Íslendingaþættir Tímans - 27.10.1971, Blaðsíða 32

85 ára, 30. sepf. 1971
Hafliði Guðmundsson í Búð
Ekki verður um það deilt, að
miklu skiptir, hverjir veljast til for-
ystu í þjóðfélaginu, hvort sem um
landsstjórn, sveitarstjórn eða fé-
lagsmál er að ræða. Þar á veltur
að miklu leyti heill lands og þjóð-
ai. sem betur fer hafa íslendingar
átt því láni að fagna að eiga marga
menn og konrn, sem lögðu sig alla
fram um að vinna að heill með-
bræðra sinna og systra, oft fyrir
litla greiðslu og takmarkað þakk-
læti. Sh'ku verða þeir oft að hlíta,
sem öðrum þjóna. En það er önn-
ur saga.
Hér skal með fáum orðum getið
aldraðs forystumanns sveitaþorps
á Suðurlandi, manns, sem nú er
að mestu horfinn frá opinberum
málum, en fylgist vel með öllu,
sem fram fer. Dagsverk hans er
býsna drjúgt orðið, og nú getur
hann liíið með ánægju yfir liðna
tíð.
Maðurinn er Hafliði í Búð í
Þykkvabæ. Ég held, að margir
kannist við nafn hans. Svo lengi
hefur hann komið við sögu síns
byggðarlags og sýslu. Hafliði fædd
ist i Búð 30. september 1886. Voru
foreldrar hans Guðmundur bóndi
Rnnólfsson í Búð (d. 18991 og Sig-
ríður Ólafsdóttir (d. 1927) kona'
hans, Jónssonar í Skarði, síðar í
Hávarðarkoti. Er nú Hafliði einn á
lífi 10 sv'tkina sinna.
Hafiiði__gekk í barnaskóla í
Þykkvabæ. þegar hann hafði ald-
ur til. Barnaskóli var settur á stofn
þar þegar árið 1892, eða 15 árum
áður en fyrstu fræðslulög voru
sett. Er hann með elztu barnaskól-
um iandsins í sveit á landi hér,
ef ekki elztur. Vísast hér með les-
endum þessarar greinar til ágrips
af sögu skólans, sem ég skrifaði
og birtist í Sunnudagsblaði Tím-
ans snemma á þessu ári. Fyrsti
kennari Þykkvabæjarskóla var
Nikolás Þórðarson, kunnur ágætis-
kennari, þótt ekki hefði hann
stundað kennaranám. Var gagnfr.
frá Möðruvöllum. Er Hafliði mjög
þakklátur Nikolási fyrir þá
fræðslu, sem hann naut i skóla
hjá honum. Þetta varð öll almenn
skólamenntun Hafliða í Búð. En
svo vel varð hann að sér, að síð-
ar, þegar kennara vantaði við
Þykkvabæjarskóla, var hann
kvaddur til starfs þar. Það er líka
alveg víst, að enginn skóii tekur
fram góðu sjálfsnámi, sem fólgið
er í lestri valinna bóka, félagsmála
starfi og kynnum við vel gefna
menn. Þetta hefur Hafliði ástund-
.að um langa ævi.
Skal nú vikið að nokkrum fram-
faramálum Þykkbæinga, sem Haf-
liði hefur átt hlut að. Skal þar
fyrst telja rjómabú, em sett var
á stofn 1907. Hafliði keypti land-
ið, sem rjómabúsbyggingin var
reist á, þá aðeins tvítugur ungliqg-
ur. Rjóminn var strokkaður og
smjörið selt til Englands. Með
stofnun rjómabúsins tók fyrst að
rofa til í efnalegu tilliti í Þykkva-
bæ. Fátækt var áður mikil hjá
öllum, óhætt að segja. Túnin lítil
og þau að nokkru umflotin vatni,
svo að fáar skepnur var hægt að
hafa til lífsins viðurhalds.
Sú framkvæmd Þykikvabæ til efl
ingar, sem Iíafliði studdi mjög og
þykir vænzt um, er fyrirhleðsla
Djúpóss, árið 1923. Hefði ekki ver
ið ráðizt í þessa framkvæmd þá,
væri engin byggð í Þykkvabæ í
dag. Þá væri landið allt nokkru
fátækara. Þá væri væntanlega
minna um kartöflur á innlendum
markaði. En eins og kunnugt er,
er Þykkvibær í Rangárþingi það
hreppsfélag, sem mest framleiðir
af þessari vöru.
Búnaðarfélag Þykkvabæjar var
stofnað árið 1914. Hafliði varð
strax við stofnun þess eftirlitsmað
ur, að undangengnu námskeiði,
sem hann sótti í Reykjavík. Á
þessu ári sagði Hafliði af sér for-
mennsku búnaðarfélagsins eftir 37
ára starf, og við tók Yngvi Markús-
son í Odds-Parti. Margar eru
skýrslurnar orðnar, sem Hafliði
hefur skilað til Búnaðarfélags ís-
lands. Er kúaskýrslum hans við-
brugðið fyrir frágang og ná-
kvæmni. Páll Zóphóníasson naut-
griparæktarráðunautur sagði eitt
sinn við Hafliða, að hans skýrslur
væru þær einu réttu það árið. í
öllum öðrum var einhverja
skekkju að finna. Segir þetta
meira en mörg orð, hversu trú-
verðugur maður Hafliði er og hef-
ur alltaf verið. Búnaðarfélagið hef
ur staðið að fleiru en kynbótum
sauðfjár og nautgripa. Það hefur
keypt skurðgröfur til framræslu
lands. Er nú svo komið, að mest
allt land Þykkvabæjar er orðið
þurrt. Þar sem áður var óstætt
vatn, eru nú tún og matjurtagarðar.
Kirkjumál og trúmál hefur Haf-
liði látið mjög til sín taka. For-
maður sóknarnefndar var hann ár-
ið 1914, þegar bygð var kirkja í
Þykkvabæ. Áður hafði þurft að
sækja kirkju að Háfi, en þangað
þurfti yfir vatnsfall að sækja. Á
vetrum uppbólgið og óaðgengilegt.
Þær eru orðnar margar messurn-
ar, sem Hafliði hefur sótt í Hábæj-
arkirkju, en hann hefur verið með
hjálpari næstum óslitið frá 1914.
lEnn framkvæmir Hafliði þetta
starf að sömu trúmennskunni og
fyrr. Nú er í smíðum ný kirkja
í Þykkvabæ, og vonandi endist Haf
liða aldur til að standa þar fyrir
framan altari og innan og vinna
sitt gamla og kæra starf.
Og það er sama hvar brugðið er
32
ÍSLENDINGAÞÆTTIR