Skírnir - 01.04.1910, Page 79

Úr ferðasögu.
17»
En Carraen var of frumleg, of ólík því sem áður hafði
látið bezt í eyrum manna, og mennirnir svo lengi að læra að
meta það sem bezt er í hvaða list sem er. Mér er grunur á
að söngleikurinn Fást, eftir Gounod, hafi átt drjúgan þátt
í hinum ómaklega ósigri Bizets; Fást var þá (og er) í af-
armiklu gengi, en Carmen er næsta ólík og að vísu er
þar sólbjartari snild á. Hefði Bizet verið nógu ófrumleg-
ur til að setja saman einhverja fagurhljóma, sem mintu
á Fást, án þess að vera þó hneykslanlega líkir, þá hefði
sennilega almenningseyrað unnist þegar í stað, og tón-
skáldinu orðið lengra lífs auðið.
Það mætti nærri því ætla að Renan hefði haft forlög
Bizets í huga þegar hann skrifaði þessi orð: Loin de
faire réussir, le vrai talent, la vraie vertu, la vraie science
nuisent dans la vie et constituent ceiui qui en est doué
dans un état d’infériorité au point de vue de succés;.
parfois ils causent son malheur. (Hin sanna snild, hinir
sönnu mannkostir og vizka skaða þann sem þeim er gæddur
og gera hann að minna manni, þegar við það er miðað
að komast áfram; verða manninum stundum jafnvel alveg
til falls«. Dialogues et Fragments philosophiques, Paris
1876 s. 34).
En orðin munu vera rituð áður en Carmen kom til
sögunnar. Enda eru dæmin nóg til að sýna, hvað hin sanna
vizka hefir átt erfitt uppdráttar jafnvel hjá mentuðustu
og gáfuðustu þjóð heimsins. Frakkar hafa átt Lavoisier,.
hinn mikla brautryðjanda efnafræðinnar og Lamarck dýra-
fræðinginn mikla og ef til vill mesta náttúruspekinginn,.
sem lifað hefir. Lavoisier var hálshöggvinn, meir en sak-
laus, og Lamarck dó lítilsvirtur og í fátækt. Ekki er von.
þó að varla sjáist meira en skíma af degi enn þá.
(Meira).
Helgi Pjeturss.