Morgunblaðið - 08.01.1988, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. JANÚAR 1988
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrífstofur: Aöalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 600 kr. á mánuöi innanlands. i lausasölu 55 kr. eintakiö.
Misráðin
hvalaráðstefna
Eftir nokkra daga hefst í
Reykjavík ráðstefna um
sjávarspendýr, sem boðað er
til af íslendingum undir forystu
sj ávarútvegsráðuneytisins.
Ætlunin er, að þar hittist full-
trúar þeirra þjóða, sem telja
sig hafa farið halloka innan
Alþjóðahvalveiðiráðsins, hval-
veiðiþjóðanna svonefndu.
Fyrir skömmu birtist frétt
um það á baksíðu Morgun-
blaðsins, að grænlenska lands-
stjómin hefði ákveðið að taka
ekki þátt í þessari ráðstefnu.
Samkvæmt fréttinni telja
Grænlendingar, að það geti
haft slæm áhrif á viðskipta-
hagsmuni sína að sitja fund
með hvalveiðiþjóðum eins og
Japönum og Suður-Kóreu-
mönnum. Nú hafa að vísu
borist boð um það, að Suður-
Kóreumenn ætli ekki að senda
hingað fulltrúa á þennan fund.
Japanir virðast hins vegar ætla
að koma, en í Bandaríkjunum
er einmitt verið að magna and-
óf gegn hvalveiðum þeirra um
þessar mundir, eins og nýleg
forystugrein í The New York
Times sýnir hvað best. Þar
sagði meðal annars í tilefni af
því, að hvalveiðifloti Japana
heldur nú til suðurskautsins til
hrefnuveiða: „Tilraun Japana
til þess að seðja hungur sitt
eftir hvalkjöti í skjóli vísinda
er fyrirlitleg; að ganga gegn
áliti Alþjóðahvalveiðiráðsins
um vísindagildi veiða eykur
enn á móðgunina."
Fréttir hafa borist af því,
að Paul Watson, forvígismaður
Sea Shepherd-samtakanna,
sem lýstu á sig ábyrgð á því,
að tveimur hvalbátum var
sökkt í Reykjavíkurhöfn í nóv-
ember 1986 og skemmdarverk
voru unnin í hvalstöðinni í
Hvalfirði, ætli að koma hingað
til lands, líklega í tengslum við
fyrirhugaða hvalaráðstefnu.
Hann hefur haft í frammi
ögranir gegn íslenskum stjóm-
völdum og sagt, að við komu
sína til landsins fái íslensk
stjómvöld færi á að ákæra sig
fyrir að eiga þátt í að sökkva
hvalbátunum og þá geti þau
rekið málið fyrir dómstólum. í
desember sl. urðu um það
umræður á Alþingi í tilefni af
fyrirspum frá Sólveigu Péturs-
dóttur til hvaða aðgerða
dómsmálayfirvöid hygðust
grípa gegn Watson. Jón Sig-
urðsson, dómsmálaráðherra,
lýsti þeirri skoðun sinni, að
yfirlýsingar Watsons væru lið-
ur í viðleitni hans til að afla
samtökunum Sea Shepherd
fjár. Ráðherrann sagði meðal
annars: „Ef íslensk stjómvöld
fæm að svara þessum yfirlýs-
ingum og hægt væri að búa
til úr því einhvers konar hasar-
mál í fjölmiðlunum er tilgangi
hans náð og fjárframiögin fara
aftur að streyma til samtak-
anna. Ég hef engan áhuga á
að taka þátt í slíkri fláröflun
fyrir Sea Shepherd . . .“
Ástæða er til að taka undir
það með dómsmálaráðherra,
að óþarft sé fyrir íslensk
stjómvöld að taka þátt í því
að auglýsa Watson og hans lið,
þótt þau verði auðvitað að gera
sitt til að koma lögum yfir þá,
sem eiga þátt í skemmdarverk-
um hér á landi. En er ekki
hvalaráðstefnan á íslandi ein-
mitt til þess fallin að verða
„einhvers konar hasarmál í
fjölmiðlum"? Samrýmist ráð-
stefnuhaldið þeirri stefnu, sem
dómsmálaráðherra kynnti í
svari sínu á Alþingi? Og hvað
með öryggi þeirra, sem þessa
ráðstefnu sitja?
í forystugrein Morgunblaðs-
ins 3. segtember sl. stendur:
„Halldór Ásgrímsson segir, að
nú sé verið að kanna, hvort
ekki eigi að efna til sérstaks
fundar hvalveiðiþjóða hér á
landi í haust. Vilja Japanir ólm-
ir að slíkur fundur sé haldinn
hér og er ekki að efa að aðrar
hvalveiðiþjóðir séu sömu skoð-
unar, ef þær á annað borð telja
skynsamlegt að efna til slíks
fundar, sem friðunarsinnar
myndu líta á sem sérstaka
ögrun við sig. Er ástæða fyrir
okkur íslendinga að ganga
fram fyrir skjöldu á alþjóða-
vettvangi með þessum hætti?
Þjónar það best hagsmunum
okkar í sjávarútvegsmálum al-
mennt og hvalveiðum sérstak-
lega að beina athygli að landi
okkar með þessum hætti?“
Það sem gerst hefur í hvala-
málum síðan þessum spuming-
um var varpað fram hér á
þessum stað í byijun septem-
ber mælir eindregið með
neikvæðu svari við þeim.
Hvalaráðstefnan hér á landi
er misráðin.
Opinber útgjöld
fjórfaldast á 35 é
Opinber umsvif minni hér en í OECD-ríkjum
Heildarútgjöld hins opinbera
hafa aukizt úr 26,2% af lands-
framleiðslu á ári að meðaltali
1961 - 1965 í 33,5% 1981 - 1985,
að því er segir í heimildariti Fjár-
laga- og hagsýslustofnunar:
„Fjárhagur hins opinbera til árs-
ins 2010“.
Heildartekjur hafa og aukist
með líkum hætti. Þær vóru að
meðaltali 28,1% á fyrri hluta sjö-
unda áratugarins en höfðu vaxið
í 34,0% á fyrri helmingi þess
níunda. Tekjur hins opinbera
umfram gjöld vóru að jafnaði um
2,0% - 3,5% af landsframleiðslu
á árabilinu 1950 - 1970. Eftir
1970 falla þessar umframtekjur
undir 1%.
Samkvæmt likanareikningi,
sem tíundaður er í ritinu, „stefnir
í að opinber útgjöld auki hlut-
deild sina úr 34-35% af vergri
landsframleiðslu árið 1987 í
40-55% árið 2010“.
Opinber útgjöld á hvern lands-
mann hafa fjórfaldast á 35 ára
tímabili (1950-1985). Þau námu 40
þúsund krónum árið 1950 en 163
þúsund krónum 1985 á sambæri-
legu verðlagi. Að jafnaði er vöxtur
útgjaldanna því 4,0% á ári hverju.
Til samanburðar hefur vöxtur þjóð-
arframleiðslu tæplega þrefaldast
frá 1950, það er ársvöxtur hefur
að jafnaði verið 2,7%.
Fjölgun opinberra starfsmanna
hefur verið mun meiri en sem nem-
ur aukningu vinnuaflsins í heild.
Vinnuafl, sem hlutfall af mann-
fjölda, hefur aukist síðasta aldar-
Islensk valkyrj a
í Vínaróperunni
ZUrich, frá Önnu Bjamadóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
RANNVEIG Bragadóttir, söng-
kona, söng hlutverk Waltraute
í Valkyrjum Richards Wagner
á aðalsviði Vínaróperunnar í
Austurríki í þriðja sinn í gær-
kvöldi. Hún söng verkið í stað
frú Yachmi, sem er fastráðin
söngkona við óperuna. Rann-
veig er 25 ára mezzosópran.
Hún hefur verið í söngnámi í
Vín í fimm ár en starfar nú í
stúdíói óperunnar. Það veitir
ungum og efnilegum söngvur-
um tilsögn og starfsþjálfun i tvö
ár.
Valkyrjumar eru á efnisskrá
Ólafsvík:
Ovenjulegt par
Ólafsvík.
SKIPVERJAR á Rifnesi SH 44
fengu þetta óvenjulega par upp
með línu sinni vestur i Víkurál
seint á síðasta ári.
Þetta var sjávardýr sem tekið
hafði ástfóstri við tæmdan pylsu-
pakka frá SS og bundist honum.
Virðist sem sjávardýrin reyni að
aðlagast þeirri mengun sjávarins
sem ekki er beinlínis eitruð.
- Helgi
Morgunblaðið/Bjöm Guðmundsson
Vínaróperunnar nokkmm sinnum
á ári. Karajan stjómaði fmmsýn-
ingunni á núverandi uppfærslu
árið 1968. Peter Schneider, þekkt-
ur Wagner-stjómandi, stjómaði
sýningunum að þessu sinni. Dómar
em ekki birtir um fastasýningar
en Rannveig sagði að samstarfs-
fólk sitt og yfirmenn stúdíósins
hefðu lofað frammistöðu sína. „Og
ég fékk góðar viðtökur í húsinu,“
sagði hún.
Gamlar og reyndar söngkonur
sungu hlutverk hinna valkyijanna
með Rannveigu, þær em alls átta.
„Þær veittu mér mikinn stuðning
fyrir fyrstu sýninguna og ég var
ótrúlega róleg fyrir hana,“ sagði
hún. „Það er stórkostlegt að
syngja á sviðinu, það er svo vel
byggt. Ég hafði komið fram á því
áður í algjöru smáhlutverki en það
jafnaðist engan veginn á við hlut-
verk Waltraute. Mér leist þó ekki
á blikuna fyrst af því að ég er
lofthrædd og þurfti að standa uppi
Austurríki:
Snjóléttust
AÐ SÖGN íslendinga sem voru
í Austurríki yfir sl. jól og áramót
þurftu þeir að fara f 1700 metra
hæð tíl að geta farið á skíði og
sögðu innfæddir að ekki hefði
verið snjóléttara um jólin í 47 ár.