Íslendingaþættir Tímans - 27.10.1971, Blaðsíða 5

Stefán Jón Tómasson
bóndi á Hjalla í Reykjadal
Þann 31. desember 1969 var til
moldar borinn frá Grenjaðarstaða-
ácirkju Stefán Jón Tómasson bóndi
á Hjalla. Hann var fæddur að Þór
oddsstað í Köldukinn 27. semtem-
ber 1903, sonur hjónanna Guð
nýjar Erlendsdóttur Sigurðssonar
bónda á Brettingssöðum í Laxár-
dal og Tómasar Sigurgeirssonar
Jónssonar bónda í Víðum. Guðný
var af Skútustaðaætt í báðar ætt
Ir, ennfremur afkomandi Erlend
ar Sturlusonar á Rauðá og Önnu
Sigurðardóttur frá Gautlöndum.
Bæöi voru þau hjón af Kálfa
strandarætt og Mýrarætt og afkom
endur Jóns Eiríkssonar á Hofsstöð
um. Tómas og Guðný bjuggu flest
sín búskaparár á Brettingsstöð
um, en 1925 brugðu þau búi og
fluttu til Akureyrar. Þau Brettings
staðahjón voru vel gerð, Guðny
greind kona eins og hún átti kyn
til, en mjög heilsuveil síðari ár æv
innar, Tómas frábær verkmaður.
harðskarpur og velvirkur, fjármað
ur góður og átti gott fé. Einnig
var hann ágætur glímumaður á
þingeyzka vísu þeirra tíma.
Stefán var elztur af 4 börnum
þeirra hjóna. Hin eru: Eva hús-
freyja í Glaumbæ, Erlendur, sem
dó úr berklum aðeins 22ja ára
gamall, og Agnar klæðskeri á Ak
ureyri. Vegna nágrennis hafði ég
rnjög náin kynni af Brettingsstaða-
heimili nálega frá því ég man fyrst
eftir mér, og vorum við Stefán
löngum leikfélagar á bernsku og
unglingsárum okkar. Við fórum
marga veiðiferðina með stangir
okkar í Laxá á Brettingsstaðadal.
b'jr sem þessi fegursta á landsins
er allra fegurst. Við fórum saman
á dorg uppá Mývatn og héldum
stundum til dögum saman í Vind
belg við þá veiði. Þá drógum við
fyrir silung í Másvatni, vökuðum
þar net undir ís og lékum okkur
á skautum. Hann var mikill veiði
maður og stóð ég honum þar langt
að baki. Frá barnæsku var hann
snilldar flugukastari, þótt stöng-
in væri heimagerð úr venjulegum
bambus og hjólið smíðað af hon
um sjálfum. Efast ég um, að marg-
ir sportveiðimenn með sín dýru
tæki geri betur. Sama mátti segja
um þá bræður alla og er Agnar
alþekktur veiðimaður um S-Þing-
eyjarsýslu. Stefán var einnig ágæt
skytta.
En Stefán var íþróttamaður á
fleiri sviðum en veiðiskap. Hann
var góður glímumaður, þótt fáum
væri kunnugt um það. Það vissi ég
gerla, því að frá því ég var um
8 ára aldur og þar til ég var kom
inn um tvitugt vorum við síglím-
andi saman við hvert tækifæri
sem bauðst. Hann var þrem árum
eldri en ég, en fremur smávaxinn,
svo við vorum svipaðir að stærð á
þessum árum. Við glímdum oft
tímunum saman á Kirkjuhólnum á
Brettingsstöðum og sagði Tómas
faðir lians okkur til, glímdi þá
gjarnan við okkur til skiptis, þar
til hann gekk upp og niður af
mæði. Góðir vorum við með okkur,
þegar við gáturn slysað gamla
manninn öðru hvoru. Stefán var
skemmtilegur glímumaður, lauf
léttur, bragðsnöggur, og fjölbrögð-
óttur og með gott keppnisskap.
Ljót glíma var honum fjarri. Það
er því furðulegt, að ég minnist
þess ekki, að hann tæki nokkru
sinni þátt í opinberri kappglímu.
Ég get ekki stillt mig um að geta
um eina kappglímu, sem Stefán
glímdi, þótt ekki gæti hún opinber
talizt. Við vorum báðir nemendur
í Laugaskóla veturinn 1926—27.
Jón Haraldsson á Einarsstöðum
kenndi þá glímu í skólanum.
Kvöld nokkurt var efnt til
glímukeppni meðal nemenda
og jafnframt glímdu þar ein
hverjir Reykdælir, sem ekki
voru nemendur i skólanum. í
þessum hópi voru nokkrir góð
ir glímumenn með nokkra
keppnisreynslu. stórir og sterkir,
en höfðu ekki æft glímu lengi. Ég
var af einhverjum ástæðum ekki
staddur í skólanum þetta kvöld.
Jón Haraldsson sagði mér síðar frá
þessari glímu og hafði gaman af,
hversu óvænt úrslitin urðu. Stef-
án lagði þarna alla sína keppi
nauta, og að því er Jón taldi létti
lega og með yfirburðum. Mér er
ekki kunnugt um, að Stefán hafi
tekið þátt í annari glímukeppni og
getur raunar margt hafa valdið
því.
Stefáni Tómassyni gekk þegar í
æsku vel við bóklegt nám. Hann
varð kornungur fluglæs og vand-
ist snemma á að lesa uppliátt fyrir
heimilisfólkið á löngum kvöldvök
um, ásamt afa sínum Erlendi Sig-
urðssyni, sem var frábær lesari,
rómsterkur og hraðlæs. Stefán
flutti ekki til Akureyrar með for
eldrum sínum, en vann um árabil
við margvísleg störf í Kinn og
Reykjadal, m.a. við byggingar,
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
S