Dagblaðið Vísir - DV - 17.03.1988, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR 17. MARS 1988.
Frjálst.óháÖ dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglysingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SiMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 700 kr.
Verð í lausasölu virka daga 65 kr. - Helgarblað 80 kr.
Ábyrgðin er kennara
Þegar Þjóðverjar hófu síðari heimsstyrjöldina með
því að ráðast á Pólverja, sagði Hitler, að það væri Pól-
veijum að kenna. Þeir hefðu getað komið í veg fyrir
stríð með því að fallast á nokkrar kröfur. Með því að
hafna hógværum kröfum bæru þeir ábyrgð á stríðinu.
Röksemdafærsla Hitlers hefur æ síðan verið notuð
sem kennslubókardæmi um rökleysu eða hundalógík.
Sá sem fremur verknað, svo sem að fara í stríð eða í
verkfall, ber á verknaðinum fulla ábyrgð og getur ekki
kennt hinum aðilanum um, hvernig málum sé komið.
Samtök kennara á íslandi beita nú rökleysu Hitlers,
þegar þau vísa ábyrgð á fyrirhuguðu verkfalli kennara
á hendur fjármálaráðherra, ríkisstjórn eða stjórnvöld-
um almennt. Þessi frávísun verkfallsábyrgðar hefur
einkennt áróðursherferð kennara að undanförnu.
Fundir kennara hafa þessa daga verið að „átelja
stjórnvöld harðlega fyrir að etja kennurum enn einu
sinni út í verkfallsaðgerðir“. Orðalagið er fengið beint
frá Hitler sáluga, sem að eigin sögn lét Pólverja etja sér
út í hernaðaraðgerðir og átaldi þá harðlega fyrir.
Fólk getur haft deildar skoðanir um, hvort fyrirhugað
verkfall sé nauðsynlegt eða ekki og hvort ríkisvaldið
hafi með stífm stuðlað að því eða ekki. Það breytir ekki
því, að sá sem framkvæmir verkfall, getur ekki með
neinum rökum vísað ábyrgðinni á annarra herðar.
Fróðlegt er, að kénnarar saka stjórnvöld um að hafa
ítrekað att sér út í verkfall. Það vísar til, að kennarar
hafa á síðustu árum verið verkfallsfíknasta stétt lands-
ins. Margir hópar hafa mátt sæta stífni ríkisins í
samningum, en enginn látið etja sér á borð við kennara.
Fjármálaráðuneytið semur við marga hópa. Ef einn
þessara hópa fer miklu oftar í verkfall en aðrir, er óhjá-
kvæmlegt að álykta, að afar líklegt sé, að mikinn hluta
orsaka og ábyrgðar ágreiningsins megi finna hjá ein-
mitt þessum aðila, sem fer oftar í verkfall en aðrir.
Fyrr í vetur þótti kennurum eins menntaskólans í
Reykjavík ekki í frásögur færandi, þótt kennsla félli
niður í viku vegna erfiðleika á tölvukeyrslu stunda-
taflna. Kennarar segja hins vegar óbærilegt, að
nemendur missi af leiðsögn, ef orsökin sé ríkisstífni.
Satt að segja verða stjórnvöld að gefa sér sem stað-
reynd, að skólastarf geti á nokkurra ára fresti fallið
niður um nokkurra vikna skeið, af því að kennarar telja
sig þurfa meiri laun. Ríkið verður að geta mætt með
æðruleysi þessum hversdagslega og endurtekna vanda.
Stjórnvöld verða líka að líta á það sem náttúrulög-
mál, að kennarar reyni að koma verkföllum sínum
þannig fyrir, að þau trufli skólastarf sém mest, svo að
þau hafi sem mest kúgunargildi. Ríkið má ekki taka á
sig neina ábyrgð af skaðlegum áhrifum truflunarinnar.
Þjóðin sekkur ekki í neitt fen fáfræðinnar, þótt nokkr-
um sinnum sé gripið til þess ráðs að hleypa nemendum
próflaust milh ára. í sumum tilvikum getur það valdið
tæknilegum erfiðleikum. Þeir verða þó seint flóknari
en önnur vandamál, sem menn eru alltaf að fást við.
Ennfremur er hklegt, að ríkisvaldið verði að geta
sýnt fram á, að stjórnlítil verkfallafikn leiði ekki til ár-
angurs. Þess vegna væri skynsamlegt að gera strax ráð
fyrir, að skólastarf liggi niðri frá páskum og fram á
haust, svo að menn fái tíma til að kæla sig niður.
Meginatriðið er, að ríkið neiti að taka við ábyrgðinni
úr höndum kennara og neiti að láta sífellt kúga sig til
hlýðni, jafnvel þótt festan kosti nokkuð langt stríð.
Jónas Kristjánsson
Þórarinn V. Þórarinsson, fram-
kvæmdastjóri Vinnuveitendasam-
bands íslands, sendi mér heldur
betur óvandaðar kveðjur í Tíman-
um þriðjudaginn 8. mars sl. í
blaðinu er verið að fjalla um ný-
gerða' samninga VSÍ, VMSÍ og
Vinnumálasambandsins, svo og þá
útreið sem þessir samningar hafa
fengið í atkvæðagreiðslum úti í
hinum ýmsu félögum. Þórarinn
lætur hafa eftir sér ummæli sem
ég hlýt að mótmæla því þau eru
röng. Hann segir:
„En það sem kemur mér sérstak-
lega á óvart í þessu er að þeir menn,
sem gera þennan samning, skuli
nú fagna því að hann sé felldur.
Mér finnst það ótrúleg kokhreysti
hjá Karvel Pálmasyni að ganga
fram og hælast af því að hans eigið
og annarra handaverk sé fótum
troðið. Þetta er óskiljanlegt og
varla mögulegt að taka slíka menn
alvarlega.“ (Tilvitnun lýkur).
Þórarinn V. Þórarinsson, framkvstj. VSÍ. - „Þess skal þó getið til að
Þórarinn hafi verið að hlusta á fjölmiðlana, einkum þá rikisreknu", seg-
ir m.a. í greininni.
Framkvæmda-
stjóra VSÍ
svarað
Orð aldrei töluð
Það verður að segja það eins og
er að það er frumforsenda manna
í ábyrgðarstöðu að fara rétt með
allar staðreyndir. Staðreyndin er
sú að þau orð, sem Þórarinn eignar
mér, hafa aldrei verið töluð. Hvað-
an hann fær þessar hugmyndir að
ég hafi verið að hælast um varð-
andi allar þær hremmingar, sem
áðurnefndir samningar hafa fengið
úti í félögunum, er nánast óskiljan-
legt.
Þess skal þó getið til, að Þórarinn
hafi verið að hlusta á fjölmiölana,
einkum þá ríkisreknu. Þar kom
nefnilega fram sams konar túlkun
á ummælum mínum - og þá túlkun
hefur Þórarinn tekið upp sem sína,
án þes að kynna sér alla málavöxtu.
Nú skal ég leiða Þórarin í allan
sannleikann svo að hann geti í
þessu tilviki haft þaö sem sannara
reynist því ég þekki hann ekki að
öðru.
Á fundi í sameinuðu þingi 7. mars
sl. var á dagskrá tillaga til þingsá-
lyktunar um launabætur. Tillaga
þessi er flutt af fimm þingmönnum
Borgaraflokksins. Aðalheiður
Bjarnfreðsdóttir var með framsögu
fyrir þessari tillögu og mæltist
henni vel að vanda því hún var að
tala þarna fyrir máli sem hún gjör-
þekkir. Tillagan hljóðaði svo:
„Alþingi ályktar að skora á ríkis-
stjómina að undirbúa nú þegar
frumvarp um hækkun persónuaf-
sláttar við álagningu tekjuskatts
upp í 19.360 krónur á mánuði. Jafn-
framt verði teknar upp launabæt-
ur, þannig að ónýttur persónuaf-
sláttur verði greiddur úr ríkissjóði
til launþega."
Hugmyndin að baki þessari til-
lögu er auðvitaö sú að löggjafinn
beinlínis komi hér inn í myndina
og rétti hlut þeirra lægst launuðu
í landinu. Flutningsmaður, Aðal-
heiður Bjarnfreðsdóttir, hefur
langa reynslu að baki varðandi
samningamál fyrir launþega og
hún gerði sér ljóst að verkalýðs-
hreyfmgin sem slík hefur ekki
nægjanlegt aíl til þess að standa
vörð um hagsmuni þeirra sem
verst eru settir í þjóðfélaginu. Slík-
ur er ofurþungi Vinnuveitenda-
sambandsins að jafnharðan og
kröfur um bætt laun þeirra sem
minnst hafa ná fram að ganga þá
em þau tekin aftur stuttu seinna.
Kjallariim
Karvel Pálmason
alþingismaður
Almenn óánægja, ýmsar or-
sakir
Um þessa tillögu urðu nokkrar
umræður í þinginu og tók ég þátt
í þeim. Málflutningurinn snerist
fljótt upp í almennar hugleiðingar
um launamál og það ófremdar-
ástand sem nú er upp komið í
þjóðfélaginu.
Mér er það alveg ljóst að mikill
órói, ólga og óánægja hefur verið á
meöal hins almenna launamanns
nú um nokkuð langan tíma. Þar
eiga ekki aðeins hlut að máli þeir
samningar sem gerðir voru í
Garðastrætinu. Hér kemur margt
annað tU, eins og matarskatturinn,
skattkerfisbreytingin, orkuverð úti
á landsbyggðinni, bifreiðatrygging-
ar, landbúnaðarmálin og síöast en
ekki síst öll umfjöllun um launa-
mál forstjórannna í landinu, þar
sem launataxtarnir hljóða upp á
mörg hundruð þúsund yfir mánuð-
inn.
Svona mætti lengi telja upp þau
atriði, sem gera þaö að verkum að
launþegar eru að lýsa yfir óánægju
sinni með gang mála í þjóðfélaginu.
Þetta var megininnlegg ræðu
minnar í umræðunum um áður-
greinda tillögu. Ég taldi að þessi
tillaga og umræðan væri allrar
virðingar verð. Þó svo aö ég teldi
mig ekki vera í stakk búinn að
kveða á um það hvort hér væri um
varanlega lausn að ræða.
Hvergi lýst ánægju
Ég taldi það einnig að það hefði
verið skynsamlegt af Verkamanna-
sambandinu að ýta sameiginlega
úr vör í upphafi og heija sameigin-
lega samninga. Samningar tókust -
en ég var ávallt meðvitaður um að
þarna var teflt á tæpasta vað hvað
varðaði niðurstöðurnar. Þó svo að
við sem þarna skrifuðum undir
gerðum okkur þetta ljóst, aöstæð-
umar slíkar að ef meira ætti að
nást fram þá heíöi það kostað alls-
herjar átök. Verkfóll blöstu við.
Hér var því ekki um annað að ræða
en að láta fólkið út í félögunum
kveða upp sinn dóm. Það eru ekki
forystumennirnir sem ráða endan-
lega ferðinni heldur hinn almenni
launþegi. Hann hefur síðasta orðið
og þannig á það að vera í lýðræðis-
þjóðfélagi.
Ég lýsti því yfir í umræðunum
að ég teldi þetta fyrirkomulag, þ.e.
lýðræðið innan hinna einstöku fé-
laga, vera út af fyrir sig ánægjulegt.
Þ.e. að fólkið í félögunum skyldi
endanlega láta skoðun sína í ljós.
Ég talaði hvergi um það að ég heföi
lýst ánægju minni yfir því áð samn-
ingar nú heföu verið felldir,
einungis lét ég þau orð falla að hin
lýðræðislega uppbygging innan
verkalýðshreyfingarinnar væri af
hinu góða - endanleg úrslit mála
væru hjá launamanninum sjálfum
en ekki forustumönnunum. Þjóð-
félag okkar er þannig uppbyggt.
Valdið er í höndum fólksins og þeir
sem kjörnir eru af því eru í þjón-
ustu þess.
Ég hef nú rakið í stórum dráttum
alla málavexti sem urðu þess vald-
andi að Þórarinn V. Þórarinsson
hafði ekki rétt eftir mér. Von mín
er sú að hann hafi í heiðri þær leik-
reglur: að sannleikurinn sé ávallt
sagna bestur.
Karvel Pálmason
„Valdið er í höndum fólksins og þeir
sem kjörnir eru af því eru 1 þjónustu
þess.“