Dagblaðið Vísir - DV - 18.09.1996, Blaðsíða 6

6
MIÐVIKUDAGUR 18. SEPTEMBER 1996
Viðskipti
Fjölmargar nýjungar á íslensku sjávarútvegssýningunni í Laugardalshöll:
Bylting í línuveiðum
með tölvustýrðu kerfi
- frá Hafsýn - framleiöslan myndi skapa hundruð manna atvinnu
íslenska sjávarútvegssýningin, sú
fimmta í röðinni og jafnframt sú
stærsta til þessa, var sett í Laugar-
dalshöll í morgun. Hátt i 700 fyrir-
tæki frá 28 löndum taka þátt í sýn-
ingunni, þar af um 200 frá íslandi.
Fjölmargar nýjungar verða til sýnis
í Laugardalshöll enda fleygir tækn-
inni fram í sjávarútveginum.
Meðal þeirra fyrirtækja sem eru á
sýningunni er ljölskyldufyrirtækið
Hafsýn sem nú fagnar 10 ára af-
mæli. Fyrirtækið er í eigu uppfinn-
ingamannsins Sigurbjöms Ævars
Jónssonar og konu hans, Emu V.
Ingólfsdóttur. Fyrirtækið var stofn-
að í kringum hugmynd sem Sigur-
björn hafði gengið með í maganum
í áratugi, þ.e. að búa til sjálfvirka
vél sem auðveldaði sjómönnum
línuveiðarnar.
Eftir margra ára þróunarstarf
segist Sigurbjörn vera kominn með
sjálfvirkt, tölvustýrt línuveiðikerfi
sem eigi sér ekki hliðstæðu í heim-
inum. Um byltingu sé að ræða sem
myndi skapa mikla hagræðingu við
línuveiðarnar.
Leitaö framleiðanda
Nú þegar þróuninni er lokið leita
þau Sigurbjöm og Erna að aðilum
til að fjöldaframleiða vélina, flest
einkaleyfi eru í höfn. Þau sögöu í
samtali við DV að framleiðsla á vél
sem þessari myndi skapa tugum ef
ekki hundruð manns atvinnu. Jafn-
framt kallaði vélin fram hagræð-
ingu í útgerðinni og hærra afurða-
verð.
í stuttu máli gengur dráttur og
lagning línunnar þannig fyrir sig að
línan er dregin inn á venjulegu línu-
spili, hún hreinsuð og önglar og lina
aðskilin. Krókarnir fara í gegnum
skynjara sem ákveður hvort þarf að
rétta þá sem aílagast hafa, hvaöa
króka skal taka af og hverja ekki.
Ónýtir krókar eru fjarlægðir og
nýir settir í staðinn. Þeir fara síðan
Hjónin Erna V. Ingolfsdóttir og Sigurbjörn Ævar Jónsson hjá Hafsýn í básn-
um á sjávarútvegssýningunni í Laugardalshöll þar sem tölvustýröa línu-
veiðikerfið er til sýnis. Kerfiö er meðal fjölmargra nýjunga sem hægt verður
að skoöa í Laugardalshöll næstu daga. DV-mynd GVA
inn á rekka á kefli sem línan er gerist án þess að nokkur töf verður
jafnframt undin upp á. Næst era á drætti línunnar. Tölvan, sem stað-
þeir markvisst beittir. Allt þetta sett er í brú skipsins, sér um allar
skipanir við lögn og drátt línunnar.
Línuveiðikerfið byggir á þeirri
nýjung að nælonsmellum,
girnistaum og öngli er smellt upp á
línuna og myndar tvöfaldan sig-
urnagla. Kúla á mótum önguls og
taums gerir það að verkum að hægt
er að stýra önglinum í gegnum allt
kerfið.
Erna, sem er framkvæmdastjóri
Hafsýnar og sér um peninga- og
markaðsmálin, sagði að vélin hefði
ekki orðið til nema með „sjálfboða-
vinnu“ Torbjörns Jörgensens en
mótasmíðafyrirtæki hans í Dan-
mörku bjó til smellurnar og tók
ekki krónu fyrir sinn hlut. í staðinn
hefði Torbjörn verið gerður að
helmingseiganda að fyrirtækinu.
Þriggja manna maki
„Draumurinn var að gera línu-
veiðar vélvæddar þannig að manns-
höndin kæmi hvergi nærri. Ég var
20 ár til sjós og sá strax möguleika
á að gera þetta sjálfvirkt. í dag borg-
ar það sig varla að gera út á línu
upp á þau býti sem í boði eru. Vélin
er að gera þá hluti sem 3 eða 4 menn
hafa verið að gera til þessa. Nokkur
störf til sjós sparast með þessu en
um leið skapast fleiri störf í landi,
bæði í vinnslu og framleiðslu á vél-
inni,“ sagði Sigurbjöm en vélin af-
greiðir tvo öngla á sekúndu. Bjóð
með 416 önglum færi því í gegnum
vélina á 3% mínútu en sneggstu
beitningarmenn eru hálftíma til
þrjú korter með bjóðið.
Sigurbjöm vonast til að fá vélina
í framleiðslu svo hann geti farið að
snúa sér að þróun annarra hug-
mynda sem hann er með í undir-
búningi. Þegar DV-menn vom á
ferðinni i Laugardalshöll í gær var
vélin búin að standa í básnum í
nokkra tíma. Hún var þegar farin
að vekja athygli enda hafa erlendir
aðilar fylgst grannt með þróun vél-
arinnar, að sögn Sigurbjöms. -bjb
Álverð ekki lægra í 2 ár
Álverð á heimsmarkaði hefur
ekki verið lægra í 2 ár. Ástæður
lækkunar að undanförnu era marg-
víslegar en lágt verð á kopar hefur
skipt einna mestu. Spekingar á
álmarkaði í London era þó bjartsýn-
ir um að verðið eigi eftir að hækka
á næstu dögum.
Staðgreiðsluverð áls var 1386
dollarar tonnið þegar viðskipti
hófust í London í gærmorgun sem
er 6% lægra verð en fyrir viku.
ÚA-bréfin vinsælust
Hlutabréfaviðskipti um Verð-
bréfaþing og Opna tilboðsmarkað-
inn í síðustu viku námu 158 millj-
ónum króna. Mestu viðskiptin vora
með ÚA-bréfin eða fyrir 26,2 millj-
ónir. Næst komu Haraldur Böðvars-
son og Búlandstindur með um 17
milljóna viðskipti hvort félag. Bréf-
in í SR-mjöli skiptu um eigendur
upp á 15,6 milljónir.
Þingvísitala hlutabréfa náði sögu-
legu hámarki í síðustu viku, fór í
2156 stig, enda hækkaði gengi hluta-
bréfa í stórum félögum töluvert. Síð-
ustu daga hefur lítilsháttar lækkun
átt sér stað, einkum vegna lækkun-
ar á bréfum Eimskips og Flugleiða.
Frá áramótum hafa hlutabréfa-
viðskiptin verið upp á tæpa 5 millj-
arða króna sem er meira en á öllu
síðasta ári. Mestu viðskiptin hafa
verið með bréf íslandsbanka eða
fyrir 533 miUjónir króna.
Engin skipasala fór fram í erlend-
um höfnum í síðustu viku sam-
kvæmt upplýsingum frá Aflamiðlun
LÍÚ. í gámasölu í Englandi seldust
aðeins 174 tonn að verðmæti 25
miUjóna króna.
Pundiö á uppleiö
Sterlingspundið er á stöðugri
uppleið, sölugengið var komið í
104,39 krónur í gærmorgun. Hækk-
unin á einum mánuði nemur 2%.
DoUarinn hefur hækkað lítiUega en
markið og jenið standa nánast í
stað. -bjb
Skipasölur
Dollar
Flugteiðir
152
1400
Mark
o,»
0,62
0,62
0,61
0,61
Kr
DV
Miðlun og Tölvumyndir:
Alþjóðleg
verðlaun fyrir
Símakrók
Á ársþingi alþjóðlegi-a samtaka
fyrirtækja í nýmiðlun, ISA, í
Bandaríkjunum fyrr í sumar fengu
Miðlun ehf. og Tölvumyndir ehf.
verðlaun fyrir hugbúnaðinn Sima-
krók sem hannaður var fyrir Fiski-
stofu. Sveinn Baldursson hjá Tölvu-
myndum, ásamt starfsmönnum
Fiskistofú, unnu að verkefninu.
Simakrókur byggist á að
samnýta símtölvur og Internetið.
Dómnefndin dáðist að góðri hönn-
un og hversu fljótt og vel Síma-
krókurinn virkaði. Góð reynsla er
af búnaðinum hjá sjómönnum við
íslandsstrendur.
Útflutningsráð
10 ára
í tilefni af 10 ára afmæli Útflutn-
ingsráðs um þessar mundir hefur
ráðið ákveðið að boða til málstefnu
um alþjóðavæðingu íslensks út-
flutnings. Málstefnan fer fram 10.
október nk. á Hótel Loftleiðum.
Markmið ráðstefhunnar er að fá
umræðu frá atvinnulífinu um þá
stefnu sem taka á í gjaldeyrisskap-
andi atvinnugreinum íslendinga á
næstu árum.
Tuttugu árum
eftir olíu-
skellinn
Án efa fróðlegur fyrirlestur um
orkumál verður fluttur í Háskólan-
um nk. föstudag á vegum Við-
skipta- og hagfræðideildar. Fyr-
irlesari verður dr. Marian
Radetski, forstjóri SNS Energy í
Stokkhólmi og prófessor við Tækni-
háskólann í Luleá.
Fyrirlesturinn, sem nefnist Tutt-
ugu árum eftir ohuskellinn, mun
fjalla um afleiðingar olíuverðsþró-
unarinnar síðan 1973 og um ástand
og horfúr á orkumörkuðum heims-
ins.
Upphitun hjá
Landsbréfum
í tengslum við sjávarútvegssýn-
inguna í Laugardalshöll, sem hefst
í dag, gangast Landsbréf hf. fyrir
morgunverðarfúndum á Hótel ís-
landi alla sýningardaga. Meðal þess
sem tekið verður fyrir á fundunum
er samruni og samstarf sjávarút-
vegsfyrirtækja, uppbygging sjávar-
útvegsfyrirtækja erlendis, hvort
verð á sjávarútvegsfyrirtækjum sé
of hátt og rætt hvernig taprekstri
er snúið í hagnað í landvinnslu.
Fundirnir hefjast kl. 8.30 og standa
í 50 mínútur.
Styrkir úr
nýsköpunar-
áætlun ESB
í byijun vikunnar var farið að
auglýsa eftir umsóknum í svoköll-
uð tækniyfirfærsluverkefhi en ný-
sköpunaráætlun Evrópusambands-
ins, ESB, veitir styrki til verkefn-
anna. Einn æðsti yfirmaður áætl-
unarinnar er væntanlegur til lands-
ins til að kynna verkefnið og verð-
ur kynningarfundur haldinn að
Hótel Sögu nk. fostudag.
Eitt er það íslenskt fyrirtæki sem
hefur hlotiö styrk við tækniyfir-
færsluverkefhi en það er Máki hf. á
Sauðárkróki. Guðmundur Örn Ing-
ólfsson, framkvæmdastjóri Máka,
mun halda fyrirlestur á fundinum
en MákLfékk styrk til ræktunar á
hlýsjávarfiskum og stjórnaði Guð-
mundur verkefninu.
Hækkandi
vísitala
Miðað við verðlag í byrjun sept-
ember reyndist neysluvísitalan
vera 178,4 stig sem er 0,2% hækkun
frá ágústmánuði. Hækkandi hús-
næðisverð og skólagjöld ollu mestu
um vísitöluhækkunina. -bjb