Morgunblaðið - 30.12.1984, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. DESEMBER 1984
47
Lög
um tóbaksvarnir.
III. KAFLI
Takmörkun á tóbaksreykingum.
9. gr.
9.1. Tóbaksreykingar eru óheimilar í þeim hluta af húsnæði stofnana. fyrirtækja og
annarra þar sem almenningur leitar aögangs í sambandi vid afgreidslu eða þjónustu
sem þessir aöilar veita. Þetta gildir þó ekki um veitinga- og skemmtistaði. Þó skulu
þeir á hverjum tíma hafa afmarkaðan fjölda veitingaborða fyrir gesti sína sem séu
sérstaklega merkt að við þau séu tóbaksreykingar bannaðar.
9.2. Þar sem tóbaksreykingar eru óheimilar skv. 1. tl. skal það gefið til kynna með
merki eða á annan greinilegan hátt.
10. gr.
10.1. Tóbaksreykingar eru óheimilar
1. í grunnskólum. dagvistun barna og húsakynnum sem eru fyrst og fremst ætluð
börnum og unglingum yngri en 16 ára til félags- og tómstundastarfa.
2. Á opinberum samkomum innanhúss fyrir börn eða unglinga hafi börn innan 16 ára
aldurs aðgang að þeim.
3. í heilsugæslustöðvum.
10.2. Yfirmanni stofnunar, skv. 1. og 3. mgr.. er þ<) heimilt samkvæmt tillögu starfsmanna-
fundar eða starfsmannaráðs að leyfa reykingar í hluta þess húsnæðis sem ætlað er
starfsfólki sérstaklega. enda skal þess gætt að það valdi ekki óþægindum þeim
starfsmönnum sem ekki reykja.
10.3. Á sjúkrahúsum má einungis leyfa reykingar á tilteknum stöðum þar sem þær eru ekki
til óþæginda fyrir þá sem reykja ekki.
11. gr.
11.1. Forráðamenn húsnæðis. sem almenningur hefur aðgang að en fellur ekki undir 9. og
10. gr. laga þessara. geta sjálfir ákveðið að takmarka reykingar i húsnæðinu. Skal slíkt
látið greinilega í Ijós á staðnum og tilkynnt hcilbrigðisnefnd eða Vinnueftirliti ríkisins
eftir því sem við á samkvæmt 1. mgr. 17. gr. og gilda þá ákvæði þessara laga þar sem
við á.
12. gr.
12.1. Um tóbaksreykingar á vinnustöðum. öðrum en skv. 9. og 10. gr.. fer skv. nánari
reglum sem setja skal í samráði við Vinnueftirlit ríkisins. Skal þcss gætt sérstaklcga að
þeir, sem ekki nota tóbak, verði ckki fyrir óþægindum.
13. gr
13.1 Tóbaksreykingar eru óheimilar í farþegarými almenningsfarartækja sem rekin eru gegn
gjaldtöku.
13.2. Heimilt er forráðamönnum flugvéla að leyfa reykingar í hluta farþegarýmis í
atvinnuflugi milli landa. Þess skal þó ávallt gætt að óþægindi skapist ekki fyrir þá scm
ekki reykja.
13.3. Setja skal sérreglugerð í samráði við Siglingamálastofnun ríkisins um tóbaksreykingar
um borð í skipum.
ist hinsvegar meir en sá reykur
sem fer ofaní reykingarmanninn.
Til marks um óbeinar reykingar
má nefna að þeir sem ekki reykja
hafa um 0,6—1,0% af kolsýrlingi í
blóðinu. Reykingarmenn hafa 5%
af kolsýrlingi í blóði sínu og þeir
sem verða fyrir óbeinum reyking-
um 2—3%.
Sýnt hefur verið fram á að fólk
sem reykir ekki og vinnur t.d. á
veitingahúsum, á börum eða í
flugvélum, þar sem reykt er hefur
miklu meira en eðlilegt má teljast
af kolsýrlingi, nikótíni og niður-
brotsefnum þess í blóði og þvagi.
Einnig hafa fóstur, börn og makar
þeirra sem reykja meiri þéttni af
þessum efnum í blóðinu, auk þess
hefur verið sýnt fram á brenni-
steinsblásýrling í blóði þeirra.
Vitað er að kolsýrlingur í blóði
dregur úr getu blóðsins til að
flytja súrefni og nikótín veldur
samdrætti í æðum, en deilt er
hvaða þættir það eru í tóbaks-
reyknum sem valda sjúkdómum
hjá þeim sem reykja óbeint.“
-Hvað kvartar fólk helst um
sem er mikið innan um reykingar-
fólk, t.d. fólk sem þú nefndir áðan,
þeir sem vinna á veitingahúsum
eða á börum?
,Um 70% kvarta um erting í
augum. Um þriðjungur þeirra sem
umgangast reykingarfólk fær að
jafnaði höfuðverk eftir smátíma,
og hann er algengari eftir því sem
rýmið er minna, t.d. ef reykt er
tímum saman í litium bíl á ferða-
lagi. Þá er sviði í nefi og hálsi
einnig algengur. Um 30—40%
þeira sem lenda í tóbaksreyk fá
hósta eða hóstakjölt og öndunar-
getan minnkar um 5—15% hjá
þeim sem lenda í tóbaksreyk að
ráði. Það er deilt um hvort þetta
hafi nokkra þýðingu, þ.e.a.s. hvort
sá sem verður fyrir þessu sé
mæðnari og þrekminni. Hins veg-
ar er nú ljóst að sjúklingar með
sjúkdóma eins og astma, berkju-
bólgu og hjartaöng, eru næmastir
fyrir eituráhrifum óbeinna reyk-
inga.“
— Hvað með reykingar móður á
meðgöngutíma?
„Já, reykingar mæðra hafa
margvísleg áhrif á fóstur í móð-
urkviði. Börnin eru léttari við fæð-
ingu og munar það 250—350
grömmum. Því léttara sem barn
er við fæðingu, því erfiðara á það
uppdráttar, eða þannig er það í
mörgum tilfellum. Súrefnisþrýst-
ingur er einnig lægri í fóstrum
reykjandi mæðra. Þá hefur verið
sýnt fram á nikotín í blóði þessara
barna. Þetta í sameiningu, þ.e.
nikotínið og lækkun á súrefnis-
þrýstingi, er talin skýring á því af
hverju þessum konum er hættara
en öðrum við fylgjulosi, enda er
minna blóðflæði í fylgju og fóstri.
Burðarmálsdauði er aukinn um
20—35%, en er að sjálfsögðu
áfram lágur. Tíðni fósturláta er
aukin. Til eru nokkrar rannsóknir
sem benda til að vanskapanir séu
tíðari hjá börnum reykjandi
mæðra og einnig að börn þeirra
hafi aukna tíðni illkynja sjúk-
dóma. Þessar tvær síðustu ábend-
ingar hafa þó enn ekki verið stað-
festar.“
— Við ræddum áðan áhrif
óbeinna reykinga á maka, t.d. eig-
inkonur. Hvað með annað heimil-
isfólk?
„Rannsóknir hvaðanæva úr
heiminum benda til hins sama:
Þeim mun meira sem reykt er á
heimili, því algengari eru sjúk-
dómar eins og berkjubólga,
lungnabólga og aðrir sjúkdómar í
neðri loftvegum. Áhrifin eru lang-
mest á yngstu börnin, en þeirra
gætir alla bernskuna. Reykingar
mæðra hafa mun meiri áhrif en
reykingar feðra og verður það
skiljanlegt þegar hugsað er til
þess hve börn að jafnaði umgang-
ast mæður sínar meira en feður.
Ýmislegt bendir til þess að börn
reykjandi foreldra fái oftar astma
en hin, sem eiga foreldra sem ekki
reykja. Börn reykjandi foreldra
eru mun oftar á sjúkrahúsum
vegna ofangreindra sjúkdóma en
börn hinna.
Rannsóknir á börnum og ungl-
ingum á aldrinum 5—20 ára benda
eindregið til þess sama, þ.e. að
orsakasamband sé á milli reyk-
inga foreldra og bráðra öndunar-
færasjúkdóma, langvarandi hósta,
uppgangs og þips í lungum hjá
börnum. Einnig verða börn reyk-
ingarforeldra miklu oftar fyrir því
að teknir eru úr þeim hálskirtlar
og nefkirtlar. Að minnsta kosti
ein rannsókn bendir til þess að
reykingar foreldra valdi aukinni
tíðni á eyrnabólgu í börnunum.
Allmargar rannsóknir sýna, að
börn reykingarforeldra eru með
skerta lungnastarfsemi þótt ein-
kennalaus séu. Hins vegar er deilt
um, enda ekki vitað, hvort eða
hvaða áhfir þetta hefur til fram-
búðar. Reykjandi mæður valda
þar meiru um en feður og koma
niðurstöðurnar þannig vel saman
við aðrar athuganir.
Hjá fullorðnum sem lenda í
óbeinum reykingum hefur mælst
skert starfshæfni lungna og er
skerðingin háð því hve mikið hef-
ur verið reykt í návist þeirra. Yfir-
leitt eru þessi frávik af völdum
óbeinna reykinga um 10—15% og
eru gildin sambærileg við gildi hjá
reykingamönnum sem reykja allt
að 10 sigarettur daglega. Vitað er
af öðrum rannsóknum að þeir sem
mælast með skerta lungnastarf-
semi eru í meiri hættu en aðrir að
fá alvarlega lungnasjúkdóma, þeg-
ar fram líða stundir. Ekki hefur
enn verið sýnt fram á að svona sé
málum farið hjá þeim sem reykja
óbeint. Á þessu er þó ein undan-
tekning þar sem er lungnakrabba-
meinið."
— Þú ert þá væntanlega ekki á
þeiri skoðun að nýju lögin um tób-
aksvarnir hafi í för með sér frels-
isskerðingu fyrir þá sem reykja?
„Auðvitað eru lögin skerðing á
„frelsi“ manna til að reykja hvar
sem er og hvenær sem er. Og sú
frelsisskerðing er eðlileg og æski-
leg þegar haft er í huga hve atferli
reykingarfólksins getur skaðað
aðra, skaðað þá sem ekki reykja.
Enda eru lögin í góðu samræmi
við þau sjálfsögðu mannréttindi
að hafa frelsi til að gera hvað sem
er, svo fremi sem atferlið skaði
ekki aðra.
Hinsvegar legg ég ekki dóm á
hvort lagasetning sé í raun besta
ráðið til að vernda fólk gegn tób-
aksmengun. En eitthvað varð að
gera, því þær aðferðir sem notaðar
hafa verið hingaö til, m.a. fræðsla,
hefur ekki skilað nægilegum ár-
angri. íslendingar eru ekki einir
um lagasetningu í þessum efnum.
Mörg fylki í Bandaríkjunum, Sví-
þjóð, Finnland og fleiri vestræn
ríki hafa sett svipuð lög eða reglu-
gerðir á undan okkur."
— Reykir þú sjalfur?
nÉg púa stundum vindil, eða
öllu heldur örsjaldan, því það eru
líklega um þrjú ár siðán ég púaði
síðast!"
VJ.
7 TURBOMATIC
1IMÝ
HÖNIMUN
Stálpotturinn og stálgrindin I nýju
Candy þvottavélunum ar verkfraaöi-
legt afrek. Stáliö er fellt eða pressaö
saman á samskeytum, þannig aö
styrkleiki og tæringarvörn veröur
miklu meiri en venjulegt er.
Þessi nýja hönnun sparar líka raf-
magnsnotkun og vatnsnotkun, ef miö-
að er viö aörar þvottavélar.
2LÍKA
ÞURRKARI
Merkin hér fyrir neðan séröu é
stillirofa fyrir þurrkun. Þú getur
stillt á „min“ eða „max“, allt
eftir því magni sem þurrka á,
en hámarkiö er 2,5 kg af þvotti.
Merkín sem þú stillir á gefa eft-
irtalda möguleika:
Ætlsö tyrir
þ¥ott, *om i
aö ttrauis,
20% raki
varöur afttr I
þvottinum.
/Ettaö lyrir þvott, wm
akki i aö þurfa aö
strauja, 10% raki varöur
sftir f þvottinum.
^ Vaf þurrt.

3ENGIN
GUFA!
Candy Turbomatic tekur inn á
sig heitt og kalt vatn eftir vali.
Vélin er meö innbyggt kerfi (sjá
mynd) sem eyðir gufunni sem
myndast við þurrkunina. Þetta
kemur sér einkar vel ef vélin er
notuö á baðherbergi.
Viö höfum fengiö nýja sendingu af Candy
þvottavélum, og þrátt fyrir gengisfellingu
og kostnaöarauka höldum viö niöri veröinu
eins og okkur er framast unnt. CANDY
TURBO-MATIC, vélin sem einnig þurrkar,
er nú á kr. 25.800, geröin 861 kostar nú
20.650 og geröin 503 kostar 16.700, allt miö-
aö viö staögreiöslu. Viö bjóöum áfram
okkur góöu afborgunarskilmála, þ.e. 1/3 út
og afgangurinn á 7 mánuðum. Athugið —
vélarnar taka inn á sig bæói heitt og kalt
vatn eftir óskum kaupenda.
Verslunin
rpgflpn
Borgartúni 20, sími 26788.