Íslendingaþættir Tímans - 27.10.1971, Blaðsíða 12

MINNINC
Kjartcm Þorgrímsson.
Hann fæddist í Reykjavík 4.
apríl 1889, og þar lauk liann einn-
ig ævi sinni 2. jan. sl. og hafði þá
nál. tvo um áttrætt. En spor hans
liggja víða og ég þekkti hann fyrst
fyrir nál. hálfri öld sem Kjartan í
Hvammi, en sú jörð er í Þistilfirði
norður. Margir nutu verka hans, og
margir minnast þess nú, að hann
átti haga hönd og létta lund, sem
entist honum vel i blíðu og stríðu.
Ólöf hét móðir hans Ólafsdóttir,
en faðir hans var Þorgrímur kenn
ari og leiðsögumaður sonur Þórð-
ar sýslumanns í Hjálmholti, kunn-
ur maður syðra. Ekki heyrði ég
hann ræða um bernsku sína eða
æsku, en hann ólst upp í Reykja
vík þangað til hann var 11 ára, og
fluttist þaðan um aldamótin norð-
ur að Gunnsteinsstöðum í Langa
dal. Dvaldist hann árum saman
þar á bæ eða þar í héraði. Eftir
að hann fór úr Húnaþingi dvald
ist hann eitt ár í Grímsey og um
tíma á Húsavík, og e.t.v. víðar.
Það mun hafa verið rétt fyrir
hjá Viðari Péturssyni og Ellen,
eins og við höfum gert í svo mörg
undanfarin ár.
En ég á í huga mér minningu
um góða vinkonu, góða frænku
sem allt vildi á sig leggja til að
hjálpa og gleðja, og það eru dýr-
mætar minningar, sem eru Þuru
minni vel samboðnar.
Ég ætlaði að vera búinn að
skrifa nokkrar línur um Þuru, en
það dróst úr hömlu.
Og sem ég er að Ijúka við þess-
ar línur á skipsfjöl á leið til Eng-
lands, er óskalagaþáttur í útvarp-
inu að enda á einu af uppáhalds-
lögunum okkar Þuru, „Áfram veg
inn í vagninum ek ég, inn í vax-
andi kvöldskugga þröng“, vel söng
Stefáno.
Það var skrítin tilviljun, að lagið
þitt var leikið einmitt nú.
21. ágúst 1971.
Iljalti Pálsso'U.
fyrri heimsstyrjöldina, að Kjart-
an fluttist norður í Þistilfjörð og
gerðist vinnumaður í Hvammi.
Hann kvæntist Maríu Sigfúsdóttur
bónda þar og hófu þau búskap í
Hvammi, en einnig bjuggu þau um
tíma í Garðstungu í sömu sveit og
í nokkur ár í Tunguseli á Langa
nesi. Efni voru lítil en barnahóp-
ur vaxandi, og stundaði Kjartan
vinnu utan heimilis, bæði á landi
og sjó. Konu sína, Maríu, missti
Kjartan árið 1928 frá sex börnum
ungum, en tvo drengi höfðu þau
misst í bernsku. BÖrn þeirra á lífi
eru: Karl Haukur, bifreiðastjóri
og sparisjóðsformaður á Þórshöfn,
kvæntur Vilborgu Kristjánsdótt
ur, Aðalbjörg Rósa, sem giftist
ívari Björnssyni á Hofsósi, Sig-
hvatur, húsasmiður í Reykjavík,
kvæntur Guðrúnu Aðalsteinsdótt
ur, Þorgrímur, útgerðarmaður á
Þórshöfn, kvæntur Oktavíu Karls-
dóttur, Hermundur, bóndi í Sval-
barðsseli í Þistilfirði, kvæntur
Fjólu Þorsteinsdóttur og Jón Haf
liði, verzlunarmaður í Reykjavík.
Eftir missi konu sinnar, Maríu, brá
Kjartan búi og ólust börn þeirra
siðan upp hér nyrðra.
Árið 1931, um það leyti sem
Kjartan Þorgrímsson hafði tvo um
fertugt, urðu enn þáttaskil í ævi
hans. Hann hvarf þá til bernsku-
stöðvanna syðra og gerðist ráðs
maður á Kópavogshælinu gamla.
Stundaði hann það starf um skeið
en var í tvö sumur við húsasmíði
í Dalasýslu. Árið 1938 kvæntist
hann öðru sinni, þá kominn undir
fimmtugt. Síðari kona hans, sem
nú lifir hann, er Halldóra Jóns
dóttir frá Kringlu í Dölum. Börn
þeirra Kjartans og Halldóru eru:
Sigríður, gift Birni Kristmunds-
syni, verzlunarmanni, Hálldór sím
virki, kvæntur Þórunni Sigurjóns
dóttur og María gift Einari Guð-
mundssyni, pípulagningameist
ara, öll búsett syðra. Kjartan
stundaði byggingavinnu í Reykja
vík, en vann síðan í 15 ár á bif-
reiðaverkstæði Egils Vilhjálmsson-
ar, og eftir að hann hætti þar,
stundaði hann ýmsa vinnu meðan
kraftar entust.
Um það leyti sem Kjartan haíði
fjóra um sjötugt, bilaði heilsa hans.
Var hann af þeim sökum óvinnu
fær og lengi rúmfastur að meira
og minna leyti. En kona hans, Hall-
dóra, annaðist hann og studdi af
mikilli umhyggju, og beið þess er
vei'ða vildi. Mun það sammæli
kunnugra, að hún hafi reynzt hon-
um traustur förunautur eftir að
saman lágu leiðir þeirra. Margir
Þistilfirðingar og Langnesingar
minnast nú Kjartans Þorgrímsson-
ar með hlýjum hug. Sterk bönd
tengdu hann við norðurhjarann
hér, þó að hann væri annarsstaðar
upprunninn. Hann fylgdist jafnan
vel með því, sem hér gerðist, og
kom hingað all oft að vitja vanda
manna og vina, síðast að ég ætla
um það leyti, sem liann varð átt-
ræður. Það mun hafa verið árið
1942 eða þar um bil, sem hann,
ásamt Einari Sigurðssyni frá Klifs
haga, kom hingað norður á reið-
hjóli frá Akranesi, og vakti för
þeþ'ra athygli, en á því ári var lok-
ið við að ryðja veg yfir Öxarfjarð
arheiði. Margir héðan nutu gest-
risni á heimili hans syðra.
Kjartan Þorgrímsson var hár
maður vexti og vel á sig kominn
og prýðilega verki farinn. Ég hygg,
að hann hafi á meðan hann var
hér nyrðra, verið talinn með beztu
sláttumönnum hér um slóðir. Tók
12
ÍSLENDINGAÞÆTTíR