Íslendingaþættir Tímans - 27.10.1971, Blaðsíða 10

ÞURÍÐUR JAKOBSDÓTTIR
Fædd 17. febr. 189.3,
Dóin 18. júlí 1971.
Við hjónin vorum stödd uppi í
Borgarfirði sunnudaginn 18. júlí.
Komurn þangað kvöldið áður og
hugðumst fara næsta dag ríðandi
í hópi vina inn í óbyggðir og njóta
þar hesta, kyrrðar og náttúrufeg-
urðár. Veðrið var eins fagurt og
það getur bezt verið, og allt lék í
lyndi og við hlökkuðum mjög til
fararinnar.
En skyndilega skyggði. Okkur
voru færðar þær fréttir að frænka
mín, Þuríður .Jakobsdóttir, hefði
orðið bráðkvödd þá um nóttina.
Okkur setti hljóð við fréttina, því
að okkur hafði sízt dottið slíkt
í hug. Morguninn áður kvöddum
við hjónin bana, eins og við vor-
um vön að gera, þegar við fóium
burt úr borginni. Hún var þá að
vísu lasin og með örlítinn hitavott,
en ekkert gaf þá til kynna að um
alvarlegan lasleika væri að ræða.
Já. það skyggði í huga mér við
þessa frétt, að hún Þura, eins og
hún var jafnan kölluð, væri dáin.
Ég hafði þekkt hana allt mitt líf,
þekkt hana mjög vel og þekkt
hana að öllu góðu. Eg var rétt árs-
gamall, þegar Vigdís systir mín
fæddist. Hún var yngsta og sjötta
barn foreldra minna, og þá féll
það í Þuru hlut, sem var starf-
andi hjá foreldrum mínum í
marga áratugi, að taka mig að sér.
Og það gerði hún Þura bæði vel
og drengilega. Iljá henni svaf ég
í mörg ár, og þó hún hai'i látið
sér annt um okkur öll börnin, þá
var hún ætíð sérstaklega góð við
það, sem okkar mannlega samfé
lag þarfnast mest og skortir mest í
viðleitni sinni til fullkomnunar,
séu menn slíkir sem hann var, en
ekki þeir, sem kallaðir eru skör-
ungar og stórmenni.
Hans mun ég lengi minnast.
Þormóður Pálsson.
mig — okkar samband var öðru-
vísi. Oft hjálpaði hún mér úr marg
víslegum vanda, sem manni fannst
á þeim árum vandleystur, en Þura
átti jafnan ráð undir rifi hverju.
Það var sannarlega lán fyrir
óþekkan hnokka, sem tók þátt í
mörgu ævintýrinu og oft varð
skítugur, að eiga hana Þuru að.
Við Þura áttum mörg leyndarmál,
sum mjög merkileg eða það
fannst mér á þeim árum, en önn-
ur ósköp venjuleg eins og gengur.
Já, hún Þura var ætíð boðin og
búin til að aðstoða mig, gleðja
mig, segja mér sögur eða Ijóð, en
af þeim kunni hún kynstrin öll.
Hún hafði alltaf tíma aflögu til að
liðsinna okkur börnunum, lá
aldrei á liði sínu, var alltaf að, ætíð
sívinnandi. Eitthvað á þessa leið
varð mér hugsað, þar sem ég sat
á þúfu á bökkum Hvítár og lét
hugann hlaupa yfir minningar
mínar um Þuru, þessa dásamlegu
konu, sem vildi gefa öllum allt og
gleðja alla með verkum sínum, ást
sinni og umhyggju.
Þuríður Jakobsdóttir fæddist
17. febrúar 1893 að Hreðavatni í
Norðurárdal. Foreldrar hennar
voru Jakob Þorsteinsson, Iirepp-
stjóri í Norðurárdal og kona hans
Ilalla Jónsdóttir frá Deildartungu.
Foreldrar Þuríðar voru systkina-
börn, Jakob var sonur Þorsteins
smiðs og bónda á Húsafelli. Jakobs
sonar, Snorrasonar prests Björns-
sonar, Þorsteinssonar bónda í
Ilöfn í Melasveit, en kona Þor-
steins á Húsafelli, móður Jakobs,
var Ingibjörg Jónsdóttir, Jónssonar,
Þorvaldssonar dannebrogsmanns
í Deildartungu. Faðir Höllu var
Jón Jónsson bóndi í Deildartungu,
en hann var albróðir Ingibjargar
á Húsafelli, móður Jakobs. Móðir
Höllu, kona Jóns í Deildartungu,
var Helga Jónsdóttir stúdents-
Árnasonar bónda í Kalmanns-
tungu og síðar á Leirá. Eru þess-
ar ættir það þekktar að óþarft er
að rekja þær frekar hér.
Jakob á Hreðavatni og Halla
kona hans eignuðust 10 börn.
Heimilið var stórt en búið frekar
lítið, og fátækt sagði fljótt til sín.
Því fór svo, að þau hjón komu
sumum börnum sínum í fóstur til
frændfólks síns.
Þannig atvikaðist það, að Þuríður
var kornung sett í fóstur til ömmu
minnar og afa í Deildartungu,
þeirra Vigdísar Jónsdóttur og Hann
esar Magnússonar. Vigdís var hálf-
systi Ingibjargar á Ilúsafelli, móð
ur Jakobs. Ilannes bóndi í Deildar-
tungu var sonur Magnúsar Jóns-
sonar hins auðga á Vilmundar-
stöðum og Ástríður konu hans
Hannesdóttur. Þau Vigdís og Hann-
es áttu 7 börn, sem upp komust,
en ólu auk þess upp 5 börn önn-
ur og létu þau njóta sama atlæt-
is og sín eigin börn.
„Rausn þeii’ra hjóna var annál-
uð“ segir þekktur Borgfirðingur
um þau, og bætir við „þangað
heim lágu leiðir marga, ef þurrð
var í búi og hey upp gengin. Slík-
ir gestir fóru sízt bónleiðir til búð-
ar. Bú höfðu þau gagnauðugt, og
allt var heimili þeirra stórt i snið-
um og bæjarbragur allur með
menningarsvip. Var þetta hoiuð-
ból stolt Borgfirðinga og byggðar-
prýði. í Deildartungu var i heiðri
-höfð verkmenning islenzk nieð
hagleik og fjölbreytni. Þeirn ung-
mennum, sem nutu þessara hollu
uppeldisáhrifa, varð það drjúgt
vegarnesti, þegar út í lífsbaráttuna
kom og þau urðu að standa á eig-
in fótum. Hreinskilni í orðum,
iðni í verki og mannbætandi hugs-
unarháttur ríkti á þessu glæsilega
heimili, sem mótandi uppeldisafl“.
Heimilið í Deildartungu var
mannmargt og lá um þjóðbraut
þvera. Þar komu því jafnan marg-
ir gestir. Þar ólst Þura upp. Þar
átti hún sína glöðu æsku, vakti yf-
ir túninu, sat yfir kvíám, lærði að
lesa og vinna, og ótalmargt ann-
að.
Vísur og kvæði kunni hún í svo
ríkum mæli, að það var segin
saga þegar við vorum að kveðast
10
ÍSLENDINGAÞÆTTtR