Morgunblaðið - 02.06.1999, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
MIÐVIKUDAGUR 2. JÚNÍ 1999 33
VERDBRÉFAMARKAÐUR
Ótti við vaxtahækkan
ir vestra veldur lækk-
unum á mörkuðum
Verö á hlutabréfum og skuldabréf-
um í Evrópu lækkaði nokkuö í gær
vegna ótta viö vaxtahækkanir í
Bandaríkjunum í kjölfar frétta um
aukna framleiðslu þar í landi. Sér-
fræðingar óttast að verðbólgu-
þrýstingur vari vaxandi vestanhafs
og telja líkur á að Seðlabankinn
muni grípa til aögeröa ef heldur
fram sem horfir. Talið er að niður-
stöður mánaðarskýrslu um at-
vinnuástand í Bandaríkjunum sem
Í út kemur á föstudag muni hafa af-
gerandi áhrif á það hvort bankinn
muni hækka vexti í lok júní eða
ekki. Dow Jones vísitalan féll um 1
prósent og Euro stoxx 50 vísitalan,
sem mælir verð hlutabréfa víða í
Evrópu, féll um 0,45 prósent.
Gengi dollars féll nokkuð gagnvart
evru og var 1,046 en gengi dollars
gagnvart jeni féll einnig. Pundið,
sem hefur veriö að styrkjast vegna
nýlegrar skýrslu sem leiddi í Ijós
hagstæöar tölur um framleiðslu í
Bretlandi, hækkaði um meira en
eitt cent gagnvart dollar og var
gengi þess 1,6079 dollarar. Gull
féll mikið í verði eða um þrjá doll-
ara og seldist únsan á 265,5 doll-
ara í gærmorgun, sem er lægsta
verð á gulli síöan í maí 1979.
Gengi evrunnar í viðskiptum innan
Evrópu hækkaði nokkuð vegna um-
mæla háttsetts hershöfðingia í Jú-
góslavneska hernum þess efnis að
pólitísk lausn í Kosovo-deilunni
væri í augsýn. Hlutabréfamarkaður
í Aþenu styrktist um 4,4 prósent í
gær vegna vona um frið í deilunni
og góðrar rekstarafkomu fyrirtækja
þar í landi. Nikkei 225 vísitalan í
Japan hækkaði um 1,8 prósent í
gær, m.a. vegna vangavelta um að
söluskattur verði afnuminn í Japan
innan tíðar en ríkisttjórn landsins
hefur neitað að áform séu uppi um
slíkt.
VIÐMIÐUNARVERÐ Á HRÁOLÍU frá 1. janúar 1999
VIÐSKIPTI Á KVÓTAÞINGI ÍSLANDS
Kvótategund Viðskipta- Vlðskipta- Hssta kaup- Lsgsta sölu- Kaupmagn Sölumagn Vegið kaup- Vegið sðlu Siðasta
magn (kg) verð (kr) tilboð (kr). tilboð (kr). eftir(kg) eftir(kg) verð (kr) verð (kr) meðalv. (kr)
Þorskur 142.700 107,97 107,05 107,94 66.900 202.456 105,51 108,32 107,87
Ýsa 75.000 48,26 48,00 0 186.579 48,38 48,53
Ufsi 2.150 25,70 25,49 0 98.881 26,05 25,75
Karfi 44.173 38,94 39,00 39,49 22.827 305.127 39,00 40,11 40,01
Steinbítur 10.562 19,00 19,00 93.284 0 17,89 17,45
Grálúöa 5 91,50 92,01 25.328 0 91,91 95,00
Skarkoli 21.113 45,00 46,01 50,00 20.957 37.000 45,64 50,00 43,28
Langlúra 4.584 36,50 0 0 36,50
Sandkoli 13,61 105.550 0 13,59 13,55
Skrápflúra 12,02 106.029 0 12,01 11,75
Loðna 0,15 0,18 1.891.000 1.974.000 0,10 0,18 0,15
Humar 455,00 2.500 0 431,80 426,17
Úthafsrækja 3,47 0 600.740 3,92 4,39
Rækja á Flæmingjagr.200.00032,00 0 0 22,00
Ekki voru tilboð í aðrar tegundir
Hluthafar samþykkja
samruna Exxon-Mobil
Dallas. Reuters.
HLUTHAFAR Exxon Corp. og
Mobil Corp. hafa samþykkt með yf-
irgnæfandi meirihuta atkvæða sam-
runa fyrirtækjanna í stærsta olíufé-
lag heims í eigu fjárfesta.
Exxon eignast Mobil með samn-
ingi upp á 87 milljarða dollara, sem
er mesti samruni í fyrirtækjasög-
unni. Hluthafar Mobil fá 1,32015
hlutabréf í Exxon fyrir hvert Mobil
hlutabréf.
Samruninn var samþykktur á
fundum í Dallas nálægt aðalstöðv-
um Exxon í útborginni Irving. Hlut-
hafar Mobil samþykktu samrunann
með 98,3% atkvæða, en hluthafar
Exxon með 99,2% atkvæða.
Sameiginlegar tekjur hins nýja
fyrirtækis, Exxon Mobil Corp.,
námu 171,3 milljörðum dollara í
fyrra og heildarverðmæti útgefinna
hlutabréfa mun nema 286 milljörð-
um dollara.
Markaðurinn var ekki hliðhollur
fyrirtækjunum þegar samruninn var
samþykktur. Olíuiðnaðurinn varð
hvað harðast úti þegar Dow Jones
vísitalan lækkaði um rúm 2% og
leiddi lækkunin til þess að mark-
aðsvirði hins sameinaða fyrirtækis
minnkaði um rúma 10 milljarða doll-
ara.
Lokaverð bréfa í Exxon lækkaði
um 3,19 dollara í 78,69 í New York
og bréfa í Mobil um 3,375 dollara í
99,69 dollara.
Samþykki yfirvalda
Endursameining þessara tveggja
arftaka Standard Oil, félags Johns
D. Rockefellers, á enn eftir að
hljóta samþykki eftirlitsyfirvalda og
er búizt við að þau neyði félögin til
að losa sig við nokkrar hreinsunar-
stöðvar og sölustaði.
„Ég er viss um að við getum kom-
ið á fót afburðafélagi í olíuiðnaði,"
sagði Lee Raymond, stjómarfor-
maður og aðalframkvæmdastjóri
Exxon, sem mun gegna sömu störf-
um í nýja fyrirtækinu. Stjómarfor-
maður Mobil, Lucio Noto, sem verð-
ur varastjómarformaður hins sam-
einaða fyrirtækis, tók í sama streng.
Exxon er nú stærsta olíufélag
Bandaríkjanna og Mobil er næst-
stærsta félag landsins og hið fjórða
stærsta í heiminum. Ríldsrekin olíu-
félög í mörgum olíuframleiðsluríkj-
um era stærri með tilliti til olíu-
birgða og framleiðslu.
Að sögn Raymonds og Notos
mun kostnaður minnka um 2,8
milljarða dollara á ári og nýrra
tekna verður aflað með sameigin-
legum aðgerðum innan þriggja ára.
Störfum verður fækkað um 9.000 úr
122.700 í árslok 1997.
Elf býður betur
í Sag-a en N. Hydro
Ósló. Reuters.
FRANSKA olíufélagið Elf
Aquitaine hefur gert óvænt tilboð
upp á 17 milljarða norskra króna í
Saga Petroleum í Noregi og býður
þar með hærra verð en keppinaut-
urinn Norsk Hydro ASA.
Þótt norska stjómin vilji að Saga
verði áfram í eigu Norðmanna segir
Elf að tilboðið sé vinsamlegt og hafi
verið gert vegna hvatningar frá
Saga, sem hefur leitað að erlendum
meðeigendum til að koma í veg fyrir
að stærri norsk fyrirtæki skipti fé-
laginu á milli sín.
„Tilboðið í Saga er í samræmi við
þá stefnu okkar að styrkja stöðu
okkar á sviðum olíuleitar og fram-
leiðslu með kaupum, sem grandvall-
ast á vali,“ sagði forstjóri Elf, Phil-
ippe Jaffre. Saga er eina hreinrækt-
aða olíu-, gasleitar- og framleiðslu-
fyrirtæki meginlands Evrópu.
8% hærra tilboð
Elf kvað 115 króna tilboð sitt á
bréf í reiðufé 8% hærra en tilboð
Sett
ofan í við
Murdoch
London. Reuters.
RUPERT Murdoch hefur fengið
ákúrur frá brezkum eftírlitsyfír-
völdum, en kemst hjá rannsókn á
því hvort lækkun á verði Lund-
únablaðsins The Times hafi verið
tilraun til að ná einokunarað-
stöðu.
Stofnun til tryggingar góðum
viðskiptaháttum (OFT) úrskurð-
aði að News International deild
Murdochs hefði farið á svig við
samkeppnisreglur með því að
bjóða verðlækkun. Keppinaut-
arnir héldu því fram að þeir
mættu ekki við því að svara í
sömu mynt til að missa ekki
markaðshlutdeild.
Hins vegar stillti OFT sig um
að vísa málinu til brezka sam-
keppnisráðsins og tók gilt óform-
legt loforð News International
um að ef verð The Times yrði
lækkað í framtíðinni mundi fyrir-
tækið tilkynna stofnuninni lækk-
unina með 10 daga fyrirvara.
Þarf ekki leyfi
Þótt fyrirtækið samþykkti að
útskýra fyrir OFT ástæður hvers
konar verðlækkunar þarf fyrir-
tækið ekki að sækja um leyfi eft-
irlitsyfírvalda fyrir lækkunum
áður en þær taka gildi.
tírskurðurinn er síðasti þáttur-
inn í langvinnri herferð keppi-
nauta Murdochs, sem halda því
fram að hann hafí misnotað sterka
aðstöðu í brezkum fjölmiðlum tíl
að lama minni keppinauta.
Hins vegar draga fjölmiðla-
fræðingar úrskurð OFT í efa og
halda því fram að brezk eftirlits-
yfírvöld eigi ekki að takmarka
áhrif Murdochs úr því að þau
hafi leyft honum að byggja upp
veldi sitt á síðustu 30 árum.
Ólíklegt er að úrskurðurinn
hafi mikil áhrif á blöð Murdochs,
en hann gæti valdið BSkyB sjón-
varpsrisa hans erfiðleikum.
BSkyB hyggst gefa stafrænan
mótf ökubúnað og auka markaðs-
hlutdeild á kostnað keppinautar-
ins ONdigital.
OFT hefur athugað þrjár fyrri
verðlækkanir The Times. Lækk-
anir síðan 1993 hafa gert blaðinu
kleift að rúmlega tvöfalda út-
breiðslu sína í 744,490 eintök,
þótt The Daily Telegraph sé enn-
þá útbreiddasta vandaða dag-
blaðið í Bretlandi. l6iVl
Norsk Hydro, sem býður eitt hluta-
bréf á móti þremur á grandvelli 106
króna lokaverðs bréfa í Saga í Ósló
27. maí.
Tilboðið er 35% hærra en síðasta
verð bréfa í Saga áður en hið ríkis-
rekna Norsk Hydro skýrði frá til-
boði sínu um yfirtöku 10. maí.
Hydro vildi ekkert segja um tilboð
Elf í fyrstu.
Verð bréfa í Saga, sem hefur
komizt hæst í 120 n.kr. í þessum
mánuði, hækkaði um 10 kr. í 116 í
Ósló eftir fréttina um tilboðið.
Samkvæmt fyrirhugaðri yfirtöku
fengi ríkisolíufyrirtækið Statoil 25%
í Saga með eignaskiptingu, sem
kunngerð var 27. maí, en Hydro af-
ganginn. Statoil er stærsti hluthafi
Saga og á 20%.
Elf reyndi að sniðganga Statoil
með því að tilkynna að tilboð félags-
ins þyrfti samþykld aðeins 67%
hluthafa, en full yfirtaka þarf sam-
þykki 90% hluthafa.
Þótt Elf segist hafa fengið hvatn-
ingu frá Saga reynir félagið að fá
stjóm Saga til að mæla formlega
með tilboðinu við hluthafa.
Franska fyrirtækið segir að yfir-
taka muni auka varabirgðir Elf um
fjórðung og treysta stöðu þess á
gasmarkaði Evrópu.
Yfirtaka mundi auka líklegar
varabirgðir Elf um 1,4 milljarða .
tunna og öraggar varabirgðir um
867 milljónir tunna.
Tilboðsstríð
Sérfræðingar segja að nýja til-
boðið geti leitt til tilboðsstríðs.
„Saga er meira virði en Norsk
Hydro er reiðubúið að greiða á
þessari stundu," sagði olíusérfræð-
ingur Enskilda verðbréfafyrirtæk-
isins í Ósló. Hann telur að norska
fyrirtækið verði að bæta tilboð sitt
með reiðufé.
Erlend Grimstad olíuráðherra
sagði að málið væri í höndum hlut-
hafa, en gaf til kynna að Saga yrði
að vera áfram í eigu Norðmanna.
Kvittur um
samruna
Merrill og Chase
New York. Reuters.
VERÐ bréfa í Merrill Lynch & Co.
Inc. hefur hækkað um 15% vegna
nýs orðróms um samrana eins helzta
verðbréfafyrirtækis Bandaríríkj-
anna og þriðja stærsta banka lands-
ins, Chase Manhattan Corp, en
Chase og Merrill verjast allra frétta.
Samkvæmt veffréttasíðu Dan
Dorfman á Chase í könnunarviðræð-
um um kaup á Merrill fyrir 1,65 doll-
ara á bréf í Chase fyrir hvert eitt
bréf í Merrill.
Verð bréfa í Merrill hækkaði um
10,25 dollara í 78,63, en bréfa í Chase
um 1,56 dollara í 75,38 dollara í
kauphöllinni í New York.
Citigroup fyrirmynd
Sérfræðingur PNC Institutional
Investor Services sagði að Merrill
vildi halda sjálfstæði sínu, en ef vel
gengi hjá Citigroup mundu líkur á
samrana aukast.
Citigroup er stærsta fjármála-
þjónusta Bandaríkjanna og varð til í
fyrra við samrana Citicorp og Tra-
velers Group Inc., sem á verðbréfa-
fyrirtækið Salomon Smith Bamey.
Sá samningur hefur aukið þrýsting á
keppinauta að sameinast til að halda
samkeppnisstöðu.
„Ég held að áhugi Chase á að
eignast verðbréfafyrirtæki hafi auk-
izt síðan kviksögur komust síðast á
kreik,“ sagði sérfræðingur Finanaci-
al Servic Analytics. „Þó tel ég að
Merrill sjái ekki knýjandi ástæðu til
að íhuga samrana.“
Stjómarfonnaður Chase, Walter
Shipley, sagði nýlega að hann hefði
áhuga á samrana, en bankinn hefði
ekki enn fundið réttan samstarfsaðila.
Texaco-Chevron-við-
ræður í sjálfheldu
London. Reuters.
VTÐRÆÐUR um samrana olíufélag-
anna Chevron Corp. og Texaco Inc,
eru komnar í hnút vegna ágreinings
um hvort félagið eigi að ráða sameig-
inlegu fyrirtæki og hvernig losna
skuli við eignir til að friða eftirlitsyf-
irvöld.
Þremur vikum eftir að fréttir
hermdu að Chevron ætti í viðræðum
um kaup á Texaco sögðu heimilkdar-
menn 37ie Wall Street Joumal að við-
ræðumar væra komnar í sjálfheldu.
Að sögn blaðsins er eitt ágrein-
ingsefnið krafa Chevron um ráðandi
stöðu í sameiginlegu fyrirtæki, sem
stjórnarformaður Texaco, Peter Bi-
jur, á erfitt með að sætta sig við.
Einnig hefur flækt viðræðurnar að
Texaco er í olíuhreisnunar- og mark-
aðsbandalagi með dótturfyrirtæki
Royal Dutch Shell Group, Shell Oil
Co., og auk þess Aramco-deildinni
Saudi Refining Inc.
Viðræður Texaco og Chevorn
koma í kjölfar nokkurra risasamrana
í greininni, meðal annars væntanlegs
risasamnings Exxon Corp. og Mobil
Corp.
Greiða metsekt vegna
Roberts Maxwells
London. Rcutcrs.
ÞEKKT brezkt endurskoðendafyrir-
tæki, PricewaterhouseCoopers, hef-
ur samþykkt að greiða rúmlega 67
milljónir punda vegna ágalla á bók-
haldi fyrirtækjahóps Roberts
Maxwells, hins látna blaðaútgefanda.
Greiðslan er talin sú hæsta sinnar
tegundar í Bretlandi og er innt af
hendi vegna máls, sem fyrirtækið
Maxwell Communications Cor-
poratipn hö|ðaði gegn Pfycewater-
houseCoopers fyrir vanrækslu.
Maxwell átti Mirror Group blaða-
samsteypuna og þegar hann lézt
1991 kom í Ijós að hann hafði notað
lífeyrissjóði starfsfólks til að fjár-
festa í öðrum fyrirtækjum sínum.
Coopers & tíybrand, sem nú hefur
sameinazt Price Waterhouse, endur-
skoðaði reikninga langflestra fyrir-
tækja Maxwells og eftirlaunasjóði
þeirra frá 1972.