Morgunblaðið - 21.04.1998, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 21. APRÍL 1998
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Reuters
Skipsskaði á Eystrasalti
Friðarsamkomulagið á Norður-írlandi
Auknar líkur taldar á
almennri samþykkt
Belfast, Dublin. Reuters, Daily Telegraph.
SÆNSKA fiskiskipið Vingafors
sekkur hér í Eystrasaltið undan
strðnd Sviþjóðar, á móts við
Karlskrona. Skipsskaðinn varð
Sigurvissa
Kohls
dhögguð
Bonn. Reuters.
HELMUT Kohl, kanzlari Þýzka-
lands, var í gær að loknu tveggja
vikna fríi mættur aftur til leiks í
baráttuna fyrir endurkjöri ríkis-
stjómar sinnar í þingkosningum í
haust. Lýsti kanzlarinn því yfir að
sigurlíkur sínar væru óbreyttar,
þrátt fyrir slæmt gengi í skoðana-
könnunum að undanfomu.
Sagðist Kohl ekki óttast að bíða
lægri hlut fyrir keppinautnum
Gerhard Schröder, kanzlaraefni
Jafnaðarmannaflokksins (SPD);
kosningabaráttan væri enn ekki
hafin fyrir alvöm og nóg af óá-
kveðnum kjósendum sem ætti eftir
að sannfæra um rétt val.
„Við trúum því staðfastlega að
við getum unnið kosningamar
þrátt fyrir erfiða stöðu nú,“ sagði
Kohl eftir fund með forystumönn-
um Kristilegra demókrata (CDU).
„Við sættum okkur ekki við að
SPD bjóði upp á leiksýningu setta
á svið fyrir fjölmiðla í stað áþreif-
anlegra stefnumála,“ tjáði Kohl
fréttamönnum eftir heimkomuna
úr árlegum megrunarkúr við Wolf-
gangsee í austurrísku Ölpunum.
Samkvæmt nýjustu skoðana-
könnunum hefur SPD um tíu pró-
sentustiga forskot á CDU og syst-
urflokk hans í Bæjaralandi, CSU.
á sunnudag og bjargaðist öll
áhöfnin um borð í bátinn
Adeniu, sem sést f þokunni í
bakgrunni.
FINNI nokkur, sem um sfðustu
jól ók bfl sfnum drukkinn á sleða
jólasveinsins, slapp f gær með
vægan dóm fyrir brot sitt.
Dómarinn taldi sakborningn-
um, sem er 69 ára, það til máls-
bóta að hann hefði skiljanlega
AUKNAR líkur eru nú taldar á að
friðarsamkomulagið á N-írlandi
verði samþykkt í þjóðaratkvæða-
greiðslu 22. maí næstkomandi en
um helgina hélt Sinn Fein ársþing
sitt og miðstjóm Sambandsflokks
Ulster (UUP) fundaði um samning-
inn.
David Trimble, leiðtogi UUP,
tryggði sér rúmlega 70% stuðning
miðstjómar UUP á laugardag og
flokksþing Sinn Fein, sem haldið
var i Dublin um helgina, lýsti ótví-
ræðum stuðningi sínum við núver-
andi forystu flokksins. Þrátt fyrir
þetta kraumar óánægja undir niðri
orðið mjög hissa á að sjá jóla-
sveininn með sfna hreindýrafjöld
á veginum. Maðurinn, sem reynd-
ist með alkóhólmagn f blóðinu
aðeins rétt yfir löglegum mörk-
um, fékk 1.500 marka sekt, sem
samsvarar 19.500 krónum.
og enn gæti hlaupið snurða á þráð-
inn á N-Irlandi.
Stjórnarandstöðuflokkamir á
breska þinginu, íhaldsflokkurinn og
Frjálslyndi flokkurinn, unnu að því
opinberlega í gær að afla stuðnings
við friðarsamkomulagið, og þykir
nú orðið líklegt að leiðtogar allra
flokkanna þriggja munu leggjast á
eitt við að leggja baráttunni fyrir
samþykkt samkomulagsins lið.
Efasemda gætir enn
Endanlegrar afstöðu Sinn Fein
er ekki að vænta fyrr en í maí en
stjómmálaskýrendur segja líklegt
að flokkurinn muni á endanum
beita sér fyrir samþykkt samnings-
ins. Á þingi flokksins um helgina
lýstu þó margir fulltrúar mikilli óá-
nægju sinni og Ijóst er að hvorki
þeir né sambandssinnar eru yfir
sig ánægðir með samkomulagið.
Meðlimir Sinn Fein eiga erfitt með
að sætta sig við að ákvæði í frsku
stjómarskránni, sem gerir kröfu til
alls landsvæðis eyjunnar írlands,
verði fórnað fyrir samkomulag sem
ekki tryggir sameiningu eyjunnar,
og endalok breskra yfirráða, um
fyrirsjáanlega framtíð.
Þessum röddum svaraði Martin
McGuinness, aðalsamningamaður
Sinn Fein, í ræðu sinni og taldi tak-
markið um sameiningu írlands
nær en áður. „Enginn vafi leikur á
að sambandið við Breta er veikara
en áður með þessu samkomulagi,
enda er í því ákvæði sem tryggir
tilveru þess einungis svo lengi sem
meirihluti íbúa N-írlands styður
slíkt samband. Þessu má líkja við
ef annar aðila í hjúskap lýsti því yf-
ir að hjónabandinu sé lokið en að
hann sé reiðubúinn til að fresta
skilnaði þar til bömin séu uppkom-
in.“
David Trimble, leiðtogi UUP,
sagði í gær að þörf væri á meira en
60% stuðningi almennings í þjóðar-
atkvæðagreiðslunni til að hægt yrði
með góðu móti að hrinda ákvæðum
samningsins í framkvæmd. Þeir
sambandssinna innan UUP, sem
ósáttir em við samkomulagið, segj-
ast hins vegar staðráðnir í að berj-
ast áfram gegn samþykkt þess í
þjóðaratkvæðagreiðslu 22. maí
þrátt fyrir að miðstjóm flokksins
hafi ótvírætt stutt samkomulagið á
fundinum á laugardag. Forysta
UUP krefst þess hins vegar að
flokksmenn lúti flokksaga í þessu
máli og hefur uppi hugmyndir að
útiloka „nei“-mennina frá kosning-
um til þings N-írlands, sem fara
munu fram skömmu eftir þjóðarat-
kvæðagreiðsluna ef samningurinn
er þar samþykktur. Þeir telja ófært
að hafa á þinginu menn sem alls
ekki sætta sig við að slíku þingi sé
yfirleitt komið á fót.
Reuters
KÍNVERSKI andófsmaðurinn Wang Dan gengst undir augnskoðun á
sjúkrahúsi í Detroit eftir komu sína þangað á sunnudag.
Kínverjar sleppa einum af leiðtogum
lýðræðishreyfíngarinnar úr fangelsi
Aukið ofbeldi í
norskum skólum
OFBELDI í norskum skólum hef-
ur aukist svo mikið að skólayfirvöld
hafa af því miklar áhyggjur. Ákveð-
ið hefur verið að senda lið sálfræð-
inga, félagsfræðinga og bama-
vemdarfúlltrúa í skólana, tíl að
uppfræða nemendur og kennara og
reyna að stemma stígu við ofbeld-
inu, að því er segir í Aftenposten.
Jan Mossige, ráðgjafi á fræðslu-
skrifstofunni í Ósló, segist hafa
miklar áhyggjur af auknu ofbeldi í
norskum skólum. Ekki em til töl-
ur yfir ofbeldið í skólunum en
Mossige segir að greinileg merki
sjáist um hvað sé í uppsiglingu á
bamaheimilum, þar sem verður
vart aukinnar árásarhneigðar hjá
einstaka bömum niður í 4-5 ára
aldur. „Þau sækja í ofbeldi og
virðast hafa ánægju af því að
meiða aðra,“ segir Mossige og
bætir því við að þetta tilfinninga-
leysi gagnvart öðmm vari allt lífið
og að flest barnanna, sem svona sé
ástatt um, endi í fangelsi.
Nokkur dæmi em um að nem-
endur mæti með hnífa í skólann
og ógni nemendum og kennurum
og einn skólapiltur kveiktí í
kennslustofu fyrir skemmstu. Al-
gengast er þó að nemendur kasti
hlutum hverjir í aðra. Hanne
Rosen Braathen, sem starfar hjá
norsku skólamálaskrifstofunni
segir að nemendur hafi hvað eftir
annað verið sendir heim úr skóla
vegna þess að þeir hefðu stefnt lífi
og heilsu samnemenda sinna í
hættu, og að æ yngri nemendur
yrðu uppvísir að slíkri hegðun.
Aukning ofbeldisins hefur leitt
til þess að hópur, sem í era sál-
fræðingar, félagsfræðingar o.fl.,
mun sitja í kennslustundum í
nokkmm skólum, tíl að reyna að
átta sig á hvar ofbeldið á rætur
sínar og að takast á við það.
s
Ok á jólasveininn
Helsinki. Reuters.
Deilan um skipun aðalbankasljóra Evrópska seðlabankans
Frakklandsstj órn hótar
að beita neitunarvaldi
París. Reuters.
FRANSKA stjómin lýstí því yfir í
gær að hún myndi beita neitunar-
valdi ef ekki semst um málamiðlun
um það hver verði skipaður fyrstí
aðalbankastjóri Evrópska seðla-
bankans (ECB). Þýzka stjómin
brást þegar við þessari hótun
Frakka með því að vara við því að
ágreiningurinn um þetta mál geti
komið í veg fyrir að nokkur niður-
staða náist í það á leiðtogafundi
Evrópusambandsríkjanna í byrjun
næsta mánaðar.
Lionel Jospin, forsætisráðherra
Frakklands, sagði í viðtali við dag-
blaðið Le Monde að hann tryði því
að málamiðlun gæti náðst um skip-
un bankastjórans, sem Frakkar
vilja að falli í skaut franska seðla-
bankastjórans Jean-Claude Trichet.
Langflest hin ESB-ríkin vilja hins
vegar að Hollendingurinn Wim Du-
isenberg, sem fer
fyrir Peninga-
málastofnun Evr-
ópu (EMI), fyrir-
rennara ECB,
gegni þessu mik-
ilvæga embætti
fyrstu árin eftir
að Efnahags- og myntbandalagi
Evrópu (EMU) hefur verið hleypt
af stokkunum um næstu áramót.
Stjómir ESB-ríkjanna 15 hafa
stefnt að því að ákvörðun um skipun
bankastjórans verði ákveðin á leið-
togafundinum í Brassel 2.-4. maí, en
samkvæmt ákvæðum Maastricht-
sáttmálans er fresturinn til að taka
þessa ákvörðun út júnímánuð.
Skipunartimabilinu skipt?
í viðtalinu sagði Jospin sjálfsagt
að Frakkar myndu beita neitunar-
valdi í málinu, ef
ekki semst um
málamiðlun. Að-
spurður um
hvort hann teldi
málamiðlun geta
falizt í því að
frambjóðendurn-
ir tveir, Trichet og Duisenberg,
skipti með sér átta ára skipunar-
tímabilinu í embættið, játti hann
því.
Þjóðverjar eru fremstir í flokki
þeirra ESB-þjóða sem eru andvíg-
ar skiptingu skipunartímabils að-
albankastjórans, þar sem þær
telja slíkt myndu til þess fallið að
grafa undan sjálfstæði Evrópska
seðlabankans, með ófyrirsjáanleg-
um afleiðingum fyrir stöðugleika
hinnar sameiginlegu myntar, evr-
ósins.
IJtlegð hafin í
Bandarfkj unum
Detroit. Reuters.
WANG Dan, einn leiðtoga kín-
verskra námsmanna sem stóðu fyr-
ir mótmælum í nafni lýðræðisum-
bóta á Torgi hins himneska friðar í
Peking 1989, kom til Bandaríkj-
anna á sunnudag eftir að kínversk
stjómvöld létu hann lausan úr
fangelsi og sendu tafarlaust í út-
legð.
Innan við klukkustund eftir kom-
una til Detroit-flugvallar var Wang
vísað inn á Henry-Ford-sjúkrahús-
ið, þar sem hann gekkst undir ítar-
lega læknisskoðun, sem enn stóð
yfir í gær. Sögðu læknar að heilsu-
farslega væri Wang í „stöðugu og
góðu ástandi" og hann gæti að lík-
indum útskrifast af sjúkrahúsinu
snemma í dag, þriðjudag.
Þegar Kínastjórn lét Wang laus-
an hafði hann afplánað hluta af ell-
efu ára fangelsisdómi, sem hann
fékk fyrir að hafa verið fundinn
sekur um undirróðursstarfsemi
gegn stjórninni.
Að Wang skyldi hafa verið látinn
laus nú kom ekki mjög á óvart, þar
sem Bandaríkjastjóm hafði lagt
hart að þeirri kínversku að gera
það áður en Bill Clinton Banda-
ríkjaforseti leggur leið sína til Kína
í opinbera heimsókn í júní næst-
komandi. Kínastjóm vísar því þó á
bug, að nokkur tengsl séu á milli
lausnar Wangs og væntanlegrar
heimsóknar Clintons.
Útlegðin raun
Annar af leiðtogum kínversku
lýðræðishreyfingarinnar, Wuer Ka-
bd, sem nú dvelur í útlegð á Tævan,
sagði að með lausn Wangs og útlegð
hæfist nýr þjáningarkafli í lífi hans.
„Ég veit ekki hvort ég á að óska
honum til hamingju með lausnina úr
fangelsi eða að tjá honum harm
minn vegna útlegðarinnar - sem er
andleg pynting," sagði Wuer í sam-
tali við sjónvarpsfréttastofu
Reuters.