Skírnir - 01.04.1910, Blaðsíða 78

174
Ur ferðasögu.
standa á baki söngleiknum Carmen eftir Bizet. Carmen
var í fyrsta skifti leikin í þessu húsi, og þó ekki til enda,
því að áheyrendur gjörðu svo mikið hark og hávaða að
leikendur urðu að hætta.
En Bizet varð svo mikið um þessar ófarir, að hann
dó skömmu siðar, á likum aldri eins og Mozart, Byron og
Jónas Hallgrímsson. Hann hafði komið lasinn í leikhúsið
til að hlusta á verk sitt, auðvitað fullur eftirvæntingar.
Hann vissi að hann hafði gefið heiminum einn af hinum
fegurst skínandi gimsteinum listarinnar, að honum hafði
tekist þetta afar sjaldgæfa, að skapa ódauðlegt listaverk,
sem gæti orðið öldum og óbornum til nýrrar gleði. Og
hann bjóst eðlilega við heiðri og þakklæti, og þeim laun-
um öðrum, sem mundu gefa listgát'u hans byr undir vængi.
En í staðinn dynja yfir hann háðsköll og iskrandi hljóð-
pípur, og það er ekki erfitt að skilja að þetta hrópandi
ranglæti gat dregið hann til dauða, einkum þar sem hann
var ekki heill undir.
Fáum mönnum hefii’ ómaklegar goldið verið en Bizet
og það gefur efni í óskemtilegar hugleiðingar um mannlega
dómgreind, að það aln.enni (publikum) sem kvað upp
áfellisdóminn yfir snildarverki Bizets, var einmitt hið greind-
asta sem völ mun vera á um víða veröld, og það sem
bezt hefði verið trúandi til að skynja hvað þarna var á
ferðinni.
En Carmen lifði þó að meistarinn dæi; söngdómari
einn kom því til leiðar nokkru síðar að hún var leikin
aftur og þá vanst sigurinn, og hefir þessi söngleikur síð-
an hljómað á öllum helztu leiksviðum heimsins, ótöldum
þúsundum til ununar, en leikhúseigendum og syngjend-
um til mikils ágóða.
Því oftar sem kostur er að heyra Carmen, því betur
lætur hún í eyrum; aldrei hefir víst sönglistin fengið feg-
urri rödd mannlegum tilfinningum; þar er ekki hávaði í
stað hljómlistar eins og bregður fyrir í mörgum öðrum
söngleikum.