Íslendingaþættir Tímans - 27.10.1971, Blaðsíða 28

INNING
SOFFIA GUÐMUNDSDÓTTIR
HÚSFREYJA, HÖFN, HORNAFIRÐI
Fædd 6. júní 1888.
Dáin 23. júlí 1971.
Á Höfn í Hornafir'ði er nú risið
eitt hið blómlegasta og fram-
kvæmdamesta kauptún landsins, en
er þó í tölu hinna yngri kauptúna.
Þar var fyrst byggð 1897, er Otto
Tulinius, síðasti eigandi Papósverzl
unar, tók sér þar búsetu og hóf
þar verzlun. Hann var þá ungur
maður og fullur áhuga og dugnað-
ar. Á Papósi hafði verið rekin verzl
un frá því laust eftir 1860, sem
danskir menn voru eigendur að
þangað til Otto Tulinius keypti
hana 1895.
Á þessu tímabili sóttu Austur-
Skaftfellingar verzlun þangað, og
einnig ýmsir úr austasta hluta Vest
ur-Skaftafellssýslu. Það var ekki
stór hópur manna, sem gerðust
landnemar á Höfn vorið 1897. Það
voru aðeins tvær fjölskyldur. þ.e.
Otto Tulinius, kona hans og ein
dóttir, einn verzlunarmaður og
tvær stúlkur. Hin fjölskyldan var
stærri, eða 10 manns. Það var Guð-
rnundur Sigurðsson, Sigríður Jóns
dóttir kona hans, sex börn þeirra,
ein vinnukona og vinnumaður.
0. Túlinius dvaldist ekki til
lengdar á Höí'n eða aðeins f.jögur
ár, og fluttist til fjölmennari staða
og þar sem umsvif voru meiri, og
áttí lengst af ævinnar heima á Ak-
ureyri og var meðal hinna nafn-
kunnustu manna þar. Hin fjölskyld
an varð fastari í sessi á Höfn og
undi sér þar vel og lengi, sumir
einstaklingar hennar til æviloka.
Þeir urðu því hinir raunverulegu
landnemar á Ilöfn.
Guðmundur Sigurðsson fæddist
á Þorvaldsstöðum í Skriðdal 1856
en ólst að mestu upp á Stafafelli
í Lóni hjá séra Bjarna Sveinssyni,
föður liins mikla kennimanns Vest
ur-íslendinga, síra Jóns Biarnason
ar, og Sveins bónda í Volaseli í Lóni,
en síra Bjarni Sveinsson hafði ver
ið prestur í Þingmúla 1851—1862,
er liann fluttist að Stafafelli. Kona
Guðm. Sigurðssonar var Sigríður
dóttir Jóns hreppstjóra Jónssonar
í Byggðarholti, nafnkennds manns.
Guðmundur hafði stundað nám í
söðlasmíði í Kaupmannahöfn og
vann að því starfi lengi en gerðist
jafnframt verzlunarmaður á Papósi
og einnig á Ilöfn um allmörg ár.
Hann var og síðar bóksali á Ilöfn.
Guðmundur lagði því gjörva hönd
á margt, enda góðum hæfileikum
búinn, átti létt um mál og naut
sín vel í samræðum um landsins
gagn og nauðsynjar, hélt vel á hlut
sínum og af góðri einurð.
Ég sagði honum stundum á efri
árum hans, að hann ætti að nota
þann tíma, sem hann enn ætti ráð
á, til að tala við hina ungu kynslóð
í landinu og kenna henni af
reynslu sinni og hyggindum
hversu henni bæri að lifa lífinu.
þá yrðu störfin og viðfangsefnin
henni létt og að nokkru í líkingu
við það, sem þau höfðu orðið hon-
um á langri ævi.
Sigríður, kona hans, var mikil
rausnar- og öðlingskona, tilbúin að
veita hverjum og einum það lið
sinni og aðstoð, sem brýnust var
þörf á og kom sér bezt. Þetta kom
meöal annars fram á fyrstu árun
um á Fíöfn, þá áttu ferðamenn
hvergi athvarf til hvíldar og hress
ingar nema hjá þeim tveim fjöl
skyldum er þar voru og var lengi
rómað hvílíkri fórnarlund og hjálp
fýsi þau hión voru gædd. Að sjálf
sögðu tók þetta breytingum er
íbúum fjölea'ði í kauptúninu og til
fleiri heimila var a'ð leita, en að
14 árum liðnum voru Hafnarbúar
orðnir nærri sjötíu.
Börn þessara mætu hjóna voru
sex, þrjár dætur og þrír synir.
Dæturnar voru: Soffía Ragnhild
ur, sem er nýlátin, Soflía Margrét
ekkia Eiríks Beck á Reyðarfirði og
Þrúður, sem lézt á barnsaldri.
S.vnirnir voru: Bjarni, kunnur
listmálari, verzlunarmaður og síð
ar kaupfélagsstjóri, kvæntur Ingi
björgu Gunnlaugsdóttur, systur
Geir bónda í Eskihlíð og Björns
læknis, sem er látinn. Jón, kennari,
kaupmaður um skeið, og lengi
skrifstofumaður í Reykjavík,
kvæntur Þórunni Beck frá Reyðar
firði og Gísli, lengi símstöðvar
stjóri á Djúpavogi. Af þessum syst
kinum eru þau Margrét og Jón
enn á lífi. Soffía Ragnhildur,
sem var elzt systranna, ólst
upp hjá foreldrum sínum, eins og
systkinin öll, hún giftist árið 1917
Ásgeiri syni Guðmundar bónda og
smiðs Jónssonar í Þinganesi í Nesj-
um. Var Jón einn hinna kunnu
Hoffelsbræðra eldri. Hinir voru:
Eiríkur bóndi á Syðra-Firði og Brú
á .Tökuldal og Jón bóndi og söðla
smiður í Hoffelli. Allir nafnkennd
ir atorku- og dugnaðarmenn, synir
Guðmundar bónda Eiríkssonar í
Hoffelli bróður Stefáns alþingis
manns og bónda í Árnanesi í Nesj
um.
Ásgeir, maður Soffíu. er sem
þeir frændur márgir fjölhæfur
smiður, sem allt leikur í höndun
um á, og mikill atorkumaður í
hverju starfi. Þau Soffía og Ásgeir
voru fyrstu tvö hjúskaparár sín í
Þinganesi, en fluttust síðan á Höfn
og áttu þar heimili síðan og bjuggu
lengi í húsi foreldra Soffíu og í
sambýli við þau. Hið gamla hús
fyrsta landnemans á Höfn entist
fjölskyldunni vel og lengi og þjón
aði því hlutverki, sem ætlazt var
til. Þar var jafnan gott a'ð koma
og dvelja hvort heldur var til
gömlu hjónanna Sigríðar og Guð
mundar eða hinna yngri, Soffíu og
Ásgeirs.
Þetta fólk var í náesta ná-
grenni við okkur hjónin í
meira en tvo áratúgi 1921—
1943, er við áttum heim-
28
fSLENDINGAÞÆTTIR