Dagblaðið Vísir - DV - 18.09.1996, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 18. SEPTEMBER 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI11,
blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI 14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverö 150 kr. m. vsk., Helgarblaö 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aösent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Þverstæður í fiskvinnslu
Skýrasta þverstæða íslenzkrar fiskvinnslu er, að ann-
ars vegar getur hún aðeins greitt hálft kaup í saman-
burði við það, sem dönsk fiskvinnsla borgar, og hins
vegar er rekstrarkostnaður hennar svo hár, að hún get-
ur ekki keppt við frystingu um borð í togurum.
Hvorugt er umdeilt sem staðreynd. íslendingar hafa
flykkzt í fiskvinnslu til Danmerkur og hafa þar tvöfalt
timakaup. Þetta hafa margir aðilar sannreynt, þar á
meðal DV, sem sendi mann á vettvang. Þetta leiðir til, að
þar er unninn styttri og þægilegri vinnudagur.
Við sjáum hinn hluta þverstæðunnar greinilega hér
heima. Margar vinnslustöðvar hafa lagt upp laupana eða
sameinazt öðrum. Hlutur landfrystingarinnar í heildar-
frystingunni hefur dregizt saman, meðan sjófrysting hef-
ur aukizt. Þetta sést svart á hvítu í hagtölum.
Eðlilegt er að álykta af þessu, að íslenzk fiskvinnsla sé
illa rekin. Það hafa raunar sumir foringjar stéttarfélaga
sagt. Málsvarar fiskvinnslunnar hafa andmælt þessu, en
ekki getað útskýrt þverstæðuna, sem er forsenda gagn-
rýninnar, er fiskvinnslan hefur sætt.
Raunar er staða fiskvinnslunnar misjöfn. Einkum eru
það sum frystihús, sem ramba á barmi gjaldþrots. Önnur
frystihús stórgræða á sama tíma. Þannig gengur til dæm-
is mjög vel í Neskaupstað og á Eskifirði, meðan miður
gengur í sumum öðrum byggðarlögum á Austurlandi.
Sem heild er rekstur fiskvinnslu einna verstur á Vest-
flörðum. Þar hafa forstjórar einblínt á kosti sérhæfmgar
og gengið svo langt, að þeir sjá ekkert nema þorsk og aft-
ur þorsk. Svo er nú komið, að hin grónustu fyrirtæki
þar vestra eiga stundum ekki fyrir olíu í Smuguna.
Annars staðar hafa sumir forstjórar verið sveigjan-
legri og haft augun opin fyrir margvíslegri og Qöl-
breyttri vinnslu. Þeir hafa meðal annars látið sækja
sjávarfang á fjarlæg mið. Þannig hafa þeir getað náð
hlutdeild í góðum aflabrögðum á miðum annarra lands-
hluta.
Hornaíjörður er gott dæmi um stað, þar sem fisk-
vinnsla átti í erfiðleikum fyrir nokkrum árum, en hefur
nú halað sig upp með því að auka fjölbreytni og fram-
lengja vinnsluferlið í átt til neytendamarkaðar. Þar er
einfaldlega betur stjómað en á Vestfjörðum.
Þetta er hin þverstæðan í fiskvinnslunni. Sum fisk-
vinnsla er nánast gjaldþrota, meðan önnur græðir á tá
og fingri. Skýrasta dæmið er frá Neskaupstað, þar sem
galdramenn kapítalismans eru að reisa hálfs milljarðs
króna frystihús fyrir gróðann frá því í fyrra.
Aðstæður fiskvinnslunnar eru sífellt að breytast. Sam-
setning og staðsetning aflans eru mismunandi frá ári til
árs. Forstjórum dugir ekki að frjósa í fýrri ákvörðunum,
heldur verða þeir sífellt að hugsa dæmi sitt frá grunni.
Aðeins þannig getur rekstrardæmið gengið upp.
í stómm dráttum hafa forustumenn stéttarfélaga rétt
fyrir sér, þegar þeir efast um, að forstjórar fiskvinnsl-
unnar séu réttir menn á réttum stað. Margir þeirra ná
að vísu góðum árangri, en hinir em allt of margir, sem
láta breytingar í umhverfinu koma sér í opna skjöldu.
Nútímaþekking á vinnsluferli og íjármálum, í stjóm-
un og markaðsffæðum hefur sigið misjafnlega inn í fisk-
vinnsluna. Eigendum hennar ber að líta í kringum sig
og spyrja, hvort hluti vandræðanna felist ekki einmitt í,
að nútímaþekking hefur víða verið vanrækt.
Dagkaupið í fiskvinnslu er lágt og reksturinn samt
dýr. Sumum gengur vel og aðrir fara á hausinn. Þver-
stæður atvinnugreinarinnar hljóta að skera í augu.
Jónas Kristjánsson
er í hnefaleik að til eru
ýmsir flokkar, þunga-
vigt og millivigt eða
léttir flokkar, íjaður-
vigt.
Þá kemur spurningin:
Hvers vegna getum við,
íslenskir íþróttamenn,
ekki endurþætt til að
mynda körfuboltann
með því að fylgja for-
dæmi hnefaleikanna,
þótt þeir séu bannaðir
á íslandi? Hér má að-
eins berja fólk í klessu í
vitahringnum sem við
höfum slegið um okkur
næstum i öllu, með því
að hafa ekki hugmynd
um hverjir við erum í
„íslenskir íþróttamenn eru á
svipuðum stöðum í keppni og
þeir hafa ætíð verið á mótum er-
lendis, fyrir neðan meðallag,
næstum neðstir en reka aldrei
lestina.u
Kjallarinn
Guðbergur
Bergsson
rithöfundur
Það er þannig
með íþróttimar að
þeim svipar svolítið
til þess sem kallað
er gróskan í ís-
lensku tónlistarlífi.
Margir leika og
tæknin er góð en
tilþrifin skortir per-
sónuleika. Leikur
allra er eins og á
sjálfsagðan hátt.
Þeir vita ekki að
hið sjálfsagða í list-
um er dauði þeirra.
Listir og íþróttir
eru í sálarlífinu en
ekki í átakinu.
í íþróttum er eng-
in endumýjun og
nýjar greinar ekki
í sjónmáli. íslensk-
ir íþróttamenn eru
á svipuðum stöð-
um í keppni og
þeir hafa ætíð ver-
ið á mótum erlend-
is, fyrir neðan
meðallag, næstum
neðstir en reka
aldrei lestina.
Fordæmi
hnefaleikanna
Sumar íþrótta-
greinar eru ekki mjög gamlar,
þess vegna væri hægt að breyta
eða endurbæta þær. Ein þeirra er
körfuboltinn. í honum verða allir
að nálgast tvo metra, annars em
þeir útilokaðir til keppni. Þannig
lifanda lífi en vita það þeim mun
hetur í minningargreinum sem
halda lífi í Mogganum?
Til að mynda gætum við lagt
fram að í körfubolta verði flokkar;
einn fyrir þá sem eru einn og níu-
tíu eða hærri, annar fyrir hina
sem eru þar fyrir neðan. Forðumst
samt i guðs bænum að verða með
þessu svo miklir íslendingar í
jafnréttismálum að við heimtum
af Ólympíuráðinu að koma á körfu
fyrir dverga.
- Vel að merkja jafnrétti í
íþróttum.
Jafnt milli kynja
Það nær engri átt að sama
keppnisíþótt sé aðgreind milli
kynjanna. Konur eiga að keppa
með körlum í sama knattspyrnu-
liði og frjálsum íþróttum. Haft
skal þar jafnt á milli kynjanna.
Komist þetta ekki á mætti halda
að það sé rétt sem kennt er í
kvennafræðum í Háskóla íslands,
að þegar kona stundar sama starf
og karlmaður finnist honum að
hann hafi verið geltur á vinnu-
stað.
Látum á reyna. Ég hef lagt jöfn-
uð fram hjá KR. Árangurinn á svo
eftir að koma í ljós. Ég vona að
næst verði blandað jafnt körlum
og konum í landsliðið. Það er
hundrað prósent að stelpurnar
eiga eftir að standa sig ekki síður
en strákarnir.
Mætti ekki líka hafa lið sem lifa
á sterum og önnur steralaus? Ég
svara hiklaust játandi. Þá fá áhorf-
endur valkost, hvort þeir vilja
horfa á keppendur með mikið eða
lítið undir sér, ef marka má lækn-
inn á Akureyri sem gerði vaxtar-
ræktarmenn vitlausa.
Guðbergur Bergsson
Skoðanir annarra
Hráefnisverð stóra málið
„Það er ekkert svigrúm til að hækka launakostn-
að. Stóra málið verður að ná niður hráefniskostnaði
svo vinnslan stöðvist ekki. Það ætti að takast með
rýmri þorskveiðiheimildum. í næstu kjarasamning-
um verðum við að ná fram breytingum á launakerf-
um og vinnufyrirkomulagi. En almennt eru megin-
viðhorfin af okkar hálfu annars vegar lægra hráefn-
isverð og hins vegar má launakostnaður, sem hluti
af tekjum, ekki hækka.“
Amar Sigurmundsson
í Degi-Tímanum 17. sept.
Stjórnmálamenn og
almenningsálitiö
„Æ fleiri pólitikusar eru á harðahlaupum á eftir
almenningsálitinu, en sárafáir virðast hins vegar
hafa metnað til að móta skoðanir þessa sama al-
mennings. ... Stjórnmálamönnum sem elta almenn-
ingsálitið hentar ákaflega vel að þurfa ekki að gera
annað en að bregðast við málum sem koma upp.
Fréttir Ríkisútvarpsins eru glöggt dæmi um þetta.
Þar kemur hver ráðherrann á fætur öðrum og segir
álit sitt á fréttum dagsins.“
Hrafn Jökulsson í Alþbl. 17. sept.
Flateyri - óbreytt ástand
ekki viðunandi
„Óbreytt ástand á Flateyri án byggingar nokkurra
varna, telst ekki viðundandi, enda er áhætta íbúa
byggðarlagsins að óbreyttu langt umfram það sem
ásættanlegt getur talist. Stoðvirki í upptökum, þ.e.
stálgrindur eða net sem hindra skrið snævar, líkt og
nú er verið að sefja upp í tilraunaskyni á Siglufirði,
eru annar vamarkostur sem athugaður var fyrir
Flateyri. Þessum möguleika var hafnað fyrst og
fremst sökum kostnaðar. Það sama má segja um
annars konar varnargarða en leiðigarða.“
Gunnar Guðni Tómasson í Mbl. 17. sept.