Morgunblaðið - 05.06.1991, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. JUNI 1991
25
Askorun Hjálparstofnunar kirkjunnar:
Landsmenn sleppi máltíð til
hjálpar hungruðum í Afríku
ds, sem lauk í gær Morgunblaðið/Þorkell
tands Islands:
á hækkun taxta
tryggingu launa
Einar Guðmundsson t.v., fulltrúi starfsmanna hjá steypustöðinni Ósi,
afliendir Jónasi Þórissyni framlag starfsmanna til hjálpar hungruðum
í Afríku.
ir brýnt að fundnar verði leiðir sem
ínu á samningstíma, að lögð verði
;ð kaupmáttartryggingu og að skor-
•tti í þjóðfélaginu. Þetta kemur fram
igi K.I. en því lauk í gær. Að sögn
eru fyrirsjáanlegar harðar aðgerð-
rangur í þessum efnum á næstunni.
jónsdóttir, Hólmfríður Guðmunds-
dóttir, Jarþrúður Ólafsdðttir, Ragna
Ólafsdóttir, Sigríður Sveinsdóttir,
Sigurður Ingi Andrésson, Sigurveig
Sæmundsdóttir, Helga Björnsdóttir,
Svanhildur Ólafsdóttir, Vignir Ein-
arsson, Guðríður Óskarsdóttir og
Þorvaldur Pálmason.
HJÁLPARSTOFNUN kirkjunnar
leitar nú eftir aðstoð landsmanna
vegna hungursneyðarinnar sem
nú hrjáir uni 25 milljónir manna
í fimm ríkjum Afríku; Angóla,
Eþíópíu, Mósambik, Súdan og
Sómalíu. Skorar stofnunin á
landsmenn að sameinast á vinnu-
stöðum, heimihim eða annars
staðar um að sleppa einni máltíð
og láta andvirði hennar renna til
hjálpar hungruðum. Fréttir um
þessa hungursneyð tóku að berast
í kringum síðustu áramót og hafa
hjálparstofnanir siðan undirbúið
víðtæka hjálparstarf.
Hungursneyðin féll að nokkru
leyti í skuggann fyrir fréttum af
átökunum við Persaflóa en ljóst er
að milljónir manna í þessum Afríku-
ríkjum munu verða hungri að bráð
verði þeim ekki komið til hjálpar.
Hjálparstofnun kirkjunnar hefur
þegar sent nokkra fjármuni til hung-
ursvæðanna en æskilegt væri að
landsmenn gætu látið nokkurt fé af
hendi rakna til hjálpar.
Framkvæmd þessa mætti hugsa
sér á ýmsa vegu. Á vinnustöðum sem
hafa mötuneyti gætu menn e.t.v.
orðið sammála um að neyta minni
háttar máltíðar eða sleppa henni al-
veg. Þeir sem taka þátt í þessu
gætu safnað andvirði máltíðarinnar
saman og hugsanlega væri jafnframt
hægt að fá viðkomandi fyrirtæki til
að leggja eitthvað af mörkum. Þetta
er vitanlega einnig hægt að gera
heima við, á fundum og ráðstefnum
og annars staðar þar sem menn
koma saman en með þessu gæti
margt smátt gert eitt stórt átak í
aðstoð við þá sem líða skort.
Hjálparstofnun kirkjunnar hefur
kynnt hugmyndina á nokkrum vinn-
ustöðum og hjá ýmsum launþega-
samtökum. Segja má að starfsmenn
steypustöðvarinnar Óss hafi hér átt
nokkurt frumkvæði. Þar lögðu 33
starfsmenn fram 17 þúsund krónur
eftir að hafa sleppt hádegisverði einn
föstudag nýverið og var ósk þeirra
sú að þetta mætti verða öðrum til
eftirbreytni.
(Fréttatilkynning)
Vextir verðtryggðra út-
lána aldrei áðnr jafn háir
VEXTIR af verðtryggðum útlánum banka og sparisjóða hafa ekki
áður orðið jafn háir og þeir eru nú að meðaltali. Raunvextirnir eru
nú 9,8% en urðu hæstir áður 9,7% í september 1984. Á þenslutímanum
á árinu 1987 urðu vextir af verðtryggðum útlánum hæstir 9,5% að
meðaltali í október og fóru ekki að lækka aftur fyrr en í júlí árið
eftir þejgar þeir lækkuðu í 9,4°/o. Verðtryggðir útlánsvextir Búnaðar-
banka Islands og Landsbanka Islands eru 9,757o, hjá sparisjóðunum
107o og hjá íslandsbanka 10,257o.
kvæma ef ekki verður komið til
móts við kennarana," sagði Svanhild-
ur.
Hún sagði að þessu tengdust um-
ræður um vinnutíma og það hefði
komið skýrt fram á þinging að kenn-
arar séu tilbúnir að gera gagngera
skoðun á því hvaða breytingar þurfi
að gera á skilgreiningu vinnutíma,
til þess að hægt verði að framkvæma
þessi vefkefni.
Skiptar skoðanir voru um það á
þinginu hvort halda bæri áfram sam-
starfi í Bandalagi kennarafélaga.
„Sú skoðun varð ofan á að halda
samstarfinu áfram en taka fyrir lok
næsta skólaárs ákvörðun um það
hvemig framtíðarskipun verði á sam-
starfi félaganna. Það er mjög nauð-
synlegt að kennarastéttin sé samhent
stétt og við viljum að sjálfsögðu gera
allt sem við getum til að byggja upp
slíka samvinnu," sagði Svanhildur.
Ný stjórn var kjörin á þinginu.
Hana skipa Svanhildur Kaaber for-
maður, Eiríkur Jónsson varaformað-
ur, Arthúr Morthens, Birna Sigur-
nú en undanfarin ár á þessum árs-
li, og meiri áta í hafinu. Þetta kom
nnsóknastofnunar á rannsóknaskip-
athugað var almennt ástand sjávar,
linu. Jakob Magnússon, aðstoðarfor-
r skilyrðin betri en verið hefur und-
ti í ljós fyrr en farið verður í seiða-
nandi. Leiðangursstjóri var Svend-
var þar mikill og átumagn yfir meðal-
lagi. I kalda Austur-íslandsstraumn-
um djúpt norðaustur af landinu var
hiti og selta tiltölulega há og átu-
magn að venju mikið. Fyrir Aust-
fjörðum var hitastig tiltölulega hátt,
2-4 gráður, gróður var yfirleitt mik-
ill og átumagn í meðallagi. í hlýja
sjónum við suðurströndina var hita-
stig_6-8 gráður.
„í heild sýna niðurstöður vorleið-
angurs 1991 gott ástand sjávar og
lífríkis á íslandsmiðum. Útbreiðsla
í hlýsjávar var mun meiri á norðurmið-
Eiríkur Guðnason, aðstoðar-
bankastjóri Seðlabanka íslands,
sagði í samtali við Morgunblaðið að
með vaxtahækkuninni væru bank-
arnir að bregðast við mikilli eftir-
um en verið hefur undanfarin þrjú
vor (1988-1990),“ segir í frétt frá
Hafrannsóknastofnun.
Jakob Magnússon sagði í samtali
við Morgunblaðið í gær, að þetta séu
betri skilyrði heldur en hafi verið
undanfarið, en enn sé ekkert vitað
hvaða áhrif það kunni að hafa.
„Það kemur ekki í ljós fyrr en
seinna,“ sagði Jakob, „við höfum
áður haft góð skilyrði og lítið komið
út úr því. Það eru þó auðvitað meiri
líkur á að eitthvað blessist þegar sjór
er hlýrri þama fyrir norðan heldur
en hefur verið mörg undanfarin ár.
Eins virðist vera meiri átuvottur, það
hefur oft verið átusnautt fyrir norðan
hin seinni ár.“
Hann sagði að þegar farið verður
í seiðaleiðangur í ágústmánuði næst-
komandi sjáist kannski fyrsti vottur-
inn um áhrif þessara skilyrða á því
hvort mikið eða lítið verður þá af
seiðum.
spurn eftir lánsfé. Ef til vill væri
markaðurinn að bregðast fyrr við
en áður með því að stemma stigu
við þenslunni og jafna framboð og
eftirspurn með vaxtabreytingum.
Spá Seðlabanka Islands um
þriggja mánaða hækkun lánskjara-
vísitölunnar í sumar umreiknað til
eins árs hljóðar upp á 11,7% hækkun
í júní, 10,5% í júlí, 11,4% í ágúst og
12,3% í september. Ekki er búið að
ákveða hvernig 6.300 króna ein-
greiðslan í júlí verður tekin inn í
launavísitöluna og gerir það spána
óvissari en annars. væri. Spá Vinnu-
veitendasmbands íslands er á svip-
uðum nótum.
Framfærsluvísitalan hækkaði um
1,2% í maímánuði, en það er mesta
hækkun hennar frá því í janúar 1990
þegar þjóðarsáttasamningarnir voru
gerðir. Mánaðarleg hækkun á tíma-
bili þjóðarsáttar var þar til í maí á
bilinu 0,2-0,7% og fyrstu fjóra mán-
uði þessa árs var hækkun fram-
færsluvísitölunnar undir þeim mörk-
um sem spáð hafði verið.
Framfærsluvístala júnímánaðar
verður birt í næstu viku og er al-
mennt reiknað með að hún hækki
um rúmlega 1%, fyrst og fremst
vegna hækkunar á vöxtum húsnæð-
islána, en einnig vegna hækkunar á
bensíni, landbúnaðarvörum, áfengi
og tóbaki. Síðan ætti framfærsluvísi-
talan næstu mánuði að fara lækk-
andi og ef spá Þjóðhagsstofnunar
um 7,8% hækkun hennar frá upp-
hafi til loka ársins á að ganga eftir
þurfa kjarasamningar í haust að fela
í sér hófsamar launahækkanir, að
sögn Þórðar Friðjónssonar, forstjóra
Þjóðhagsstofnunar. Gert er ráð fyrir
í spá Þjóðhagsstofnunar að hækkun
framfærsluvísitölunnar - verði
0,7-0,8% á mánuði júlí-september
og 0,5-0,6% síðustu þrjá mánuði
ársins. Lausir kjarasamningar í
haust á almennum vinnumarkaði og
hjá rfkinu valda mestu um þá óvissu
sem er um þróun framfærslu- og
lánskjaravísitölunnar á haustmánuð-
um að sögn Þórðar. Hann sagði hins
vegar að verði kjarasamningarnir
raunhæfir og taki mið af þjóðartekj-
um sé ekki ástæða til annars en
takist að hafa taumhald á verðbólg-
unni þrátt fyrir þá aukningu sem
verður fyrirsjáanlega á henni í sum-
ar. Ef hins vegar gerðir verði óraun-
hæfir kjarasamningar þá muni verð-
bólga aukast í haust og nafnvextirn-
ir í kjölfarið.
„Þolanleg“ opnun í Kjarrá
Tíðindamaður Morgunblaðsins
við Kjarrá, efri hluta Þverár í
Borgarfirði, sagði um miðjan dag
í gær, að sex laxar væru veiddir
sem menn vissu um, en veiði hófst
í gærmorgun. Laxarnir veiddust
víða um svæðið og töldu menn
byrjunina þolanlega. Nokkuð væri
af laxi og hann væri dreifður.
Laxarnir sex, sem voru 8 til 14
punda, komu á fimm stangir af
sjö, ekki var vitað um afla á hinar
stangirnar tvær þar sem þær
höfðu haldið inn á afrétt og voru
ekki væntanlegar í hús fyrr en
seint í gærkvöldi. Um 40 laxar
voru og komnir úr Þverá, neðri
hluta svæðisins, um miðjan dag í
gær og voru menn mjög kátir með
framvindu mála, því veiðiveður var
lengst af heldur óhagstætt, en lax-
ar samt sem áður að ganga í ána
og taka agnið.
Annars staðar
Hálfur sjötti tugur laxa var
kominn á land úr Norðurá í hléinu
í gær og talsvert af laxi víða um
svæðið. Mikil hörkutól eru nú í
ánni.
Veiði hefst ekki í Laxá í Kjós
fyrr en á mánudaginn, en í gær-
morgun, er menn litu eftir laxi,
var greinilegt að væn ganga hafði
komið í ána. í Kvíslarfossi og
Lækjarbreiðu var krökkt af fiski.
Talsverður lax hefur verið að
ganga í gegn um svæðið og 10
til 15 Jaxa torfa sem var fyrir
skömmu í Laxfossi virðist vera
gengin fram ána, að sögn tíðinda-
manna á Laxárbökkum.
Það er sama hvar skoðað er,
hitastig ánna er það hagstætt nú
í vertíðarbyijun, að laxinn virðist
ganga hraðar fram heldur en telja
verður venjulegt á þessum tíma
sumars.
annsóknastofnunar:
Qyrði í hafinu við
n undanfarin ár