Skírnir - 01.04.1910, Side 80

Til minningar Jóni Sigurðssyni.
Það hefir flogið fyrir, að engin von só á neinni æfisögu af
Jóni Sigurðssyni á 100 ára afmæli hans 1911. Hvað veldur?
jFysir engan Islending að vinna það' til virÖingar sór og ágætis að
rita sögu þessa þjóðhöfðingja vors? Þykjast íslenzkir mentamenn
ekki færir lil slíks? Finst þeim svo til um þekkingarskort sinn á
sagnamentun og sagnaritun, að áræði bresti til slíks stórvirkis?
Eða brestur elju? Eða leikur íslenzkum bóka- og blaöalesendum
engin forvitni á að kynnast þeim manninum, er talinn er eitt hið
mesta mikilmenni og langmerkasti stjórnmálamaður, er þjóð þeirra
ihefir átt um þúsund ára bil ? Það væri ekki ólíklegt, að margir
yrði æfisögu hans fegnir. Það er í rauninni furðulítið, sem vér
vitum um hann, sá hluti vor að minsta kosti, er hefir ekki lifað
.honum samtímis, enda er ekki annars að vænta. Það hefir ekki
mikið veriö gert til að fræða menn um hann. Og þess eru vfst
engin dæmi meöal siðaðra þjóða, að það hafi ekki birzt svo mikið
-sem bæklingur á móðurmáli þeirra um stórmenni, er voru þeim
slíkir foringjar sem Jón Sigurðsson var íslendingum. Það hefir enn
kvisast, að stjórn Bókmentafólagsins þyki samt óviðfeldiö, að ekkert
rit sé gefið út í minningu forsetans mikia, og hafi því í huga að
gefa út safn af bréfum hans. Þau ættu að vera sem flestum Is-
lendingum tilhlökkunarefni. Af bréfum má oft græða geysimikinn
fróðleik um höfunda þeirra. Auðvitað er mismunandi, hve mikill
hann er og hvers viröi, eftir því hvort bréfritarinn er þar dulur eða
opinskár, hvort hann lætur alt fjúka, sem í hugann flýgur um at-
burði, menn og málefni, fer ekki í felur með tilfinningar sínar og
vonir, hugsjónir og dagdrauma, áhyggjur og raunir, eða ritar ekki
einu orði meira en brýnasta nauðsyn krefur. Það er ástæða til að
ætla, að mesti fengur verði í brófum Jóns. Að minsta kosti kallar
dr. Jón Þorkelsson bróf hans til Halldórs Friörikssonar »kongsgersemi«.