Dagblaðið Vísir - DV - 29.03.1995, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 29. MARS 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SiMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91)563 2727 - aðrar deildir: (91 )563 2999
GRÆN NUMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SÍMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð I lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Að loknu kennaraverkfalli
Ríkissáttasemjara hefur loksins tekist að höggva á
þann rembihnút sem kjaradeila kennara hnýttist í fyrir
nokkrum vikum. Samningamenn beggja vegna borðsins
féllust í fyrrakvöld á miðlunartillögu þar sem tekið var
á öllum helstu ágreiningsmálunum. Þar með ætti starf í
grunnskólum og framhaldsskólum landsins að geta haf-
ist að nýju á næstu dögum, eftir sex vikna verkfall.
Samkvæmt þeim fréttum sem fyrir liggja gefur þessi
nýi kjarasamningur kennurum að meðaltali 19-20 pró-
senta hækkun launa á næstu tveimur árum. Þetta er
auðvitað verulega meira heldur en samið var um á al-
menna vinnumarkaðinum fyrir skömmu, en helgast af
því að samkomulag náðist um nokkra breytingu á vinnu-
tíma kennara - sem kostar aukin útgjöld ríkisins.
Launakostnaður ríkisins vegna kennara hefur verið
um 7 þúsund milljónir króna á ári. Fram hefur komið
að nýi kjarasamningurinn muni kosta ríkissjóð um 1400
milljónir króna til viðbótar á heilu ári. Það er um 200
milljónum hærri flárhæð en samninganefhd ríkisins
hafði boðið kennurum fyrir allnokkru. Því er ljóst að
þótt sáttasemjari virðist í flestu hafa haldið sig nærri
fyrirliggjandi tilboði ríkisins þá hefur hann þó gengið
nokkru lengra til móts við kennara en ríkisvaldið var
reiðubúið að gera að eigin frumkvæði.
Vegna verkfalls kennara hefur ríkis sparað launaút-
gjöld sem nema um 600 milljónum króna. Fjármálaráð-
herra hefur látið hafa eftir sér að þessa fjármuni sé
hægt að nota til að greiða fyrir þá sérstöku vinnu sem
inna þarf af hendi til að ljúka skólahaldi í vor - væntan-
lega á þann hátt að sem fæstir nemendur beri varanleg-
an skaða af sex vikna stöðvun náms.
Davíð Oddsson forsætisráðherra lagði mjög að sátta-
semjara ríkisins að reyna að leysa deiluna með miðlun-
artillögu. Ekki fer á miEi mála að forsætisráðherra lagði
þar rétt mat á stöðuna. Án þessa frumkvæðis stæði kenn-
araverkfalhð líklega lengi enn.
Þegar upp er staðið virðast þó kennarar hafa náð veru-
legum árangri með verkfalli sínu - fyrir sjálfa sig. Þeir
fá ekki aðeins verulega leiðréttingu á kjörum heldur einn-
ig möguleika til að vinna upp tekjutapið í verkfallinu
með aukinni vinnu næstu mánuðina.
Þeir sem hafa tapað á þessu verkfalh eru því ekki
kennarar heldur nemendur og foreldrar þeirra. Um 60
þúsund böm og unglingar hafa misst af sex vikna
kennslu. í mörgum tilvikum verður sú skerðing ekki
unnin upp að neinu gagni í páskaleyfi eða á laugardögum
næstu vikumar. Sumir nemendur hafa jafnvel alveg
hætt námi eða frestað því um eina önn eða tvær.
Margir foreldrar hafa einnig fundið iíhlega fyrir áhrif-
um verkfahsins. Það á auðvitað ekki síst við um foreldra
fatlaðra bama og annarra sem þurfa mikla athygh og
umönnun. Þeirra tap verður heldur ekki bætt.
Svo er að skhja á talsmönnum beggja samningsaðha
að þær breytingar á vinnutilhögun í skólakerfinu, sem
veigamikih hluti nýja kjarasamningsins nær th, eigi eftir
að skha landsmönnum betri skólum. Vonandi er það rétt.
Hinu er ekki að leyna að kennaraverkfahið hefur
styrkt mjög þá óþæghegu tilfinningu að margir þeir sem
starfa í skólakerfinu horfi einkum á skólana út frá eigin
hagsmunum. Um það ber vitni hörð kjarabarátta og
margendurtekin verkfóh sem raska námsferh og vinnu-
frið nemenda. Það vih alltof oft gleymast að skólamir
em fyrst og síðast fyrir böm og unglinga þessa lands.
Ehas Snæland Jónsson
Alþýðuflokkurinn og umbótamálin:
Fyrsta heildstæða löggjöfin á sviði
félagslegrar þjónustu hérlendis tók
gildi á árinu 1991. Alþýðuflokkur-
inn þurfti að sýna klæmar til að
ná þessari merku löggjöf fram, m.a.
vegna andstöðu flokka sem kenna
sig við félagshyggju. Lögin fela í sér
mikla réttarbót fyrir einstaklinga
og fjölskyldur. í þeim felst að ekki
er lengur litið á félagsþjónustu sem
ölmusu heldur margháttaða þjón-
ustu sem sveitarfélögum er skylt
að veita, og sem fólk á rétt á. Þess
vegna eiga menn nú rétt á mál-
skoti telji þeir að brotið hafi verið
á rétti sínum. Úrskurðarnefnd fé-
lagsþjónustu hefur fengið til með-
ferðar mörg mál og fellt úrskurði
í þeim.
Á grundvelh þessara laga hefur
verið sett reglugerð um daggæslu
barna í heimahúsum og er það í
fyrsta sinn sem böm hjá dagmæðr-
um njóta ákveðinnar réttarvemd-
ar. Það er jafnframt í fyrsta sinn
„A þriðja þúsund barna eru nú í vistun hjá dagmæðrum,“ segir m.a.
í grein Rannveigar.
Félagsþjónusta
sveitarfélaga
sem hið opinbera viðurkennir
mikilvæg störf dagmæðra með því
að skilgreina hvaða kröfur séu til
þeirra gerðar. Á þriðja þúsund
barna eru nú í vistun hjá dagmæðr-
um.
Miklar skipulagsbreytingar hafa
verið gerðar í stjómsýslu barna-
verndarmála eftir að málaflokkur-
inn fluttist til félagsmálaráðuneyt-
isins. Fyrirhugað er að setja á lagg-
irnar faglega undirstofnun ráðu-
neytisins, Barnaverndarstofu, sem
mun fara með yfirstjórn mála-
flokksins og var lagabreyting þar
að lútandi samþykkt laust fyrir
þinglok. Með stofnun Bamavemd-
arstofu er leitast við að tryggja
heildarsýn og samræmingu í fram-
kvæmd bamavemdarmála og
rekstri meðferðarstofnana fyrir
börn og unglinga.
Bamavemdarstofa mun hafa eft-
irht með starfsemi bamaverndar-
nefnda og veita þeim ráðgjöf. Hún
mun sinna fræðslustarfsemi og
upplýsingamiðlun, jafnframt því
að sinna fósturmálum með því að
afla hæfra fósturforeldra og veita
þeim fræðslu og ráðgjöf. Loks mun
Bamavemdarstofa annast rekstur
ahra meðferðarstofnana fyrir börn
og ungmenni á vegum ríkisins eöa
sem em reknar með tilstyrk ríkis-
ins.
Vemleg raunaukning íjárfram-
laga hefur orðið á kjörtímabihnu
til bamaverndarmála, eða yfir
40%. Vegur þar þyngst rekstur
þriggja nýrra meöferðarheimila
fyrir börn og unglinga. Efhng
barnaverndarstarfs og úrræða fyr-
ir þau böm sem harðast verða úti
í samfélagi okkar em löngu orðin
tímabær.
Kjállariim
Rannveig
Guðmundsdóttir
félagsmálaráðherra
Umboðsmaður barna
Alþýðuflokkurinn hefur ekkilát-
ið við sitja aö beita sér fyrir eflingu
barnaverndarstarfs. Flokkurinn
hafði forystu um frumvarp um
umboðsmann barna, og tók th
starfa nú í ársbyrjun. Eitt megin-
verkefni umboðsmanns er að
standa vörð um hagsmuni barna
og vera í málsvari fyrir þau gagn-
vart stjórnvöldum sem einkaaðil-
um. Góð reynsla er af starfi um-
boðsmanns barna í Noregi og Sví-
þjóð og miklar væntingar em gerö-
ar til hans hér.
Opinber fjölskyldustefna
A vegum ráðuneytisins er unnið
mikið starf í fjölskyldumálum í til-
efni Árs íjölskyldunnar 1994. Ár-
angur þeirrar vinnu er m.a. þingsá-
lyktunartihaga um mótun opin-
berrar flölskyldustefnu sem ég
lagöi fram á Alþingi. Thlagan felur
í sér meginforsendur og helstu við-
fangsefni flölskyldustefnu. Skv.
henni er ríkisstjórn og sveitar-
stjórnum gert aö marka sér opin-
bera stefnu í málefnum flölskyld-
unnar.
Lagt er til að stofnuð verði ráð-
gjafamefnd stjómvalda í flöl-
skyldumálum og settur verið á
laggirnar sérstakur sjóður um flöl-
skylduvernd. Því miður tókst ekki
að fá Alþingi til að afgreiða þessa
merku þingsályktun fyrir þingslit.
Alþýðuflokkurinn mun beita sér
fyrir því að þingsályktun þessi fái
brautargengi strax á næsta þingi.
Rannveig Guðmundsdóttir
„Á grundvelli þessara laga hefur verið
sett reglugerð um daggæslu barna í
heimahúsum og er það í fyrsta sinn sem
börn hjá dagmæðrum njóta ákveðinnar
réttarverndar. “
Skoðanir annarra
Seðlabankinn og samkeppnin
„Seðlabanki Islands stunaar margvísleg viðskipti
í samkeppni við viðskiptabankana... Eins og marg-
oft hefur komið fram á undanfömum misserum er
það orðið almennt viðhorf að ekki eigi að heimha
opinberum fyrirtækjum eða stofnunum að nýta sér
stöðu sína til aö keppa við fyrirtæki í einkaeign.
Hvar sem shkt fyrirkomulag viðgengst, er það úrelt
og sphhr fyrir eðlhegri starfsemi efnahagslífsins.“
Úr forystugrein Mbl. 28. mars.
Húsbréfalánin
„Það hggur fyrir næstu ríkisstjóm að endurskoða
húsnæðismáhn og reyna að bæta úr fyrir fólki sem
nú er í vandræðum. í því starfi gengur ekki sú stífni
og þvergirðingur, sem fyrrverandi félagsmálaráð-
herra sýndi ætíð þegar þessi mál voru th um-
ræðu... Húsbréfakerfið hefur sína kosti, en það hef-
ur einnig gaha, ekki síst þá að lánin em th skemmri
tíma en áður, bera afföh og háa vexti. Slíkt kerfi
hentar ekki í öhum thfehum þeim sem eru að byggja
í fyrsta sinn, þess vegna er nú komið sem komið er.“
Úr forystugrein Tímans 28. mars.
Alþýðubandalagið spólar
„Alþýöubandalagið hefur veriö í haröri stjórnar-
andstöðu við ríkisstjóm, sem hefur þurft að grípa
til óvinsæha aðhaldsaögerða. Því hefur þar aö auki
tekist aö ná th fylgis við sig fulltrúa óánægjuafla úr
verkalýðshreyfingunni. Samkvæmt öllum lögmálum
stjórnmálanna ætti Alþýöubandalagiö því að njóta
byijar í kosningabaráttunni. Barátta flokksins byrj-
aði líka vel... En dæmið hefur snúist viö. Alþýöu-
bandalagið spólar í hjólförunum, og er tekið að renna
niðurávið. Hvergi er þróun jafn skýr og í kjördæmi
Ólafs Ragnars, þar sem flokkurinn hefur hranið í
nýjustu könnunum."
Úr forystugrein Alþbl. 28. mars.