Morgunblaðið - 21.04.1998, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 21. APRÍL 1998 47
MINNINGAR
listir og pólitík. Það fór ekki leynt
að Haukur hafði alla tíð sínar
ákveðnu skoðanir á þjóðfélagsmál-
um. Þegar við vorum orðnir full
spekingslegir í orðræðum okkar,
átti Guðrún það til að skjóta ein-
hverju inn með sínum ljúfa húmor.
Hún hefur alitaf getað séð það
broslega í allri alvörunni, og ham-
ingja Hauks var ekki síst sú að
eiga slíka konu. Allt það einlæga og
létta hugarþel, sem fylgdi heimil-
inu, hefur orðið mörgum okkar
Iveganesti fram á þennan dag.
Haukur vann í áratugi í Utvegs-
bankanum og reyndist mörgum
vel, ekki síst undirrituðum. Honum
var alúð og hlýja í blóð borin. Hann
talaði ekki niður til fólks og ein-
hvem veginn virtist mér hann
alltaf vera mér jafnaldra, þótt hann
væri nær 30 árum eldri. Hann var
| það sem kallað er góður kammerat.
Hann var alltaf jákvæður og til
reiðu ef með þurfti. Og svo þessi
tröllatryggð alla tíð.
Haukur var lærður hagfræðing-
ur frá Stokkhólmi og kom mjög við
sögu í íslenskri pólitík, enda miklar
þjóðfélagslegar og efnahagslegar
breytingar á ferðinni um hans
daga. En hann hafði ekki síður
áhuga á listum og menningarmál-
um; fór mikið á tónleika, skoðaði
myndlistarsýningar og var í stjóm
Sinfóníuhljómsveitar íslands um
árabO.
Ég kvaddi Hauk og Guðrúnu í
nóvember 1961 og fór til náms í
Danmörku. En sem betur fór urðu
endurfundimir margir. Nú kveð ég
Hauk enn, og hver veit nema við
hittumst á ný. Varla er þó þorandi
að skrifa út slíkar ávísanir, eins
þótt hér sé um bankamann að
ræða.
Vinátta þeirra Hauks og Guð-
rúnar verður aldrei þökkuð til fulls.
Svo mörgum góðum minningum er
af að taka frá liðnum stundum. Ég
reyni nú samt að þakka fyrir mig.
Veit að Guðrún og dætur þeirra
Hauks skynja hvað mér er í huga.
Megi minningin um góðan dreng
veita ykkur styrk út úr vetrinum
og inn í blóma vorsins.
Tryggvi Ólafsson.
Haukur Helgason hagfræðingur
var góður félagi og tók til sín at-
hygli á mannamótum, snaggaraleg-
ur og áræðinn í framgöngu. Nú er
hann allur og fundurinn í Alþýðu-
bandalaginu er annar; líf okkar fé-
laga hans hefur annan svip en áð-
ur. Að ekki sé minnst á góða eigin-
konu hans, Guðrúnu Bjamadótur,
og niðja þeirra alla.
Það var ekki talinn gæðastimpill
á tímum bemskusjúkdómanna í
Sósíalistaflokknum að vera hag-
fræðingur með lærdómsgráðu í því
sem kallað var þá borgaraleg hag-
fræði. Það var satt að segja örlítil
foragt í því heiti - borgaraleg hag-
fræði - og margur leiðtogi flokks-
ins gerði lítt með svoleiðis speki.
Lúðvík átti það til að setja á langar
ræður um slíka menn. Samt vora
þeir Haukur vinir og Haukur var
alltaf traustur stuðningsmaður og
samverkamaður Lúðvíks enda
vann hann með honum náið í
tveimur ráðuneytum sjávarútvegs
og viðskiptamála.
Haukur var alltaf virkur félagi í
Alþýðubandalaginu og við voram
ekki alltaf sammála í því að velja
menn til verka; en við voram póli-
tískt sammála og hann beitti sér af
hörku innan flokksins í umræðum
um hugsanlega aðild íslands að
Evrópusambandinu þar sem und-
arlegar setningar flugu stundum
um sali á þeim tíma þegar fjallað
var um aðild fslands að EES. Þá
nýttist honum vel hagfræðiþekking
sín sem hann beitti til að standa
ákveðið gegn aðild íslands að hin-
um stóra Evrópusamrana. Það er
nefnilega ekki allt sem sýnist í hag-
fræðinni fremur en öðram fræði-
greinum.
Ég skildi Hauk aðeins betur fyr-
ir margt löngu þegar hérna var
gestur á íslandi Carl H. Hermann-
son formaður sænska vinstri
flokksins. Hann hafði haldið erindi
í Lídó við húsfylli, sjálfsagt um 400
manns, þar sem hann kynnti bók
sína Vánstrens vág. Um kvöldið
var boð inni hjá Hauki og konu
hans Guðrúnu Bjamadóttur og þar
vora saman komnir til að bjóða
Hermanson velkominn meðal ann-
arra þeir skólabræður hans frá
Svíþjóðaráranum þeir Magnús
Kjartansson og Jónas H. Haralz.
Ekki man ég af hverju í ósköpun-
um ég var þarna staddur, þá rétt
um tvítugt bamið, en ég var þama
og ég man enn eftir því kvöldi. Þá
áttaði ég mig á því og kannski enn
betur síðar þegar ég hugsa um
þetta kvöld að Haukur var ekki að-
eins borgaralegur hagfræðingur
eins og það hét í flokksa heldur
líka sósialisti sem stóð djúpum rót-
um í róttækri umræðu eftirstríðs-
áranna. Haukur varð líka seinna
frambjóðandi Sósíalistaflokksins
fyrir vestan og hann var alltaf
virkur í flokknum fyrst Sósíalista-
flokknum svo í Alþýðubandalag-
inu.
Guðrúnu Bjamadóttur ekkju
Hauks sendi ég samúðarkveðjur
fyrir langa samfylgd og bömum
þeirra þakkir fyrir áhuga þeirra
allra og dýrmætt framlag. Þessar
línur birtast hér í Morgunblaði til
að þakka Hauki, ekki síst þar sem
ég er fjarri á útfarardaginn.
Það hefúr oft munað um niðja
þeirra Hauks og Guðrúnar í verk-
unum í stjómmálahreyfíngu okkar
ekki síður en þau sjálf. Þar fer
sómafólk sem kann enn að halda
uppi merki af djörfung, kjarki og
reisn. Vonandi auðnast okkur öll-
um að fá að halda því merki á lofti
áfram og vonandi verður aldrei
drepið í eldinum innan í okkur með
þeirri slökkvikvoðu flatneskjunnar
sem herjar æ meira á hina póli-
tísku umræðu. Þann eld átti Hauk-
ur Helgason; látum eldinn lifa
áfram.
Svavar Gestsson.
í heitu straumkasti æskunnar
kynntist ég ungu skáldi og sósí-
alista og mannúðarvera - Ara Jós-
efssyni. Hann dó ungur. Unnusta
hans og bamsmóðir varð Sólveig
Hauksdóttir. Systur hennar eldri
vora María og Helga og yngri var
Unnur. Þær bjuggu hjá foreldram
sínum, Guðrúnu Bjarnadóttur hús-
freyju og Hauki Helgasyni hag-
fræðingi og deildarstjóra ábyrgða-
deildar Utvegsbankans í hnar-
reistu Sigvalda-Thordarsonar-húsi
við Kleifarveg 3 í útjaðri Snobbhill
í Reykjavík.
Á glöðum stundum þessara ára
kom ég oft og mikið á þetta heimili.
Og líka á tímum sorgar og gráts.
Hjónin á heimilinu vora mér -
tiltölulega saklausum sjálfstæð-
ispilti af miðstéttarheimili á Mel-
unum - fullkomin ráðgáta. Allir
vinir og félagar dætra þeirra vora
svo eðlilega velkomnir á heimilið;
þar spilaði húsbóndinn og aðrir
músíkantar á slaghörpuna og við
sungum ættjarðarlög, létta slagara
og intemasjónalinn.
Pólitískar kappræður fóra ein-
lægt fram þar og ég var oftast einn
á báti gegn allri fjölskyldunni, sem
umbar samt þetta pólitíska vand-
ræðabam af hlýrri manngæzku.
Húsbóndinn á heimilinu, Haukur
Helgason, stjómaði skjaldmeyja-
her sínum með mildri hörku og
þær náðu sjaldan völdum í þeirri
óhjákvæmilegu valdabaráttu
enda fór hún drengilega fram.
En hvað einkenndi lífið á þessu
pólitíska menningarheimili?
Ástríðufull lífslöngun; ræktun
fagurra lista og bókmennta - og sí-
felld hugsjónaþrangin sósíalistísk
umræða, þar sem húsbóndinn var í
fararbroddi. Guðrún húsfreyja
stjómaði heimilinu í hagnýtum og
verklegum efnum af svo áreynslu-
lausum þokka, að líkt var sem allt
slíkt gerði sig sjálft. Þótt borðin
svignuðu undan krásum, man ég
miklu betur eftir brosi augna henn-
ar, sem hlýjuðu sálinni og skildu
allt í þögn.
Haukrn- Helgason var hinn sanni
pater familias, metnaðarfullur en
fullur skilnings. Fjölskylda hans og
fagrar listir vora honum sífellt
undranar- og gleðiefni.
I skírri sál þessa margslungna
gáfumanns logaði oft barátta ým-
issa innri afla.
Gæti það verið, að stærsti sigur
Hauks Helgasonar, handan við
vegtyllur veraldar, pólitíska sigra
og efnalega lukku, hafi að lokum
orðið sáttin við sinn innri mann?
Bragi Kristjónsson.
Við tökum bara lífinu með ró. Afi
minn Haukur Helgason var gjarn á
að grípa til þessa hollráðs við hin
ýmsu tækifæri. Nú er hans lífi lok-
ið. Á langri ævi hefur hann víða
komið við og lagt sitt af mörkum,
og þyrfti fróðari mann en undirrit-
aðan til að gera því tæmandi skil.
En þær minningar er eftir standa í
mínum huga tengjast fjöragum
stórfjölskyldusamkvæmum á Kleif-
arveginum, ásamt fjölmörgum en
þó alltof fáum utanlandsferðum
sem hann og amma tóku þátt í
ásamt okkur. Að ætla sér að lýsa
honum afa í sem stystu máli er
vandasamt verk, en orðið heiðurs-
maður skýtur stöðugt upp kollin-
um. Hann var heiðursmaður í
framkomu; kurteis og háttvís en
stóð jafnan fastur fyrir, hrökklað-
ist ekki undan og hvikaði hvergi
frá skoðunum sínum. Hann var
einnig, þó ekki sé alls kostar rétt
að taka svo til orða, heiðursmaður
að atgervi. Ætíð var hann sem lif-
andi ímynd snyrtimennskunnar;
vel klæddur og vel til hafður, og
þrátt fyrir hrakandi heilsu síðustu
misseri var ásýnd hans með ein-
dæmum ungleg.
En það var ekki hvað síst lifandi
áhugi hans á öllu á milli himins og
jarðar sem einkenndu hann, og þar
ber fyrst og fremst að telja pólitík-
ina, hans hjartans mál. Áfi var allt
frá unga aldri ötull stuðningsmað-
ur kommúnista og síðar Alþýðu-
bandalags, bæði í orði og verki.
Það hefur því eflaust verið reynsla
hans af pólitískum átakafundum í
Vestfjarðakjördæmi á fyrri hluta
aldarinnar, sem kenndi honum
hvenær bæri að halda sér til hlés í
samræðum, og ekki síður hvenær
óhætt væri að mæla. Á hátíðar-
stundum þegar dæturnar fjórar
ásamt fjölskyldum söfnuðust sam-
an á Kleifarveginum, og hver talaði
í kapp við annan, nýttist þessi
reynsla vel. Þar sem afa lá aldrei
hátt rómur, tók hann lífinu með ró,
og einhvem veginn fór ætíð svo að
hann tók til máls þegar rétt færi
gafst, og hafði þannig sitt fram að
lokum. A sama hátt rak hann sín
erindi; engu offorsi var beitt, en
hægt og sígandi náði hann tilætluð-
um árangri, og ætíð var samvisku-
semin höfð í fyrirrúmi.
Þrátt fyrir að heilsunni færi
hrakandi á seinustu áram, fór því
fjarri að hann legðist í kör og
leggði hendur í skaut. Hann hafði
alltaf eitthvað fyrir stafni, og allt
fram á seinasta dag var hann að
leggja á ráðin um framtíðaráform,
slíkur var hugurinn og framtaks-
semin. Mér er ofarlega í huga sam-
verastundir sem við fjölskyldan
áttum með afa og ömmu á haust-
dögum seinasta árs. Leiðin lá í litla
tómstundabýlið á Snæfellsnesinu.
Veðrið var eins og best verður á
kosið, glaðasólskin og logn, en
hrollkalt enda var vetur í nánd. En
afi lét ekki slíka annmarka há
markmiði sínu. Hann var ekki síst
þangað kominn til að njóta útsýnis-
ins og hreina loftsins, og þrátt fyrir
að krafturinn væri ekki hinn sami
og áður í fótunum, lét hann sig það
litlu varða. Hann dúðaði sig vel,
gekk út, og síðan rölti hann fram
og til baka heimreiðina í drykk-
langa stund. Að lokum kom hann
inn, allþreyttur eftir erfiðið, en
ekki síður ánægður með vel unnið
verk. Á þennan hátt mun ég muna
eftir honum, sem manni sem lét sér
ekki bara nægja að hugsa um hlut-
ina, hann framkvæmdi. Að taka h'f-
inu með ró þarf ekki að þýða að
manni beri að sitja aðgerðarlaus og
horfa á það líða hjá, og slíkt held
ég að hafi aldrei hvarflað að afa.
Það er ólíkt tómlegra umhorfs á
Kleifarveginum núna. Skarðið sem
skihð er eftir verður aldrei fyllt, en
þau sem eftir era gleyma ekki svo
glatt. Við hittumst vonandi hinum
megin, afi minn.
Snorri.
ATVINNUAUGLYSIIMGAR
Veitingahúsið
Lækjarbrekka
óskar eftir að ráða vanan og hugmyndaríkan mat-
reiðslumann til sumarafleysinga. Einnig vantar
framleiðslunema og aðstoðarfólk í eldhús.
Upplýsingar gefnar á Lækjabrekku, Banka-
stræti 2, næstu daga.
Lagerstarf
Fyrirtæki í Reykjavík óskar eftir starfsmanni
á lager. Um framtíðarstarf er að ræða.
Viðkomandi þarf að vera stundvís, samvisku-
samurog með bílpróf. Um reyklausan vinnu-
stað er að ræða.
Umsóknir, ásamt helstu upplýsingum, berist
til afgreiðslu Mbl. fyrirfimmtudaginn 28. apríl,
merktar: „L — 4336".
Grillhúsið Tryggva-
götu og Sprengisandi
Erum að leita að hressu og duglegu starfsfólki
til að vinna með okkur, bæði í fullt starf og
aukavinnu. Ekki yngri en 18 ára.
Upplýsingar á Grillhúsinu Tryggvagötu miðviku-
daginn 22.04 milli kl. 15.00 og 16.30 — Helga.
Fiæðslumiðstöð
Reylgavíkur
Næsta skólaár verða 31 almennur grunnskóli og 5 sérskólar í Reykja-
vík. Nemendur verða alls rúmlega 14.500. Stöðugt er unnið að þróun
á skólastarfi og unnið er að einsetningu allra grunnskóla borgarinnar.
Endurmenntunartilboð til kennara og skólastjórnenda eru mörg og
fjjjlbreytt.
Oskað er eftir
kennurum
í eftirtaldar stöður:
Engjaskóli, með 450 nemendur í
1.-9. bekk. Sími 510 1300.
Kennari í almenna kennslu, æskileg
valgrein: Enska.
Myndmenntakennari V2 staða.
Handmenntakennari (smíðar) V2 staða.
Námsráðgjafi V2 staða.
Bókasafnsfræðingur.
Hamraskóli, með 390 nemendur
í 1.-10. bekk. Sími 567 6300.
T ón men ntaken nari.
Háteigsskóli, með 370 nemendur
í 1. —10. bekk. Sími 563 3950.
Umsjónarkennari á byrjenda- og miðstigi.
Sérkennari meðfagstjórn í sérkennslu.
Melaskóli. með 600 nemendur
í 1.-7. bekk. Sími 551 0625.
Handmenntakennari.
Selásskóli, með 450 nemendur
í 1.-7. bekk. Sími 567 2600.
íþróttakennari 1/2—2/3 staða.
Vesturhlíðarskóli, með 30 nemendur
í 1.-10. bekk. Sími 520 6000.
Talkennari, 2/3 staða.
Laun skv. kjarasamningum KÍ og HÍKvið
Launanefnd sveitarfélaga.
Óskað er eftir starfsmönnum í eftirtalin
störf:
Laugarnesskóli, með 480 nemendur
í 4.-7. bekk. Sími 588 9500.
Starfsfólk í lengda viðveru (heilsdagsskóla).
Skólaritari.
Laun skv. kjarasamningum Starfsmannafélags
Reykjavíkur við Reykjavíkurborg.
Upplýsingar veita skólastjórar og aðstoðar-
skólastjórar skólanna og Ingunn Gísladóttir
á Fræðslumiðstöð Reykjavíkur í síma 535 5000,
netfang ingunn@rvk.is.
Umsóknarfrestur er til 17. maí nk. og ber að
skila umsóknum til skólastjóra.
Vid ráðningar í störf vilja borgaryfirvöld
stuðla að því að þau flokkist ekki í sérstök
kvenna- eða karlastörf og hvetja því karl-
menn til þess að sækja um ofangreindar
stöður.
. • Fríkirkjuvegi 1 • ÍS-101 Reykjavik, • Sími: (+354) 535 5000
• Fax: (+354) 535 5050 • Netfang: fmr@rvk.is