Morgunblaðið - 08.01.1988, Blaðsíða 24

24
MOKGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. JANÚAR 1988
Danmörk:
Listería-bakt-
ería í tveimur
mjólkurbúum
Kaupmannahöfn. Reuter.
Starfsmenn danska matvælaeft-
irlitsins hafa fundið listeria-bakt-
eríu, sem getur verið banvæn, í
ostum frá tveimur nyólkurbúum
i Danmörku. Er frá þvi skýrt i
skýrslu, sem birt var i gær.
Listeria monocytogenes, sem
finnst næstum eingöngu í ostskorp-
unni, hefur valdið dauða 31 manns
a.m.k í Sviss frá árinu 1983. í skýrslu
matvælaeftirlitsins danska sagði, að
bakterían hefði fundist í ostum frá
Klank-mjólkurbúinu í Árósum en því
var lokað vegna rannsóknarinnar 23.
desember sl. og hætt hefur verið
sölu ostanna „Opus“ og „Creme Roy-
al“. í Kirkeby-mjólkurbúinu á Fjóni
fannst bakterían í „Danablue“-osti
en þessi tegund var ekki enn komin
á markað.
í skýrslunni kom fram, að ýmis
afbrigði listeríabakteríunnar væru
algeng í hráu grænmeti og fyndust
oft í mönnum.
Frakkland:
Reuter
Erich Honecker, leiðtogi Austur-Þýskalands, ásamt Francois Mitter-
rand, forseta Frakklands, við móttökuathöfnina á Orly-flugvelli í
gær. Heimsókn Honeckers stendur í þrjá daga og er áætlað að hann
ræði við Mitterrand og Jacques Chirac, forsætisráðherra Frakklands.
Fyrsta heimsókn aust-
urþýsks leiðtoga hafin
Austur-Berlín, Reuter.
ERICH Honecker, leiðtogí Aust-
ur-Þýskalands, kom í opinbera
heimsókn til Frakklands í gær,
en þetta er fyrsta heimsókn aust-
ur-þýsks leiðtoga til ríkis sem
stjórnar Vestur-Berlín.
höfuðborg Austur-Þýskalands og
fréttir herma að Mitterrand ætli
ekki að ræða stöðu Austur-Berlínar
sérstaklega. í franska dagblaðið Le
Fig-aro, sem fylgir stjórninni að
málum, segir hins vegar að heim-
sóknin sé táknræn að því leyti að
hún marki tímamót sem staðfesting
á lögmæti Austur-Þýskalands á al-
þjóðlegum vettvangi.
V estur-Þýskaland:
Innflylj endum
frá Austanljalds-
löndum fjölgar
Á MEÐAN sovéskir gyðingar og tartarar héldu áfram að krefjast leyf-
is til að flytja til landa forfeðra sinna flutti fólk af öðnun minnihlutahópi
unnvörpum vestur fyrir járntjald árið 1987. Að minnsta kosti 12.500
manns af þýskum uppruna hafa komið til Vestur-Þýskalands frá Sov-
étríkjunum síðustu tólf mánuði. Árið áður höfðu aðeins 753 sovéskir
Þjóðveijar fengið að flytja brott frá Sovétrilqunum. „Þetta kom mjög
á óvart,“ segir Mathias Marquardt, yfirmaður Friedland-móttökubúð-
anna í Neðra-Saxlandi, en þar þurfa innflytjendumir að búa um tíma.
„Helsta vandamálið er að sjá öllu þessu fólki fyrir rúmum.“
Margir þessara sovésku Þjcðverja
eru afkomendur fólks sem Katrín
mikla bauð til landsins. Með tímanum
byggðu þeir upp samfélög sem
þjuggu við niikla hagsæld, sérstak-
lega í grennd við Volgu. Arið 1920
fengu svokallaðir Volgu-Þjóðverjar
meira að segja sjálfstjóm. Ef til vill
hefur Lenin verið velviljaðúr þessu
fólki, því móðir hans var af sovét-
þýskum ættum.
Stríðið við Hitler hafði hörmulegar
afleiðingar fyrir þessi gömlu sam-
félög. Rauði herinn flutti um 800.000
sovéska Þjóðverja til Mið-Ast'uhéraða
Sovétríkjanna og víðar, og margir
þeirra voru sendir í þrælabúðir. Þýski
herinn á dögum Þriðja ríkisins, We-
hrmacht, nam einnig hundruð
þúsunda þeirra á brott, fyrst til Pól-
lands og síðan aftur til þriðja ríkisins.
Árið 1945 fundu sovéskar hersveitir
um 200.000 þeirra, kölluðu þá „svik-
ara sósíalíska föðurlandsins" og
sendu þá aftur til Rússlands.
Eftir fráfall Stalíns var Þjóðverj-
um sem verið höfðu í þrælabúðum
smám saman sleppt. Þeim var sagt
að fara til hinna sovésku Þjóðverj-
anna í Mið-Asíuhéruðum Sovétríkj-
anna, aðallega í Kazakhstan. Þeim
var skýrt og skorinort bannað að
snúa aftur til Vestur-Þýskalands.
Enn þann dag í dag býr meira en
helmingur sovéskra Þjóðverja í Kaz-
akhstan, eða um ein milljón manns,
og meira en helmingur þeirra lítur á
þýsku sem móðurmál sitt.
Árin eftir stríð hafa verið erfið
fyrir þessa Þjóðverja, sem í augum
margra Rússa eru sekir um svik í
seinni heimsstyrjöldinni. Margir
þeirra beindu sjónum sínum til Vest-
ur-Þýskalands og fyrirheitsins um
frelsi og hagsæld. Þeir sem áttu
ættingja í Vestur-Þýskalandi áttu
möguleika á að fá að komast þang-
að, en flestum umsóknum var
hafnað. Nú segja sovéskir Þjóðverjar
sín á milli að „góða veðrið kunni að
vara stutt", svo nú sé tími til kominn
að fara. Enginn veit hversu margir
vilja yfirgefa Sovétríkin, giskað hef-
ur verið á að þeir séu um 80.000 til
300.000.
Vestur-þýskir embættismenn
Olíuslysið við Pittsburgh:
Flekkurinn berst niður áraar og
ógnar vatnsbólum margra borga
Pittsburgh. Reuter.
Eftir stutt ávarp Mitterrands, for-
seta Frakklands, við móttökuathöfn-
ina á Orly-flugvelli, hélt Honecker
ræðu um afvopnunarmál, en minnt-
ist ekki sérstaklega á tillögur sínar
um að lönd Atlantshafsbandalagsins
og Varsjárbandalagsins hætti við
endumýjun skammdrægra kjam-
orkuflugskeyta. Hann sagði meðal
annars að tryggja ætti frið með því
að fækka kjamorkuvopnum, útrýma
efnavopnum og fækka hefðbundnum
vopnum.
Bandaríkin, Frakkland og Bret-
land, sem stjóma Vestur-Berlín,
viðurkenna ekki Austur-Berlín sem
EFTIR fjögurra sólarhringa
hreinsunaraðgerðir hefur aðeins
tekist að ná upp einum tíunda
þeirrar hráoliu, sem Iak út í
Ohio- og Monongahela-árnar er
oliutankur sprakk við borgina
Pittsburgh um síðustu helgi.
Ekki hefur tekist að hefta út-
breiðslu olíunnar og veldur hún
tjóni neðar og neðar með ánum.
Yfirvöld í fjölda borga meðfram
Ohio- og Monongahelaánum gripu
í gær til ráðstafana til þess að
vemda vatnsból sín, en drykkjar-
vatn er að mestu fengið úr ánum.
Verður reynt að spoma við því að
olían berist neðar í ámar en orðið er.
Tæplega 30 þúsund manns hafa
ekki getað drukkið kranavatn á
heimilum vgna mengunar. Hafa
björgunarsveitir og slökkviliðsmenn
séð þeim fyrir lífsvökva þessum.
Hátt á fjórðu milljón lítra af hús-
hitunarolíu runnu út í Mononga-
helaána, sem rennur í Ohioána, er
40 ára gamall olíugeymir sprakk
við Pittsburgh um helgina. Er það
versta olíumengunarslys í Banda-
ríkjunum. Ástæður slyssins eru
ókunnar. Talið er að hreinsunarað-
gerðir muni kosta tugmilljónir
dollara. Hefur forstjóri Ashland
olíufélagsins, sem átti geyminn sem
sprakk, sagt að fyrirtækið muni
standa straum af kostnaði við
hreinsun ánna.
Olían hafði í gær borist tugi kíló-
metra niður ámar. Þær em ísilagð-
ar og hafa tilraunir til að hefta
útbreiðslu flekksins gengið brösug-
lega vegna frosthörku. Búnaður,
sem notaður hefur verið til verks-
ins, hefur reynst illa.
Margar borgir í Ohio, Vestur-
Virginíu og Kentucky sækja neyslu-
vatn í ámar. Mörgum skólum og
stofnunum á mengunarsvæðinu
hefur verið lokað vegna vatns-
skorts. Richard Celeste, ríkisstjóri
í Ohio, sagði í gær að ef olíuflekkur-
inn bærist niður ámar í átt til
Cincinnatti mundi það hafa skelfi-
legar afleiðingar í för með sér. Yrði
þá a.m.k. ein milljón manna án
drykkjarvatns.
Bretar deila á hvalveiði-
áætlun stjómvalda í Japan
Áformað að hefja veiðarnar síðar 1 þessum mánuði
^ The Observer og' The New York Times.
ÁÆTLUN Japana um hvalveiðar í vísindaskyni hefur vakið mikla
athygli viða um heim og hafa hin ýmsu umhverfisverndarsamtök
lagt hana að jöfnu við veiðar í ágóðaskyni. Andmælin er þó ekki
bundin við samtök áhugamanna því Bretar hafa krafist þess að
málið verði lagt fyrir Alþjóða hvalveiðiráðið en þeirri kröfu hafa
stjórnvöld í Japan vísað á bug. Hvalveiðiáætlunin hefur einnig vak-
ið mikla athygU í Bandaríkjunum og var hvatt tU þess í forystugrein
bandaríska dagblaðsins The New York Timea síðastUðinn sunnudag
að Bandaríkjastjórn beitti Japani refsiaðgerðum til að koma í veg
fyrir veiðarnar. Talsmaður japanska utanríkisráðuneytisins hefur
tjáð blaðamanni The Observer að hvalveiðar Japana í visindaskyni
muni hefjast um leið og veiðiflotinn hefur lokið siglingu sinni á
helstu hrefnumiðin síðar f þessum mánuði.
Bretar og Japanir hafa deilt hvali til að ákvarða stærð stofna
hart allt frá því að japönsku hval-
veiðiskipin létu úr höfti þann 23.
desember siðastliðinn. John Gum-
mer, aðstoðarráðherra á sviði
landbúnaðar og fiskveiða, krafðist
þess þá þegar að Japanir frestuðu
veiðunum þar til að tryggt hefði
verið á vettvangi Alþjóða hvalveiði-
ráðsins að veiðamar þjónuðu
„visindalegum tilgangi".
Þó svo að Alþjóða hvalveiðiráðið
hafi lagt bann við hvalveiðum í
ágóðaskyni árið 1985 þá telja ráða-
menn í Japan að heimilt sé að veiða
og fjölgun hvala og hafa þeir rök-
stutt þessa afstöðu með tilvisun til
áttundu greinar hvalveiðisáttmál-
ans. Junichiro Okamoto, sem
starfar við japanska sjávarútvegs-
ráðuneytið, sagði í samtali við
blaðamann The Observer að af-
skipti Breta af málinu væru „frá-
leit“. Það væri ekki í verkahring
Alþjóða hvalveiðiráðsins að „sam-
þykkja eða hafna" áætlunum um
hvalveiðar í vísindaskyni þar sem
fulltrúar þeirra þjóða sem aðild
ættu að ráðinu væru ekki vísinda-
menn.
Okamoto sagði það hafa verið
sérlega „óviðeigandi" af Bretum
að leggja til á fundi Alþjóða hval-
veiðiráðsins í desembermánuði að
hvalveiðar Japana yrðu fordæmd-
ar. Ráðamenn í japanska utanríkis-
ráðuneytinu væm þeirrar skoðunar
að á fundinum, sem haldinn var í
Cambridge 17. til 19. desember,
hefðu ekki verið lögð fram nein
vísindaleg rök gegn hvalveiðiáætl-
un Japana. Hins vegar viðurkenndi
Okamoto að nokkrir vísindamenn,
sem kynnt hefðu sér áætlunina,
hefðu ekki skilið hana fyllilega en
það sagði hann stafa af því að hún
væri bæði „flókin og háþróuð".
Hvalveiðiflotinn samanstendur
af verksmiðjuskipinu Nisshin Mam
og tveimur minni hvalveiðiskipum.
Ráðgert er að veiða 300 hrefnur
og er kostnaðurinn áætlaður tæpar
400 milljónir íslenskra króna. Um
borð í verksmiðjuskipinu verða að-
eins fjórir japanskir vísindamenn.
Áhöfnin er alls 70 manns og munu
20 þeirra vinna við að skera kjötið.
Áformað er að selja japönskum
veitingastöðum allt það hvalkjöt
sem nýtilegt er talið og hafa um-
hverfisvemdarsamtök víða um
heim fullyrt að þetta sanni að veið-
amar fari fram í ágóðaskyni.
Greenpeace-samtökin hafa hvatt
til þess að gripið verði til refsiað-
gerða gegn öllum þeim þjóðum sem
leitast við að „draga úr áhrifa-
mætti Alþjóða hvalveriðiráðsins"
og hafa þau lagt til að veiðiréttindi
Japana innan bandarískrar lögsögu
verði takmörkuð þar til h_ætt verður
við vísindaáætlunina. í forystu-
grein The New York Times var
tekið undir þetta sjónarmið og því
bætt við að hótanir um refsiaðgerð-
ir hefðu stuðlað að því að fá
islendinga og Norðmenn til að forð-
ast brot af þessu tagi.
Noboru Takeshita, forsætisráð-
herra Japans, er væntanlegur í
opinbera heimsókn til Banda-
rflq'anna síðar í þessum mánuði og
má heita víst að hvalveiðamar
verða þá teknar til umræðu auk
þess sem búast má við að um-
hverfisvemdarsinnar noti tækifæ-
rið til að koma sjónarmiðum sínum
á framfæri.