyrir íslenzku
sendinefndinni á þessum
samningafundi við Efnabags-
bandalagið.
Markmiðið með viðræðum ís-
lands við Efnahagsbandalagið er
að fcanna möguleika og horfur á
viðakiptasamvinnu við bandalag
laiginu að því er snertir aðgang
tiil fiskveiða innan fiiskvefiðilög-
sögunnar. Fskiskip, sem skrásett
eru í aðíldarríki, skulu m.ö.o.
njóta sama réttar til fiskveiða í
fiákveiðilögsögu hvers og eins að
ildarríkj anna. Þó takmarkanir í
þessum efnum verði yfirleitt að
ganga jafnt yfir alla, eigin þegna
og þegna annarra aðildarríkja,
er gert ráð fyrir, að veiðar á
ákveðunm svæðum geti verið
tákmarkaðar við íbúa aðl'iggj-
andi stranda, sem byggja af-
komu sína að verulegu leyti á
fisikveiðum. Ekki eru menn á eitt
sáttir um, hvort framkvæmda-
stjórninni beri beinlínis að gera
tillögur um slík atriði sem þessi.
MARKAÐSMÁL INNAN
BANDALAGSINS
Á sviði ma’rkaðsmála gera til-
lögur Efnahagsþandalagsihs m.a.
ráð fyrir að settar verði reglur
um gæði sj ávarafurða, að sam-
tök í sjávarútvegi hagi starf-
semi sinni til að auðvelda fram-
kvæmd stefnunnar, enda njóti
samtökin styrkja af opinberri
hálfu o.fl. Mestu máti skipta þó
atriði, sem lúta að verðlagningar
kerfinu innan bandalagsins, og
viðskiptum við lönd utan þess.
Gert er ráð fyrir breytilegu
verðlagningarkerfi innan banda-
lagsins fy.rir hinar ýmsu afurð-
ir. Sameiiginleg ákvæði eru um
ferskfisk (að undanteknum flat-
fiski) og frysta síld, en ekki er
gert ráð fyrir að verðlagningar-
kerfin táki til frystra bolfisk-
flaka, þó innflutningsákvæðin,
sem síðar verður vi'kið að, gildi
ið, þannig að unnt sé að flytja
íslenzkar afurðir inn á bandalags
svæðið tolllítið svo að ekki þurfi
að greiða fullan ytri toll banda-
lagsins.
NÝR SAMNINGUR
í þessu sambandi er fróðlegt
að kynma sér nýlegan vfðskipta-
samninig, sem Spánn hefur gert
við bandalagið, en Spánn mun
standa utan þess. Samningur
þessi var gerður fyrir skömmu
og gi'ldiir hann í 6 ár.
Efni þessa viðskiptasamnings
er á þá lund að Efnahagsbanda-
lagslöndin lækka tolla sína hvað
snertir spánsikar iðnaðarvörur
um 69% og skal það gert fyrir
1. jan. 1973. Þessi tollalækkun fer
fram í þremur áföngum og er
fyrsil áfanginn 30% lækkun,
sem átti sér stað 1. okt. sl.
Á móti þessu hefur Spánn
skuldbundið sig til þeas að leyfa
aukinn innflutning á vörum frá
einnig um freðfiskflök. Fyr-
ir ferskfisk og frysta síld
er í fyrsta lagi gert ráð
fyrir, að sett verði s. k.
vliðmiðunarverð („orienterings“-
verð). Grundvallast það á lægstu
markaðsverðum afurðanna í að-
ildarríkj unum, en einnig má taka
tillit tíl annarra atriða, sem þýð-
ingu haf-a tiil áhrifa á framleiðsl-
una. Þá er ákveðið s.k. „inter-
venflions“-verð, sem skal vera
45%—65% af viðmiðunarverð-
inu, en þegar það verð er á mark
aðinum koma opinberar aðgerðir
til greina, og þegar það er lægst
yrði um upþkaup til fiskimjöls-
framleiðslu o.þv.l. að ræða. Eru
þar að lútandi reglur allflóknar.
INNFLUTNINGUR
SJÁVARAFURÐA
Við innflutning sjávarafurða
er einnig lagt til, að komið verði
á viðmiðunar- og lágimarksverð-
um og innflutningsleyfum í því
sambandi. Á ferskfisk og freðsíld
m.m. er sömuleiðis gert ráð fyrir
„deponeringu“ til tryggingar
því, að innflutningur fari fram
á gildistíma leyfisins, en ella er
tryggingarféð tapað. Sams komar
innborganir eiga einnig að vera
fyrir innflutt freðfiiskflök o.fl.
þvi til tryggingar, að ekki sé selt
unidir iágmiarfcifð miá taíkmarka
innflutningsverði. Ef verð fellur
undir iákmarkið má takmarka
eða afnema innflutningsleyfi
nema útflutningslandið hafi
skuldbundið sig til að virða lág-
marksverðin, og fellur þá niðuir
kraf a um innborgun'arfé. Sömu-
leliðis er gert ráð fyrir að leggja
megi á verðjöfnun'argjöld í inn-
flutningi, þegar um verðfall er
að ræða. Þessi lágmarksverð á
að ákveða árlega, en ekki eiga
þau að takmarka iinnfl'utning
meir en fyrirkomulag það gerði,
sem áður gilti í viðkomandi
landi.
í tillögum framkvæmdastjórn-
arinnar er gert ráð fyrir, að toll-
ur á nýrri, ísaðhi og frystri síld,
túnfiski til niðursuðu og söltuð-
um og fiski og skreið verði lagð-
ur niður. Eftir Kennedy-viðræð-
urnar í Gatt er bundinn tollkvóti
fyrir 46.900 tonn af síld og 30.000
tonn af túnfiski, en fyrir var
34.000 tonna tollkvóti fyrir salt-
fisk og sfcreið. Ástæðurnar fyrir
tillögum framkvæmdastjórnar-
innar um tollfrelsi á síld og tún
fiski eru þær, að þýðingarmikið
er talið að tryggja vinnsluiðnað-
inum í bandalaginu þessi hrá-
efni, en aðildarríkin eru langt
frá að vera sjálfum sér næg um
þau. Hvað tollfrelsi fyrir salt-
fisk og skreið snertir mun ætl-
unin að stuðla með því, að hafa
jafnt framboð af þessum vöirum,
sem ein-kum er neytt af fólki í
lægri tekjuflokkum.
EBE-löndunum um 13%. Jafn-
framt mun Spánn lækka tolla á
vörum frá EBE um 30—60%
samkvæmt sérstökum vörulist-
um. Ef EBE-löndin lækka toll-
inn á spönskum vörum um 10%
í v'iðbót eða alls um 70% skuld-
bindur Spánn sig til þess að
lækka sína tolla að sama skapi.
FORDÆMI FYRIR OKKUR
Svipaða samninga þessum
hefur Efnahagsbandalagið gert
við allmörg lönd önnur meðal
annars Tyrkland, Grikkland
og ísrael. Það er eSnmitt slfk-
ur samningur, sem að mörgu
leyti mundi verða hagstæður fyr
ir ísland, sé rætt um málið í
megindráttum. Þar gildir meatu
að íslenzku sjávarafurði-rnar fái
tolllágan eða tollfrj álsan aðgan-g
að Efnahagsbandalagssvæðinu,
en ljóst er að á móti yrðum við
að lækk-a okkar tolla, sem
nokkru nemur varðandi vörur,
sem koma frá Ef-nahagisband'a-
lagslöndunum.
Bftir fyrsta fundinn í Brússel
munu öll þessi mál liggja m-un
ljósari fyrir.
Ytri fisktollur EBE
Síld
17%
Framhald á I)ls. 19
Spánn gerir viðskipta-
við
Viðræður íslands í Brussel
í síðustu viku nóvember
samning