Morgunblaðið - 31.08.1999, Blaðsíða 72

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN1,103 REYKJAVIK. SÍMI5691100, SÍMBRÉF 5691181
PÓSTHÓLF3040, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI1
ÞRIÐJUDAGUR 31. ÁGÚST 1999
VERÐ í LAUSASÖLU 150 KR. MEÐ VSK
Hafrannsóknastofmm hefur aldrei fundið eins mikið af þorskseiðum
Þrefalt stærri árgangur
mældist en á síðasta ári
SEIÐAVÍSITALA þorsks hér við land er sú
langhæsta sem mælst hefur frá því mælingar
hófust árið 1970. Samkvæmt mælingum Haf-
rannsóknastofnunar er 1999-árgangur þorsk-
stofnsins meira en þrefalt stærri en árgangurinn
frá í fyrra, sem þó var metárgangur. Utbreiðsla
þorskseiða er ennfremur mjög mikil og ljóst að
hér er á ferðinni efniviður í sterkan þorskár-
gang. Þetta er þriðja góða seiðaárið í röð, en
næstu ellefu ár þar á undan voru mjög léleg.
Jóhann Sigurjónsson, forstjóri Hafrannsókna-
stofnunar, segir að ef væntingar manna gangi
eftir gæti 1999-árgangurinn farið að skila sér inn
í veiðina fiskveiðiárið 2003/2004. Hann leggur
hins vegar áherslu á að ekki sé hægt að segja til
um með neinni vissu hvemig árgangurinn skilar
sér inn í veiðistofn. „Næstu þrjú ár eru mjög af-
drifarík í vexti og viðgangi árgangsins og afföllin
gætu orðið veruleg. Mælingin í mars-rallinu svo-
kallaða gefur fyrstu vísbendingar um það hvern-
ig seiðunum reiðir af. Þá fáum við haldbetri upp-
lýsingar um hvort aflaheimildir fara yfir 300
þúsund tonn á næstu öld,“ segir Jóhann.
Arni M. Mathiesen sjávarútvegsráðherra seg-
ir það góðar fréttir að seiðavísitalan skuli vera
eins góð og raun ber vitni. Hann bendir þó á að
þetta séu fyrstu fréttir af þessum árgangi, en
órieitanlega veki þær vonir um góðar fréttir af
þessum sama árgangi í framtíðinni.
„Það er einnig mjög jákvætt að þetta skuli
vera þriðji árgangurinn í röð sem seiðavísitalan
er góð. Það er vísbending um að hrygningar-
stofninn sé kominn yfir þau stærðarmörk sem
menn hafa talið hann þurfa að vera til að fá góða
hrygningu," sagði Arni.
Höfðum rétt fyrir okkur
Kristján Ragnarsson, formaður Landssam-
bands íslenskra útvegsmanna, segir einstakt að
fá svo góðar fréttir en leggur áherslu á að þessi
árgangur sé sýnd veiði en ekki gefin, því seiðun-
um geti reitt misjafnlega af. „En það að nú skuli
hafa fundist fleiri þorskseiði við Island en
nokkru sinni fyrr og það í góðu ástandi er stór-
kostlega góð frétt. Við höfum mælt með því að
fylgt skuli ráðgjöf Hafrannsóknastofnunar og
haldið uppi stærð hrygningarstofnsins, meðal
annars með því að takmarka sókn á hrygningar-
tímanum, og þessi frétt er staðfesting á því að
við höfðum rétt fyrir okkur. Við höfum gengið í
gegnum erfiðleika en nú verða menn að fá að
uppskera eins og til var sáð. Það er líka athyglis-
vert að ýsuseiðin eru sömuleiðis mörg og loðnu-
stofninn virðist ætla að verða nógu sterkur til að
bera uppi vaxandi þorskstofn sem fæða,“ segir
Kristján.
Komnir fyrir vind með þorskinn
Guðjón A. Kristjánssonj formaður Farmanna-
og fiskimannasambands Islands, segir tíðindin
ánægjuleg. Menn verði hins vegar að líta til þess
að þrír sterkir uppvaxandi árgangar af ung-
þorski þurfi talsvert að éta. Ennfremur verði
menn að fara varlega í að spá um stóran veiði-
stofn. „Þetta eru aðeins seiði á fyrsta ári og það
getur margt komið fyrir þau. En þetta segir
okkur einnig að hrygningarstofninn er alveg
nægilega stór eins og hann er núna og kannski
ekki ástæða til að stækka hann meira. Við höfum
áður haft stóran hrygningarárgang sem gaf ekki
mikið af sér í mörg ár. En vísbendingin er góð
og ekkert nema gott um það að segja. Við ættum
að vera komnir þokkalega fyrir vind með
þorskinn miðað við þann efnivið sem við höfum.
En við þurfum örugglega að fara að huga að
fæðuþörfinni eftir tvö til þrjú ár,“ segir Guðjón.
■ Efniviður/26
Flutninga-
vagn í
höfnina
Ólafsvík. Morgunblaðid.
ÞAÐ óhapp varð um miðjan dag í
g®r, þegar vind herti skyndilega í
lafsvík, að flutningagámur á fjór-
um hjólum, sem stóð við hafnar-
bakkann, fauk á hliðina og rann yf-
ir vegrið og niður í smábátahöfn-
ina. Gámurinn lenti þar á þremur
trillum sem lágu við festar við eina
af flotbryggjum hafnarinnar.
Ekki urðu slys á mönnum, en
nokkrar skemmdir urðu á bátun-
um og þarf að sögn eigenda að
taka einhverja þeirra upp til við-
gerða. Gat kom á gafl flutninga-
vagnsins en þar sem ekki stóð
hátt í sjó fór hann aðeins að hluta
til á kaf.
--------------
Kögun selur
NATO flug-
stjórnar-
hermi

Morgunblaðið/Friðrik J. Hjartar
Menntamálaráð-
herra um KHI
Hlutur
kennslu-
fræðinnar
of mikill
UPPELDIS- og kennslufræði hefur
of mikið vægi í kennaranámi á Is-
landi og hefur jaftivægi milli hennar
og valgreina, eins og íslensku og
stærðfræði, ekki enn náðst, að mati
Björns Bjarnasonar menntamála-
ráðherra. Hann telur augljóst að
kennaranámið taki breytingum í
kjölfar nýrrar aðalnámskrár. Val-
greinar eru aðalkennslufög kennara
og spanna þær núna 12 einingar af
90 sem nemar í grunnskólaskor
ljúka í Kennaraháskóla íslands.
„Það er alveg kiárt að menn eru
ekki á eitt sáttir um inntakið í kenn-
aranáminu," segir Björn, „og gagn-
rýnt hefur verið að áherslan er ekki
nægileg á einstök fög, heldur meira
á uppeldis- og kennslufræðina."
Hann segir greinilegt að innan
kennaranámsins sé togstreita um
hvemig verja eigi tímanum milli
greina. Skipulag náms í Kennarahá-
skólanum er hins vegar ekki
ákvörðun menntamálaráðuneytis-
ins, heldur skólans sjálfs. „Kenn-
araháskólinn er sjálfstæðari stofn-
un en áður (eftir að ný lög vora sett
um hann), þótt skólinn sé háður
stjómvöldum um fjárveitingar. Ég
hef hins vegar ekki gerst talsmaður
fjögurra ára kennaranáms, heldur
að nemendur fái almenn réttindi
eftir þrjú ár og geti svo bætt við sig
í framhaldsdeild ef þeir vilja,“ segir
hann og mælir einnig með endur-
og símenntun kennara fremur en að
lengja grunnnámið um ár. Hann
segist telja að fagþekkingin eigi
a.m.k. að vega þungt í kennaranám-
inu.
Allir framhaldsskólanemar
eignist fartölvu
Menntamálaráðherra gat í ræðu
á Degi símenntunar um mikinn
áhuga og útbreiðslu á tölvum hér-
lendis og ekki síst í skólakerfinu,
sem væri „í fararbroddi að þessu
leyti“. Hann kvaðst þeirrar skoðun-
ar að tímabært væri að stíga nýtt
skref á þessu sviði með almennri
tölvueign framhaldsskólanema,
„með opinberum stuðningi, ef nauð-
syn krefur“. Ekki er þó endilega
um útgjaldaauka að ræða að mati
menntamálaráðherra, „heldur nýja
og árangursríkari nýtingu á opin-
beru fé“.
■ Viðamikil námskrá/34
■ Dagskráin/12
Mikil umskipti í rekstrarafkomu fslenskra sjávarafurða hf.
Hagnaðurinn
nemur 38,6
milljónum
KÖGUN hf. hefur gengið frá sölu á
flugstjómarhermi til nota hjá
bandaríska flughernum og nefnist
búnaðurinn Graphical Simulation
Scenario Generator (GSSG). Sölu-
verð hermisins er á bilinu 30-40
milljónir króna. Búnaðurinn er kost-
aður af Mannvirkjasjóði Atlants-
hafsbandalagsins og mun þetta vera
í fyrsta skipti sem íslenskt fyrirtæki
selur hátæknibúnað til NATO.
Að sögn Gunnlaugs Sigmundsson-
ar, framkvæmdastjóra Kögunar,
hefur vinna við þróun búnaðarins
staðið í um tvö ár. Búnaðurinn líkir
eftir raunverulegum aðstæðum í
flugtumum og ratsjárstöðvum flug-
herja og er ætlaður til nota við þjálf-
un og kennslu þeirra sem starfa í
slíku umhverfi. Hermirinn sam-
anstendur af flóknum hugbúnaði og
einkatölvum og er seldur í einu lagi.
■ SöIuverð/24
HAGNAÐUR íslenskra sjávaraf-
urða hf. og dótturfélaga nam 38,6
milljónum króna á fyrstu sex mán-
uðum ársins miðað við 209 milljóna
króna tap á sama tíma í fyrra, að því
er fram kemur í árshlutauppgjöri
sem félagið sendi frá sér í gær.
Finnbogi Jónsson, forstjóri ÍS, segir
bætta afkomu að mestu leyti góðum
rekstri dótturfélagsins Iceland
Seafood Corporation í Bandaríkjun-
um að þakka. Mikil umskipti hafa
orðið í rekstrinum í Bandaríkjunum
en tap félagsins þar af reglulegri
starfsemi fór úr um 300 milljónum í
fyrra í 20 milljóna tap nú.
Finnbogi vill þakka það góðri
stjóm, en nýr forstjóri var ráðinn,
sem og nýr verksmiðjustjóri. „Um
95% af tapi IS-samstæðunnar f fyrra
voru vegna taps í Bandaríkjunum.
Þessi breyting sem þar hefur orðið
er því stærsta skýringin á því að af-
koman batnar í heild,“ segir Finn-
bogi.
Afkoma verksmiðju IS í Frakk-
landi, Gelmer-Iceland Seafood,
batnaði einnig á tímabilinu og sölu-
skrifstofa ÍS í Japan var rekin með
hagnaði en þar varð umtalsvert tap
á síðasta ári. „Við gerum ráð fyrir
ívið meiri hagnaði af reglulegri
starfsemi á síðari hluta ársins en
þeim fyrri og væntum þess að dótt-
urfélögin í Frakklandi og Banda-
ríkjunum skili hagnaði á síðari hluta
ársins. Aðrar rekstrareiningar sam-
stæðunnar, fyrir utan dótturfélagið í
Þýskalandi, voru reknar með hagn-
aði á fyrstu sex mánuðum ársins,"
segir forstjóri IS.
IS hafa selt umtalsverðar eignir á
árinu. I júní var gengið frá sölu
vöruhúss og Þróunarseturs fyrir
samtals 305 milljónir króna. Hagn-
aður af sölu á húsnæði ÍS við Sigtún
kemur inn í rekstrartölur fyrir síð-
ari hluta ársins og sama má segja
um söluhagnað af gamalli verk-
smiðju ISC í Pennsylvaníu. Einnig
hefur verið gengið frá sölu á um-
búðalager og rekstrarvörulager fé-
lagsins. Alls nemur söluhagnaður
þessara eigna einum milljarði króna.
■ Góður/22