Morgunblaðið - 21.04.1998, Blaðsíða 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 21. APRÍL 1998
MORGUNBLAÐIÐ
JMtfgmiHflifetfe
STOPNAÐ 1913
UTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
AUKIN MENNTUN f
SJÁVARÚTVEGI
KROFUR UM aukna menntun í atvinnulífinu hafa farið
ört vaxandi á undanförnum árum og verður svo áfram í
framtíðinni. Ein grein atvinnulífsins sker sig úr að því leyti,
hversu fátt háskólamenntað fólk er þar starfandi nú. Pað er
sjálf undirstöðugrein efnahagslífsins, sjávarútvegurinn.
Samkvæmt tölum, sem komu fram fyrir helgi á ráðstefnu
um menntun og mannauð í sjávarútvegi, eru aðeins 1-2%
starfsmanna í fiskvinnslu og fiskveiðum með háskólapróf,
en meðaltalið er 13-14% í öðrum starfsgreinum.
Rektor Háskólans á Akureyri, Þorsteinn Gunnarsson,
spáði því á ráðstefnunni, að veruleg fækkun starfa sé
framundan næstu 5-10 árin í veiðum og vinnslu. Telur
hann, að skipum og mannskap fækki minnst um 30% og það
sama eigi við um fiskvinnsluna, þótt þar sé erfiðara að
áætla fækkunina. Astæður þessarar fækkunar telur Þor-
steinn megi rekja til samdráttar í botnfiskvinnslu í landi,
sem ekki sé komin fram að fullu, líklegs samdráttar í
rækjuvinnslu vegna minnkandi afla og loks kalli tæknivæð-
ing í vinnslu uppsjávarfiska ekki á mikið vinnuafl. Þá stefni
samruni fyrirtækja í sömu átt. Þessi þróun muni hafa al-
varlega byggðaröskun í för með sér.
Rektorinn telur nauðsynlegt fyrir sjávarútveginn að hafa
svipað hlutfall háskólamenntaðs fólks og aðrar atvinnu-
greinar ætli hann að halda velli í tæknivæddu þjóðfélagi.
Hann gerir ráð fyrir, að 1.000-1.500 háskólamenntaðir
starfsmenn fái störf í sjávarútvegi næstu 5-10 árin og þá
telur hann brýnt, að efla starfs- og endurmenntun þeirra,
sem starfa í greininni og ekki hafa lokið háskólaprófi.
Framtíðarsýn Þorsteins rektors á Akureyri er nokkuð
dökk og miðast við stöðuna í sjávarútvegi nú. Hins vegar
má fullyrða, að sjávarútvegurinn á mikla vaxtarmöguleika.
í því sambandi má benda á stórvaxandi þorskgengd, veiðar
í næstu framtíð á síld úr norsk-íslenzka stofninum og þá
óhemju möguleika sem felast í ónýttum og vannýttum teg-
undum úr þeirri miklu matarkistu sem hafið er, allt frá
þangi upp í túnfisk. Fullvinnsla afurða á neytendamarkaði
kallar á fjölda starfa í næstu framtíð, svo og vaxandi starf-
semi íslenzkra sjávarútvegsfyrirtækja erlendis.
Hins vegar nýtast þessi tækifæri ekki að fullu nema með
bættri menntun og starfsþjálfun fólks í sjávarútvegi. Þróa
þarf nýjar afurðir fyrir erlenda markaði og það kallar á
umfangsmikla starfsemi á sviði rannsókna og vísinda,
markaðssetningar og stjórnunar. Menntun er lykillinn að
framförum í sjávarútvegi og lífskjarasókn þjóðarinnar ekki
síður en í öðrum atvinnugreinum.
TÓNLISTARHÚS
LENGI hafa Islendingar beðið eftir tónlistarhúsi og nú
loks hattar fyrir einu slíku í Kópavogi, en þar er verið
að reisa glæsilegt hús sem á að rýma 300 gesti. Kópavogs-
bær stendur fyrir byggingu hússins, en það er hluti af
menningarmiðstöð sem rísa á í Borgarholtinu, en þar er
fyrir Listasafn Kópavogs, Gerðarsafn. Áætlaður kostnaður
vegna þessa húss er um 300 milljónir króna og stendur
Kópavogsbær straum af meginhluta hans. Húsið skiptist í
tónlistarskóla og tónleikasal, en áætlað er að hann verði
tekinn í notkun í lok þessa árs.
Hugmyndin að tónleikasalnum er komin frá Jónasi Ingi-
mundarsyni, píanóleikara og tónlistarráðunaut Kópavogs-
bæjar. Gert er ráð fyrir að fullkominn 300 manna tónleika-
salur geti sinnt flestum tegundum tónleikahalds sem fram
fer hér á höfuðborgarsvæðinu, það er tónleikum minni
hljómsveita og einleikara auk tónleika Tónlistarskóla Kópa-
vogs, sem hafa mun aðsetur sitt í húsinu.
Það má því ljóst vera að þrátt fyrir þetta lofsverða fram-
tak Kópavogsbæjar stendur enn upp á höfuðborgina og rík-
ið að reisa fullkomið tónlistarhús sem getur hýst stærri við-
burði, svo sem tónleika Sinfóníuhljómsveitar íslands.
Þótt víða hafi risið byggingar af ýmsu tagi undanfarin ár
þar sem tónleikar eru haldnir, svo sem menningarmiðstöðv-
ar, listasöfn og kirkjur, segir það sig sjálft að það þarf að
búa betur að þessu kraftmikla og góða tónlistarfólki okkar.
Nú hefur Kópavogsbær gengið á undan með góðu fordæmi,
með tónlistarhúsinu í Borgarholtinu og með stóru tónlistar-
húsi fyrir viðameiri tónleika verður hlúð að gróskunni í ís-
lensku tónlistarlífi til frambúðar.
Ný 777-300 þota frá Boeing í flugprófunum í strel
FLUGTAK í Keflavík og síðan tók hún aukahring í lágflugi yfir vel
Lokaáfangi
fyrir afhend-
ing-u eftir
fáar vikur
Sterkir vindar og vel tækjum búinn flugvöllur
gerðu það að verkum að Boeing valdi Kefla-
vík fyrir lokaáfanga flugprófana 777-300 þot-
unnar sem senn kemur á markað. Jóhannes
Tómasson skoðaði gripinn og ræddi við
stjórnendur verkefnisins sem sögðust
örugglega koma aftur með vél til prófunar
við Keflavíkurflugvöll.
BOEING 777-300 þotan yfir Re
IÞRJÁ klukkutíma síðdegis á
laugardag skökuðu tilraunaflug-
menn Boeing verksmiðjanna
nýju þotunni 777-300 í lendingar-
æfingum í strekkingsvindi og sudda-
veðri á Keflavíkurflugvelli. Flug-
prófunin var lokahnykkurinn áður en
vélin verður afhent fyrsta flugfélaginu
sem hefur keypt hana, Cathay Pacific
Airways í Hong Kong, í næsta mán-
uði.
„Þetta var fullkomið, við vorum
búnir að bíða eftir þessum aðstæðum
heima í Bandaríkjunum í sex vikur,“
sagði Van G. Chaney, flugstjóri og
verkfræðingur, en hann er yfirmaður
flugprófana 777-300 þotunnar. Hún fór
fyrst í loftið í október á síðasta ári en
árið 1993 var fyrirrennari hennar tek-
inn í notkun, 777-200 gerðin. Tekin var
ákvörðun um að hefja smíðina í júní
1995, tæpum tveimur árum síðar hófst
samsetning og í ágúst í fyrra var henni
fyrst rennt út úr skýli.
Nýja þotan er 73,9 metrar að
lengd, 10 metrum lengri en 200 gerð-
in. Með því er hægt að auka farþega-
fjöldann úr 328 í 394 sé miðað við
skiptingu í þrjú farrými. Væri hún
með sætaskipan fyrir leiguflug ein-
göngu, þ.e. með einu farrými, gæti
hún tekið 550 farþega en sem tveggja
farrýma vél, svipað því --------------
sem þotur Flugleiða eru
útbúnar, þ.e. tiltölulega fá-
um Saga-Class sætum og
stóru almennu farrými, má
gera ráð fyrir að farþega-
hæðin er 18,5 metrar, þvermál
skrokksins er 6,2 metrar en að innan-
máli er það 5,86 m.
Tekur við af eldri gerðum 747
fjöldinn gæti orðið um 450. Er sætun-
um ýmist raðað þannig að tvö eru í
gluggaröð og fímm í miðju eða fjögur
í miðju og þrjú í gluggaröðum; 9 eða
10 sæti í röð alls.
Af öðrum tölum má nefna að stél-
Þotan er stærsta tveggja hreyfla vél
í farþegaflugi og sú lengsta og þótt
talsmenn Boeing segi að hún komi
ekki í stað 747 breiðþotunnar er ljóst
að hún tekur við af eldri gerðum henn-
ar, þ.e. 100 og 200 gerðunum. Far-
þegafjöldinn er svipaður en hún
brennir um þriðjungi minna eldsneyti
og viðhaldskostnaður er talinn 40%
lægri. Mesti flugtaksþungi 777-300
getur orðið 299 tonn en venjulegur há-
marksþungi 263 tonn. Hún getur tekið
um 170 tonn af eldsneyti og flugdræg-
ið er um 10.300 km. Þá má nefna að
vélin er vel búin tækjum, t.d. gervi-
hnattastaðsetningartækjum, en æ
fleiri flugfélög gera kröfur um slíkan
búnað og er hann því nánast að verða
staðalbúnaður í nýjum vélum.
Hægt er að velja um hreyfla frá
Pratt og Whitney, General Electric
eða Rolls Royce. Vængurinn er end-
urbætt útgáfa af væng 757 og 767
gerðanna, vænghafið er stærra eða
60,9 metrar og hann er þykkari sem
gerir vélinni kleift að ná meiri hraða,
klifra hraðar og fljúga hærra. Þotan
-------------------- getur einnig borið fulla
Vélin getur tek- flugtaksþyngd frá flug-
ið 368 til 550 völlum sem liggja hátt.
farbeaa Þar sem vélin er stór og
_________** a_______ mikil geta flugmenn séð
hjólabúnaðinn á skjá
mælaborði sínu sem auðveldar þeim
að athafna sig með hana á flugstæð-
um. Þá er stjórnbúnaður þotunnar
þannig að stýrin senda tölvuboð til
vökvakerfisins sem þá framkvæmir
umbeðnar aðgerðir. Er þetta nefnt fly
NÓG pláss er í stjórnklefanum og
anna tveggja. Skjárinn á sætisbak
by wire og er einnig fyrir hendi í Air-
bus vélunum en nú í fyrsta sinn hjá
Boeing. En í hverju voru prófanirnar
í Keflavík fólgnar?
Stöðugur og góður
hliðarvindur
„Þetta voru lokaprófanir fyrir flug-
tök og lendingar í sterkum hliðarvindi
og það var aldeilis frábært hversu
stöðugan og góðan vind við fengum
hér,“ sagði Van G. Chaney ennfrem-
ur.
„Við þurftum helst 25 hnúta vind
(kringum 5 vindstig) og brautir með
fleiri en eina stefnu miðað við vind-
áttina til að geta prófað vélina og