Íslendingaþættir Tímans - 27.10.1971, Blaðsíða 20

AXEL GUÐMUNDSSON
Fæddur 14. apríl 1905.
Dáinn 5. ágúst 1971.
Árið 1905 14. apríl, fæddist að
Grímshúsum í Aðaldal sonur bú-
andi hjóna þar, Guðmundar Guðna
sonar og Jónínu Jónasdóttur.
Hann hlaut nafnið Axel.
Axel var yngstur fjögurra sona
þeirra hjóna, „er þar uxu úr grasi,
góðum gáfum gæddir og vel íþrótt
um búnir er þóttu mörgum mönn-
um öðrum efnilegri um margvís-
legt atgervi“- Þessi orð eru tekin
upp úr grein er ég reit eftir
Tryggva bróður hans fyrir nokkr-
um árum. Ég endurtek þau hér,
því svo sannarlega eiga þau við um
yngsta bróðurinn sem er.kvaddur
nú siðastur þeirra eins og þau áttu
við þann næstelzta, Tryggva bú-
stjóra á Kleppi, er þau voru í upp-
hafi um sögð.
Þeir Grímshúsabræður voru
fjórir, Hallgrímur var elztur
þeirra bræðra, bóndi í Grímshús-
um er lézt 1954, tæplega 57 ára.
Tryggvi var næstelztur, hann lézt
1964, 64 ára. Jónas var bóndi í
Fagranesi í Aðaldal, dáinn 1952
49 ára, og nú er Axel látinn rúm-
lega 66 ára, sá er yngstur var og
náði hæstum aldri.
Axel ólst upp í Grímshúsum
með foreldrum og bræðrum og
Þegar leið á ævikvöld Kristínar
á Hróastöðum og heilsa hennar
tók að bresta, sýndi Guðrún, dótt-
ir hennar, bezt hvérn mann hún
hefur að ggyma. Hún annaðist
hana af mikilli umhyggju og ást-
úð og brast eigi hófstillingu né
skilning.
Mun henni nú finnast eyða við
arin, þegar þar vakir minningin
ein. En þeirrar minningar er gott
að njóta. Hún er skyld angan bjark
arinnar og brósi blómsins við rís-
andi degi.
Jórunn Ólafsdóttir
frá Sörlastöðum.
komst til góðs þroska, atgervis-
maður til líkama og sálar, íþrótt-
um búinn, söngvinn og skáldmælt
ur.
Axel hugði til mennta á unga
aldri og hafði hafið nám í Gagn-
fræðaskóla Akureyrar er hann
veiktist í mænuveikisfaraldri er
gekk yfir Norðurland vorið 1924.
Eftir það steig hann aldrei heilum
fæti á völl. Hann fluttist nokkrum
árum síðar til Reykjavíkur, stund-
aði 'hann söngnám um skeið og
kennzlustörf unz hann gerðist
starfsmaður á Skattstofu Reykja-
víkur 1935 og þar var hans starfs-
vettvangur þaðan í frá um meira
en aldarþriðjungsskeið.
Axel var einn af stofnendum
Karlakórs Reykjavíkur og tók
lengi þátt í störfum hans og var
einsöngvari þar á fyrri árum kórs-
ins. Innti hann af höndum mikið
og gott verk fyrir kórinn, m. a.
þýddi hann marga smekklega söng
texta, því hann var vel skáldmælt-
ur. Hann þýddi margt bóka úr erl-
endum málum, skáldsögur, ferða-
bækur og UHglingabækur. Öllu
þessu var sameiginlegt fagurt mál
og smekkvíst, á það ekki síður við
um þrjár drengjasögur er komu
út eftir hann á síðustu árum. Þar
er um að ræða sanna sveitalífs-
sögu frá nýliðnum tíma, hófstillta
og náttúrulega að persónuSköp-
un, atburðum og umhverfislýs-
ingu.
Árið 1943 kvæntist Axel Ruth
Manders, danskri konu er fcomið
hafði hér til lands stuttu fyrir
heimsstyrjöldina. Þau byggðu sér
fagurt heimili að Drápuhlíð 33 og
áttu þar heima æ síðan. Börn
þeirra eru Guðmundur flugvéla-
virki, Ólafur laganemi og Dóra 15
ára.
Þá er búið að skýra1 frá hinum
venjulegum atriðum er á yfirborð
inu liggja, en ef skyggnzt er
lengra sér móta fyrir sögu, er ekki
verður í stuttu máli sögð. Það er
allt umhugsunarefni nóg og harms-
og gleðisaga, hvernig ungur maður
glæstum kostum búinn er knésett-
ur til ævinlegra örkumla, en held-
ur þó velli með þeim hætti sem
hér gerðist með tamningu og
sjálfsnámi, er náði langt á leið til
að bæta sumt það er misst var og
bætt varð, en sýndi þó skýrast og
gleggst þann efnivið er í mannin-
um bjó. Sannast þar það sem einn
frændi hans orðaði svo:
„Enginn veit sitt afl til fulls
áður en gengur að stríði
Eldraun skýrir aðal gulls,
einnig hjartans prýði“.
Það sem þessum orðum var
fyrst og fremst ætlað, var að
þakka vel rækta frændsemi og vin
áttu frá barns- og unglingsárum í
heimasveit okkar og samveruna
langa hríð síðar. Þegar ég kom til
starfa á Skattstofu Reykjavíkur
fyrir hartnær þrjátíu árum, þá var
Axel þar fyrir, reyndur starfsmað-
ur. Þar unnum við saman alla tíð
síðan til síðastliðins vors. Það langa
samstarf vil ég þakka, og ég vil
leyfa mér að færa þakkiæti fyrir
tórnd allra hinna mörgu fyrri og
nýrri samstarfsmanna í þeirri
stofnun.
Axel átti þar sæti sem enginn
20
ÍSLENDINGAÞÆTTIR