Morgunblaðið - 31.08.1999, Blaðsíða 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 31. ÁGÚST 1999
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Skemmdar byggingar hrundu í eftirskjálftum í Tyrklandi
Tvö ár frá andláti Díönu prinsessu
Vantar húsnæði fyrir
600.000 manns
Tyrkneski fáninn blaktir yfir Hellusundi. í gær var minnst loka stríðs-
ins milli Tyrkja og Grikkja 1922 en Tyrkland varð sjálfstætt í kjölfar
þess. Að þessu sinni var hátíðahöldum hins vegar aflýst vegna jarð-
skjálftanua í landinu.
Endurreisnin
fjármögnuð
með skulda-
bréfaútgáfu
Ankara. Reuters.
NOKKRIR allsterkir eftirskjálftar
urðu í Tyrklandi á sunnudag og
hrundu þá víða saman hús, sem
skemmdust í stóra skjálftanum fyr-
ir hálfum mánuði. Opinber tala yfir
fjölda látinna var um helgina tæp-
lega 14.000 og slasaðir rúmlega
27.000. Um 30.000 manna er sakn-
að. Tyrknesk stjórnvöld leita nú
hjálpar utanlands sem innan við að
koma þaki yfir þá, sem misstu
heimili sitt í hamförunum, um
600.000 manns.
Eftirskjálftamir voru allt upp í
fjóra á Richters-kvarða og var
nokkuð um, að illa farin hús
hryndu. I bæjunum Duzce og Bolu
flýði fólk heimili sín og hefst það nú
við undir beru lofti eins og hundruð
þúsunda annarra manna. Heitt hef-
ur verið í veðri að undanförnu en
búist er við, að brátt taki að kólna.
Því ríður á að koma fólkinu í húsa-
skjól.
Tyrknesk stjómvöld reiða sig
einna helst á aðstoð Bandaríkja-
manna við endmuppbygginguna en
auk þess munu Alþjóðabankinn, AI-
þjóðagjaldeyrissjóðurinn og Evr-
ópusambandið leggja þeim lið. Þá
hafa Grikkir, sem ekki hafa verið í
neinum kærleikum við Tyrki,
ákveðið að leggja sitt af mörkum.
Bandaríkin ábyrgist
skuldabréf
Tyrkneska stjómin stefnir að því
að fjármagna endurreisnina að
hluta til með skuldabréfaútgáfu og
verður farið fram á það við Banda-
ríkjastjórn, að hún gangi í ábyrgð
fyrir hana. Þar fyrir utan hafa
mörg ríki boðist til að senda til
Tyrklands húseiningar, sem settar
em saman á staðnum.
Frammistaða tyrkneskra stjóm-
valda síðustu tvær vikumar hefur
verið harðlega gagnrýnd en á
sunnudag tóku þau sér vald til að
stjórna með tilskipunum í málum,
sem varða hamfarirnar. Þau eru
hins vegar sökuð um að hafa nýtt
sér ástandið til að koma í gegnum
þingið ýmsum umdeildum lögum,
þar á meðal einum um náðun þús-
unda fanga. Meðal þeirra era lög-
reglumenn, sem dæmdir hafa verið
íyrir pyndingar, og embættismenn,
sem sátu inni fyrir spillingu og
valdníðslu.
Hewitt boðar
æviminningabók
London. AFP, The Daily Telegraph.
BRESKA konungsíjölskyldan
minntist Díönu prinsessu í bæn-
um sínum við messu á sunnudag
en tvö ár eru í dag liðin frá því
hún lést sviplega í bflslysi í París.
Ekki er efnt til sérstakra minn-
ingarathafna um prinsessuna en
nafn hennar bar engu að síður
mjög á góma í breskum dagblöð-
um um helgina en þá var greint
frá því að James Hewitt, fyrrver-
andi elskhugi hennar, hygðist
skrifa endurminningar sínar.
Hewitt og Díana áttu í ástar-
sambandi í um fimm ár og vakti
það mikla hneykslun sumra dag-
blaðanna í Bretlandi að Hewitt
skuli nú hafa ákveðið að skrifa
bók um sambandið. The Mirror
velti vöngum yfir því hvernig
Hewitt gæti fengið af sér að
gera prinsunum Vilhjálmi og
Harry, sonum Díönu og Karls
Bretaprins, slíkan grikk en ótt-
ast er að bókin muni ýfa upp
gömul sár.
Engu að síður var fúllyrt að
tvö slúðurdagblöð hefðu slegist
um að tryggja sér réttinn til að
birta kafia úr væntanlegri bók og
mun The Mail on Sunday hafa
borið sigur úr býtum. Er því
haldið fram að blaðið hafi borgað
Hewitt fimm hundruð þúsund
pund, fimmtiu milljónir ísl.
króna, fyrir birtingarréttinn.
Veltu margir því fyrir sér
hvort Hewitt muni birta berorð
ástarbréf sem Díana sendi hon-
um en Hewitt mun á sínum tíma
hafa lofað konungsfjölskyldunni
að gera það aldrei. Þykir líkleg-
ast að Hewitt láti sér nægja að
vitna í þau.
Yfirheyrslur EÞ yfír meðlimum nýrrar
framkvæmdastjórnar ESB
Heita afsögn
sannist misferli
EVRÓPUÞINGIÐ hóf í gær yfir-
heyrslur yfir þeim sem útvaldir
hafa verið til setu í nýrri fram-
kvæmdastjórn Evrópusambandsins
(ESB), en þingið þarf að staðfesta
hana í embætti og hefur þar með
vald til að hafna henni, telji þingið
eitthvað koma fram um einhvern
hinna yfirheyrðu sem gerði viðkom-
andi vanhæfan til að taka sæti í
framkvæmdastjórninni.
Fyrst til að mæta spurningahríð
Evrópuþingmanna var Loyola de
Palacio, sem áður var landbúnaðar-
ráðherra Spánar en Romano Prodi,
forseti hinnar væntanlegu nýju
framkvæmdastjórnar, hefur valið
til að fara með orku- og samgöngu-
mál auk þess að vera varaforseti
framkvæmdastjórnarinnar. Við
hina þriggja klukkustunda löngu
yfirheyrslu í húsnæði Evrópuþings-
ins (EÞ) í Brassel lýsti Palacio því
yfir að hún myndi hiklaust segja af
sér ef til þess kæmi að hún yrði
sökuð um að bera ábyrgð á misferli,
en hún vísaði því á bug að hafa í
sínu fyrra embætti borið nokkra
ábyrgð á svindli með styrki frá
Evrópusambandsins til spænsks
landbúnaðar.
Að sögn Reuters sagði Palacio að
hver einasti hinna 20 sem skipa
munu hina nýju framkvæmdastjórn
hefðu heitið því að segja af sér, yrði
nokkur þeirra fundinn sekur um
misferli eða vafasama frændgæzku.
En hún sagðist hafa verið hreins-
uð af öllum áburði um að bera
ábyrgð á meintu svindli með styrki
til spænskra hörræktenda á þeim
tíma sem hún var landbúnaðarráð-
herra. Fyrr í þessum mánuði
hreinsaði spænsk þingnefnd
Palacio af ásökunum í þessa vera.
Austurríkismanninum Franz
Fischler, sem fór með landbúnaðar-
mál í framkvæmdastjóm Jacques
Santers sem sagði af sér í marz sl.
vegna spillingarhneykslismála, er
ætlað að fara með landbúnaðar- og
sjávarútvegsmál í hinni nýju fram-
kvæmdastjórn Romanos Prodis.
Áður en yfirheyrslur yfir honum
hófust síðdegis í gær tjáði Ursula
Stenzel, sem fer fyrir fulltrúum
austurríska hægriflokksins ÖVP á
Evrópuþinginu, fulltrúum fjölmiðla
að enginn vafi léki á því að Fischler
væri fær um að svara hvaða spum-
ingu Evrópuþingmanna sem er á
viðunandi hátt.
Að sögn netútgáfu austurríska
dagblaðsins Der Standard harmaði
hún afstöðu Evrópuþingmanna
brezka Ihaldsflokksins, sem hafa
lýst því yfir að þeir muni greiða at-
kvæði gegn skipun hvers þess i
embætti, sem var í framkvæmda-
stjórn Santers. Sú afstaða væri ekki
til neins annars fallin en að veikja
Evrópska þjóðarflokkinn, en hann
skipa fulltrúar hófsamra hægri-
flokka frá öllum ESB-löndunum 15
og varð stærsti þingflokkurinn á
EÞ eftir kosningamar í júní sl.
Forseti þingsins varar við
„nornaveiðum“
Nicole Fontaine, forseti Evrópu-
þingsins úr röðum franskra hægri-
manna, varaði fyrir nokkram dög-
um þingmenn við því að gera yfir-
heyrslurnar, sem munu standa yfir
í rúma viku, að „nomaveiðum“.
Hvatti hún þingmenn td þess að
teygja ekki enn meira úr þeirri
stjómsýslukreppu sem sambandið
hefur verið í frá því framkvæmda-
stjóm Santers sagði af sér fyrir
tæpu hálfu ári. Skyldu ekki allir
hinir tilnefndu framkvæmdastjórn-
armeðlimir hljóta blessun þingsins
kann Prodi að verða knúinn til að
leita nýs manns í staðinn, sem
myndi útheimta nýjar samningavið-
ræður við ríkisstjórn þess lands
sem sá fulltrúi kemur frá sem kann
að verða gert að víkja.
Þótt ólíklegt þyki eins og sakir
standa að til slíkrar tafar á stað-
festingu þingsins komi - áformað
er að greiða atkvæði um staðfest-
inguna 16. september - er sá sem
helzt þykir líklegt að Evrópuþing-
menn hafi mest við að athuga
Frakkinn Pascal Lamy, sem ætlað
er að taka við samkeppnismálum
ESB. Hann var náinn samstarfs-
maður Jacques Delors í tíð hans
sem forseta framkvæmdastjórnar-
innar, 1985-1994, en á því tímabili
átti margt af því misjafna sér stað,
sem á endanum varð til þess að
framkvæmdastjóm Jacques
Santers sagði af sér.