Skírnir - 01.04.1910, Síða 7

Björnstjerne Björnson.
103
tvínefnt er í heiti hans, stígur hann fram í endurminning-
unni, höfuðmikill, einbeittur á svip og fráneygurc. Svo
kveður Georg Brandes að orði. En heiti hans felur annað
og meira í sér en þetta. Hann er einnig kendur til
»stjörnunnar«, og að maklegleikum, því hann beitir jafn-
an styrk sínum í þjónustu háleitra hugsjóna. Þetta kyn-
lega nafn, sem ærið mundi athlægisefni, ef óvalinn mað-
ur bæri, ber h a n n með rentu, því að það er eins og sýni-
legt tákn af eðli hans. Honum hlær hugur við hættum
og afiraunum, og þótti eigi smámennum hent að leggja
sig undir hramma hans, en hjartað leitar jafnan upp á
við, hærra og hærra. Styrkurinn einn sér þykir ærinn
kostur, en styrkurinn í þjónustu himinborinna hugsjóna
er töfraafl, sem alt verður að lúta. Það var segulaflið,
sem dró þúsundir manna að fótskör hans. Hann full-
nægði í bókstaflegasta skilningi kröfu Emersons, spekings-
ins nafntogaða, er hrópaði í sífellu til landa sinna:
»B e i 11 u s t j ö r n u fyrir vagninn þinn!«
Björnstjerne Björnson var prestssonur, en átti kyn
sitt að rekja til bændalýðsins. Var ættfaðir hans Björn
Lomsdalen, er uppi var um aldamótin 1700. Lengra
verður eigi rakið með vissu. Faðir hans var prestur í
Kvikne, og þar fæddist Björnson, en 6 árum síðar fluttist
hann með foreldrum sínum í annað brauð, Nes í Raums-
dal. Það er nafntogað fyrir náttúrufegurð og varð honum
ógleymanlegt æ síðan, enda hafðist hann mest við úti í
skógum og hlíðum og kleif fjöll og kletta. Starði hann
oft í æsku frá sér numinn á náttúrufegurðina umhverfis
sig og varð svo gagntekinn af henni og af einhverjum
sterkum en óljósum tilfmningum, að hann fekk eigi tára
bundist. 10 ára gamall var hann sendur í latínuskóla í
Molde, en litlum framförum þótti hann taka, enda var
hann óvanar kyrsetunni og kunni illa skólaaganum.
Námsgreinarnar lét hann sitja á hakanum, en las af
kappi skáldsögur og æfintýri, en þó einkum fornsögurnar,
og ber ritstíll hans þess ljósar menjar. Þótti sýnt, að
tregt mundi sækjast námið í skólanum, og var það til