Skírnir - 01.04.1910, Síða 96

192
Frá útlöndum.
ari ágætu og lærðu samkomu mun vilja bera á móti því, að þessir
eiginleikar og dygðir eru öllu mannviti æðri. Slíkir vanalegir og
hversdagslegir eiginleikar fela í sér viljann og máttinn til að vinna,
og, ef þörf krefur, til að berjast. Þeir eru líka skilyrði fyrir heil-
brigðu afkvæmi. Maðurinn verður yfirleitt að geta unnið fyrir sér.
Til þess ætti að uppala hann, og honum ætti að lærast að skilja
það, að staða hans í lífinu er fyrirlitleg, ef hann ekki getur unnið
fyrir sér, og að hann annars kostar er ekki öfundsverður í hverri
félagslegri stöðu sem hann er, heldur fyrirlitningar og smánar
-verður«.
í friðarræðu sinni í Kristjaníu sagði Roosevelt meðal annars
þetta: »Friðurinn er í sjálfu sór oftast nær hnoss, en hann er
•ekki hið æðsta hnoss nema hann sé í þjónustu réttlætisins; og
hann er til ílls eins, ef hann að eins er gríma fyrir hugleysi og
leti, eða verkfæri í höndum á harðstjórn og kúgun«. — Herbúnað-
inn vildi hann láta takmarka með alþjóðasamningum, en sagði, að
ekkert einstakt ríki gæti byrjað á því, að gera sig varnarlaust
fyrir keppinaut, sem hvorki trúir á friðinn né vill nokkuð fyrir
hann vinna. Æskilegt væri, að stórveldin mynduðu friðarsamband,
sagði hann, og ætlaðist þá til, að þau væru við því búin, að halda
þeim friði uppi með vopnum, ef á þyrfti að halda. Aðalagnúinn
við friðarfundina í Haag væri, að þar vantaði framkvæmdarvald
eða lögregluvald til þess að gæta þess, að ákvæðum þeirra væri
hlýtt. »í öllum þjóðfélögum hvílir dómsvaldið á lögregluvaldi«,
sagði hann, »eða vissunni um það, að allir vopnfærir menn í land-
inu séu reiðubúnir að gæta þess, að ákvæðum dómstólanna og lög-
gjafarvaldsins sé hlýtt«. Ályktun Roosevelts var þessi: »Hver
einstök þjóð verður að vera reiðubúin að verja sig sjálfa, þangað
til lögregluvald er komið á í einhverju formi, sem hefir vilja og
mátt til þess, að hindra yfirgang meðal þjóðanna«. Og ræðuna
endaði hann með þessum orðum: »Eins og nú stendur á, mundi
helzt vera hægt að mynda slíkt lögregluvald til verndar heims-
friðnum á þann hátt, að stórþjóðirnar tækju sig saman um að
vernda friðinn og rjúfa hann á engan hátt í eiginhagsmunaskyni.
Fyrst ættu þessi samtök einungis að tryggja friðinn innan vissra
takmarka og með vissum skilyrðum. Og sá þjóðhöfðingi eða stjórn-
málamaður, sem gæti komið slíkum samtökum á, mUndi geymast
á spjöldúm sögunnar um ókomnar aldir og hljóta þækklæti alls
heimsins«. Þ. G.