Morgunblaðið - 02.06.1999, Síða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 2. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
UPPFÆRSLA danska ballettsins á fiðlukonsert Barbers. Á myndinni má meðal annars sjá
Peter Bo Bendixen.
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
DÖNSKU dansararnir, frá vinstri Mette Bödtcher, Johann Kobborg
og Peter Bo Bendixen.
Danski ballett-
inn á fjöluin
Þjóðleikhússins
KONUNGLEGI danski
ballettinn sýnir í kvöld og
annað kvöld í Þjóðleikhús-
inu. Efnisskrá dansflokks-
ins er blanda nútíma- og klassískra
verka. En einn til tveir dansarar
dansa í hverju atriði að frátöldu því
síðasta sem er 3. þáttur „Napoli“ eft-
ir Bournonville og dansar þar allur
hópurinn. Dansararnir tíu eru allir
sólódansarar úr fremstu röð balletts-
ins, en um tuttugu ár eru síðan
danski ballettinn kom síðast til ís-
lands.
Blönduð dagskrá
Morgunblaðið ræddi við þrjá af
dönsurum flokksins, þau Mette Böd-
tcher, Johann Kobborg og Peter Bo
Bendixen um verkaskrána. „Dag-
skráin er blönduð," segir Peter.
„Hún sýnir kannski fyrst og fremst
rómantíska danshefð danska ball-
ettsins, þar sem við sýnum m.a. tvö
verka Bournonvilles." Það er nefni-
lega Boumonville, útskýrir Mette,
sem danski ballettinn er hvað þekkt-
astur fyrir og flestir vilja sjá. August
Bournonville var stofnandi Konung-
lega danska ballettsins, en hann
samdi fjölda dansa sem bera stíl-
kenni höfundarins.
„Við munum þó einnig sýna nýtt
verk eftir Peter Martin,“ segir Pet-
er. En Peter Martin er stjómandi
New York-ballettsins og að sögn
Peters, vildi flokkurinn líka sýna
verk þessa danska dansahöfundar
sem hann segir á heimsmælikvarða.“
Ballett Peters Martin er, bætir Pet-
er við, í raun dans þar sem tvær ólík-
ar danshefðir mætast. Til þess að ná
réttum áhrifum dansa klassískir og
nútíma dansarar saman. Stórvið-
burður sýningarinnar er þó að mati
Peters þegar Mette dansar „Wit-
ness“, nútíma gospel-ballett sem er
dansaður við gospel-tónlist.
Johann í flokk með Nureyev
Verkin hafa öll verið á dagskrá
dansflokksins, en Barber hefur þó
ekki verið fluttur af flokknum und-
anfarin tvö ár að sögn Mette.
„Verkaskráin er góð blanda nútíma
og klassískraballetta," segir Johann.
En hann gengur í haust til liðs við
Konunglega ballettinn í London og
kemst þar með í fámennan hóp út-
lendinga á borð við Rudolf Nureyev
sem hefur hlotnast sá heiður.
Um boð ballettsins í London segir
Johann að hann sé bara heppinn að
fá tækifæri til að prófa eitthvað nýtt.
Peter hlær að þessum orðum Jo-
hanns og segir þá í Bretlandi lengi
hafa verið á höttunum eftir Johanni.
Að sögn Johanns er það þó óneitan-
lega skrýtin tilhugsun að flytjast til
Bretlands, „en líka spennandi" segir
hann, „sérstaklega þar sem þeir eru
að flytja mikið af nýjum verkum á
næsta ári. Þeir hafa þó ekki Bo-
urnonville,“ bætir hann við eftir
nokkra umhugsun.
Nokkuð hefur borið á óstöðug-
leika við danska ballettinn undan-
farin ár. „Við höfum haft fjölda
ólíkra stjómenda sl. fimm ár“ segir
Mette, „og það er skiljanlega erfitt
fyrir dansflokk þegar slíkt gerist.
Eins og er vitum við t.d. ekki hver
verður stjómandi ballettsins á
næsta ári og það skýrist væntanlega
ekki fyrr en við komum aftur til
Danmerkur.“ Danski ballettinn, seg-
ir Johann til útskýringar, telst ann-
ars vera einn fimm stærstu dans-
flokkanna. Enda býr hann að ríkri
hefð og er mikilvægur hluti dans-
sögunnar. „Þetta era erfiðir tímar
eins og ástandið er,“ segir hann, „en
venjulega erum við talin til þekktari
dansflokka.“
Aðspurð um tilkomu Islandsheim-
sóknarinnar segir Peter aðalástæð-
una vera ljósmyndasýningu á verk-
um Johns R. Johnsen, „Krop i er-
obret ram“, sem haldin er í Hafnar-
borg. En Mette er viðfangsefni ljós-
myndarans og situr hún fyrir nakin
á fjórskiptri myndröð sýningarinn-
ar.
,Aunars fínnst mér ísland aug-
Ijóst val fyrir danskan dansflokk,“
segir Peter. „Island var einu sinni
hluti af Danmörku og því finnst mér
liggja beint við að danski ballettinn
sýni hér við og við, sérstaklega þar
sem enginn stór dansflokkur er til á
íslandi."
Ljósmyndasýning í Hafnarborg
Kraftur, orka
og kyrrð
SÝNING danska
ljósinyndarans
Joluis R. John-
sen, „Krop i
erobret rum“, opnar í
Hafnarborg í dag.
Verkin hafa verið
sýnd víða um Evrópu,
en í tilefni að sýning-
unni á íslandi dansar
Konunglegi danski
ballettinn í Þjóðleik-
húsinu í kvöld og ann-
að kvöld. Það er einn
dansara flokksins,
Mette Bödtcher, sem
er viðfangsefni inynda
Johnsens á sýningunni
í Hafnarborg.
John R. Johnsen segir aðdrag-
andann að sýningunni hafa verið
langan, en nokkur ár hafi liðið þar
til Mette samþykkti að silja nakin
fyrir á myndunum. Þá hafi einnig
teygst úr vinnslutímanum, en þau
sóu hins vegar bæði ánægð með
endanlega útkomu myndraðarinn-
ar.
Að sögn Johnsens hafði hann
myndað dansara í tuttugu ár þeg-
ar sú hugmynd kviknaði hjá hon-
um að vinna að eigin myndröð
tengdri dansi. En Johnsen vann
lengi fyrir Konunglega danska
ballettinn. „Ég kynntist Butoh sem
er japönsk hreyfi- og danslist,"
segir Johnsen og vakti
það að sögn með hon-
um áhuga á að viima
með nútímadans í
anda Butoh. Það sem
fyrir honum vaki með
myndröðinni sé því í
raun að leita uppruna
hreyfingar. „Hvað er
hreyfing; kraftur, orka
eða kyrrð?“ spyr John-
sen.
Ekki Penthouse
eða Playboy
Myndröðin „Krop i
erobret rum“ var að
sögn Johnsen lengi í
vinnslu og var hug-
myndin rædd í mörg ár áður en
hafist var handa. Það hafí verið
sér mikilvægt að myndimar líkt-
ust í engu nektarmyndum blaða á
borð við Penthouse og Playboy.
Því hafi honum þótt nauðsynlegt
að viðfangsefnið væri dansari, en
jafnframt að dansarinn yrði að
vera nakinn til að ná fram
ákveðnu tímaleysi. Það hafi þá
ekki verið síður mikilvægt að einn
og sami dansarinn sæti fyrir í allri
myndröðinni.
Johnsen segir að Mette, sem
hann hafði fylgst með vaxa úr
grasi þjá dansflokknum, hafi verið
eini dansarinn sem kom til greina.
John R. Johnsen
LEIKUR Ijóss og skugga, Mette Bödtcher situr fyrir.
„Hún er skarpur dansarí og tók sér
langan túna að ákveða sig. En það
var greinilegt að þetta var stúlka
sem hafði þor og kjark til þess að
taka þátt í verkinu. Mette gat auk
þess verið fúllviss um að myndira-
ar yrðu ekki misnotaðar," segir
Johnsen og bætir við, „annars
hefði hún heldur ekki gert það.“
Verkin á sýningunni skiptast í
Ijóra hluta og leitast Johnsen við
að ná fram mismunandi áhrifúm f
hveijum hluta fyrir sig. Líkaminn
og staða hans er viðfangsefni
fyrsta hluta, klassiskur ballettdans-
ari myndaður að framan, aftan og
hlið er viðfangsefni annars hluta
og hreyfing og orka Iíkanians er
myndeftú þriðja hluta. Að sögn
Johnsen er það fegurð ljótleikans
og sú orka sem hann felur í sér
sem er meginverkefni þess hluta.
„Það var hins vegar fjórði hlut-
inn,“ segir Johnsen, „sem var bæði
erfiðastur og flóknastur. Við gerð-
um nokkrar tilraunir sem mistók-
ust og því liðu næstum tvö ár frá
lokum þriðja hluta og þar til sá
Ijórði var ftillgerður, en viðfangs-
efnið þar er dansarinn og spegill
hans,“ segir Johnsen og þakkar
fagmannlegum vinnubrögðum
Mette að miklu leyti því að hægt
var að Ijúka við myndröðina.
Sýningin hefúr farið víða í Evr-
ópu, en að sögn Johnsen var ekki
auðvelt í upphafí að finna sýning-
arrými sem þorði að sýna myndirn-
ar. Hann segir að kannski hafi
hann gert myndimar of snemma.
Viðbrögð nokkurra danskra stjórn-
málamanna þegar verkin héngu í
andyri Evrópuþingsins í Brussell
hafi t.d. verið að hún væri klám-
fengin. Johnsen brosir að minning-
unni og segir að hann hafi sannar-
lega fengið alls konar viðbrögð, en,
bætir hann við, yfirleitt eru þau þó
jákvæð. Sýningunni lýkur 28. júni.