Dagblaðið Vísir - DV - 07.03.1998, Blaðsíða 16

LAUGARDAGUR 7. MARS 1998
16
mðtal
/ i m
4
i
>
>
l

Þrjú fórnarlömb nauðgana segja frá reynslu sinni og hjálpinni frá Stígamótum sem eru átta ára á morgun:
Næst á eftir mannsmorði
Sagt er aö nauðgun sé sá glæpur
sem komi næst á eftir mannsmorði
og vist er að hann skilur eftir dýpri
og stærri ör en fæstir sem ekki
þekkja það af eigin raun geta ímynd-
að sér. Helgarblaðið mælti sér mót
við þrjár ungar konur í vikunni sem
allar hafa orðið fyrir barðinu á nauð-
gara eða nauðgurum. Þær höfðu all-
ar svipaða sögu að segja. Sjálfsvirð-
ingin hverfur, sjálfstraustið er i mol-
um. Viðkomandi fyrirlítur eigin per-
sónu og líkama, missir á stundum
sjónar á tilgangi þess að vera til og á
erfítt með að njóta þess lífs sem hún
átti áður. Henni er algerlega fyrir-
munað að bindast karlmanni.
Traustið er ekki til staðar.
Við hittumst í húsnæði Stiga-
móta, sem á morgun fagna 8 ára af-
mæli sínu, og segja stúlkumar það
gæfu sína að hafa leitað til þeirra
„yndislegu kvenna“ sem þar starfa.
Þær voru aOar 16-17 ára þegar svo
svívirðilega var ruðst inn í líf
þeirra. Nauðgarinn var í öUum til-
fellum nokkuð eldri þær. Sjö ár eru
liðin frá nauðgun þeirrar elstu, 6 ár
hjá þeirri næstu og tvö hjá þeirri
yngstu. Þær segjast til að byrja með
hafa talið sig geta unnið sig sjálfar
út úr vandanum. Það hafi verið
blekking.
Vinkonan lokaði á mig
„Ég hef tvívegis lent í þessu og í
bæði skiptin var ég mjög drukkin. í
öðru tilvikinu var mér nauðgað en í
hinu sá vitni mann notfæra sér
ástand mitt án þess beinlínis að
nauðga mér. Þrír mánuðir liðu á
miOi þessara atburða en ég gerði
ekkert í málinu fyrr en eftir síðara
skiptið," segir sú yngsta.
Hún bætir því við að hún hafi
reynt að leita tU vinkonu sinnar eft-
ir fyrra skiptið, sú hafi bara snúið
baki við henni og því hafi hún
ákveðið að loka á aUt og kenna
sjálfri sér um þetta.
Sú elsta segir að hún hafi talið
sér trú um að eðlUegast og auðveld-
ast væri fyrir hana að takast á við
þetta sjálf. Hún hafi gefið sér fimmt-
án mínútur tU þess að hugsa stift
um þetta og talið það duga. Hún
vUdi ekki vera að gera stórmál úr
þessu.
„Það tók mig sjö ár að átta mig á
því að ég átti verulega bágt. Ég
hellti mér út í skemmtanalífið og
fékk útrás í kynlífi með hinum og
þessum, kynlífi og hegðun sem varð
til þess eins að sverta sjálfsmynd
mína enn frekar. Ég sagði strax frá
þessu en fannst þetta þó ekkert mál.
Vinkonumar vissu þetta og höfðu af
þessu meiri áhyggjur en ég. Síðan
kom að sjálfsögðu að því að ég varð
að takast á við þetta,“ segir sú sem
lengstan tíma hefur þurft að glíma
við þennan ömurlega atburð.
Nauðgað tvívegis
Þriðja stelpan í hópnum segir að
henni hafi alveg orðið sama um
sjálfa sig, henni hafi fundist hún
vera gaUagripur sem hafi kaUað
þetta yfir sig. Hún segist hafa tekið
á þessu með því að fara á fuUt í
íþróttir og reyna að hafa aUtaf nóg
fyrir stafni.
„Mér var nauðgað tvívegis. Ég fór
á mitt fyrsta fyUirí og drakk frá mér
ráð og rænu. Maður sem ólst upp
með mér og ég hitti aftur eftir nokk-
ur ár var þama i þessu partíi og sá
ástæðu til þess að nýta sér ástand
mitt. Ég hitti hann eftir þetta og
honum fannst hann greinilega ekki
hafa gert neitt rangt. 1 hinu tiifeU-
inu skreið maður upp í tU mín þar
sem ég var sofandi. Ég fraus alger-
lega, varð hrædd og gat ekkert gert
eða sagt. Hann kom fram vUja sín-
um en ég sagði engum frá þessu í
fjögur ár.“
Stelpumar segja gríðarlega for-
dóma vera ríkjandi í garð fómar-
lamba kynferðisofbeldis. Þær hafi
kaUað þetta yfir sig, beðið um þetta
með því að klæða sig eða hegða sér
á einhvern hátt. Tvær þær yngstu
segjast engan stuðning hafa fengið
heima fyrir. Önnur hefur ítrekað
reynt að ræða þetta við foreldrana
en það endi yfirleitt með hávaðarifr-
Udi því þeim finnist hún hafa kaUað
þetta yfir sig með einhverjum hætti.
Hin segir að mamma hennar hafi
sagst skyldu finna símanúmerið hjá
Stígcunótum og síðan gæti hún sjálf
séð um framhaldið. Stúlkan kom sér
sjálf tU Stígamóta og ræðir þessa
hluti ekki við foreldra sína. Þær
segjast báðar vera afskaplega sárar
yfir þessu viðhorfi sem að sjálf-
sögðu hafi orðið tU þess að rýra
traust þeirra á foreldrunum. Sú
elsta fékk stuðning.
Vont að tala við pabba
„Mamma þekkti vel tU þessarar
starfsemi hér því hún hafði unnið
hér. Hún hvatti mig til þess að
leita mér aðstoðar en ég hélt að ég
þyrfti nú varla á því að halda. Sem
betur fer skipti ég um skoðun,"
segir stúlkan og bætir við að hún
hafi ekki sagt pabba sínum frá
þessu. Það sé einhvem veginn erf-
iðara að ræða þetta við feður. Vont
sé að ræða við þá um það að litlu
stelpurnar þeirra séu orðnar kyn-
verur.
Aðspurðar um ferlið hjá Stíga-
mótum segja þær að vinnan þar
byrji með einstaklingsviðtölum og
síðan hópvinnu þegar þær treysti
sér tU. Miðað sé við ákveðinn tíma-
fjölda en vissulega megi þær síðan
halda áfram að leita tU Stígamóta
þegar þeim líði iUa. í hópunum sé
bæði talað um reynslu hverrar og
einnar en ekki síður sé farið skipu-
lega í einstaka þætti. Einn daginn
sé talað um fyrirlitningu, annan um
reiði o.s.frv.
„Sem betur fer er lítið verið að
dvelja við atburðinn sjálfan. Ég tal-
aði um hann einu sinni og hef síðan
ekkert endUega haft geð í mér tU
þess að tala um hann aftur og aftur.
Við erum frekar að tina tU þær tU-
finningar sem koma í kjölfarið. TU-
gangurinn er að maður fari að gera
sér grein fyrir því að maður sé al-
veg eðlUegur. Vandamálið er aö
þetta er svo dulið og maður gerir
sér ekki grein fyrir því hvað er að
fyrr en farið er að kafa ofan í hlut-
ina,“ segir sú elsta.
Gott að fá stuðning
Þær eru sammála um að það hafi
verið hrikalega erfitt að koma inn á
þessa fundi. Þær hafi oft hugsað um
það af hveiju þær séu að standa í
þessu erfiði, hvort ekki væri þægi-
legra að byrgja þetta bara inni og láta
sem ekkert hafi komið upp á. Sem
betur fer hafi hugleiðingar af þessu
tagi aðeins verið á yfirborðinu.
„Það er svo gott að finna stuðn-
inginn frá þeim sem eru í nákvæm-
lega sömu aðstöðunni. Hér heyrði
ég strax að hinar stélpurnar voru að
glíma við sömu tilfinningar og ég.
Ég hélt ég væri eitthvað skrítin að
vera að velta mér upp úr ákveðnum
hlutum en róaðist þegar ég heyrði
að nákvæmlega sömu hlutir voru að
velkjast í hinum. Það er ómetanleg-
ur stuöningur og léttir að segja frá
og finna að í Stígamótum skiptum
við allar rnáli," segir sú yngsta og
sú næsta bætir við að hún hafi átt
erfitt með að koma í fyrstu sjö skipt-
in. Hana hafi ekki langað á fundina
en síðan hafi það skyndilega breyst.
Aðspurðar hvort þær telji líklegt
að einhver kona geti komist sjálf yfir
það sem fylgir því að vera nauðgað
segjast þær telja það hæpið. Vissu-
lega sé þetta einstaklingsbundið og
háð aðstæðum. Það geti t.d. örugg-
lega hjálpað ef viðkomandi eigi góð-
an mann. Því miður sé það þó oftar
svo að upp úr samböndum slitni í
kjölfar svona atburða. En hvað með
sambönd við karlmenn almennt?
Sambönd ganga ekki
„Við höfum allar svipaða sögu að
segja í þeim efnum og hún er sú að
það gangi varla fyrr en við erum
búnar að vinna okkur út úr vandan-
um, fyrr en sjálfstraustið er komið
og við getum lært að treysta því að
strákurinn sé með okkur af góðum
hvötum en ekki bara til þess að nota
okkur. Við eigum erfitt með að tjá
okkur og kynlíf verður afskaplega
erfitt," segir ein í hópnum.
Almennt um karla segjast þær ekk-
ert ósáttar við þá. Þær segjast reynd-
ar vera með allan vara á sér og forð-
ast ákveðnar persónur. Ein segir að
sér líði verulega illa inni á skemmti-
stöðum og hún verði mjög feimin
innan um karlmenn sem hún ekki
þekki. Önnur segist heppin því hún
eigi ágæta karlkyns vini. Að visu séu
vamarviðbrögðin mjög sterk og því
eigi margar týpur ekki einu sinni
möguleika á því að nálgast hana.
Aðspurðar hvers vegna engin
þeirra hafi kært atburðinn segja
þær gífurlega erfitt að þurfa að
standa frammi fyrir lögreglumönn-
um, yfirleitt karlkyns, og svara
spurningum um hvort þær séu viss-
ar og hvort ekki geti verið að þær
hafi boðið upp á þetta og annað
slíkt. Fórnarlömbunum sé síður en
svo gert auðvelt fyrir. Þar fyrir utan
séu lögin hér á landi alveg út i hött.
Verið sé að dæma menn í minna en
ársfangelsi fyrir glæp sem talað er
um að komist næst mannsmorði.
Það sé út i hött.
Lögin út í hött
Stelpurnar segjast ekki vera svo
óskaplega uppteknar af nauðgun-
inni sem slíkri þó að hún sé vissu-
lega alltaf til staðar í huga þeirra.
Með mikilli vinnu og dugnaði megi
án efa vinna bug á þessum tilfinn-
ingum með tímanum. Það geti þær
gert með þeim stuðningi sem þær
fái frá Stígamótum. Þær vilja hvetja
konur sem hafa lent í þvi sama og
þær að loka sig ekki inni með til-
finningar sínar. Með réttu vinnunni
sé hægt að gera svo margt til þess
að auðveldara sé að takast á við
þetta. Vissulega komi bakslag i þá
vinnu annað slagið en þessar ungu
og bjartsýnu konur eru ekki í
nokkrum vafa um aö þeim muni
tcikast að sigrast á vanlíðaninni og
byggja upp sjálfstraustið á ný.
Næstkomandi mánudag kl. 17
efna Stígamót til baráttugöngu gegn
kynferðislegu ofbeldi. Gengið verð-
ur frá Hlemmi og niður að Alþingi
þar sem til stendur að fá dómsmála-
ráðherra til þess að taka á móti
kröfum Stígamóta. -sv
>