Náttúrufræðingurinn - 1940, Blaðsíða 101

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
93
JAKOB LÍNDAL:
SJALDGÆF PLANTA
Flestir kannast við húsapuntinn (Agropyrum repens), há-
•vaxið, breiðblaða axgras, og öllum grösum örvara til vaxtar
framan af vori, jafnvel þótt kalt blási. Hann vex víða við bæi
og á húsþökum, og getur myndað svo gróðurmiklar og snemm-
vaxnar græður, að ýmsum hefir orðið að líta til hans hýru auga
sem nytjaplöntu. I reyndinni hefir það þó orðið síður en svo sé,
því að hann er lélegt fóðurgras og eitt hið versta illgresi við-
fangs, komist hann í garða eða ræktarland, sem rótað er við.
Kyn þetta nefnist villihveiti, og eru, auk húsapuntsins, kunnar
af því hér á landi tvær tegundir: Bláhveiti (A. violaceum) og
kjarrhveiti (A. caninum), en báðar sjaldgæfar. I Flóru Islands,
II. útgáfu, er bláhveitis getið á neðangreindum fundarstöðum:
Stóruvöllum í Bárðardal, Grund, Hellu og Vitaðsgjafa í Eyja-
firði, og svo er talið Hof og Litlahlíð, sem aðeins er ákveðið með
N. = Norðurland (finnandi Ó. D.), en það mun vera Hof og
Litlaheiði í Vesturdal í Skagafirði, því að magister Ingólfur
Davíðsson hefir bent mér á, að úr Vesturdal sé komið eintak
frá Ólafi Davíðssyni, sem geymt er í Náttúrugripasafninu í
Reykjavík. Bláhveitis hefi ég svo ekki orðið var í þeim gróður-
listum, sem eg hefi séð síðan Flóra íslands kom út.
Því rifja ég þetta upp hér, að ég hefi orðið þ.ess var, að blá-
hveitið hefir numið víðar land en áður er kunnugt. Veitti eg
þessari einkennilegu grastegund fyrst eftirtekt sumarið 1938 í
grasmóum rétt neðan við Gilsbakkasel, sem stendur á nyrðri
bakka Merkigils í Austurdal í Skagafirði. Síðan var ég öðru
hvoru að rekast á hana fram Austurdalinn, án þess þó að ég
muni alla fundarstaði, en get þó sérstaklega nafngreint móa
nálægt Miðhúsum, sem eru gömul beitarhús frá Merkigili, vall-
lendisbrekku framan við Skatastaði og grasi vaxnar skriður
fram undir Keldudal, sem liggur langt framan við byggð í Aust-
urdal. I Vesturdal varð bláhveitið einnig fyrir mér á nokkrum
stöðum, og man eg um brekkur sunnanvert við Jökulsá, þar sem
hún kemur ofan í Vesturdalinn, vallendisgeyra í brekkunum