Tímarit lögfræðinga - 01.10.1979, Qupperneq 26

brigðislöggjafarinnar annast heilbrigðsstjórn landsins og lénsstjórn-
irnar á hverjum stað í umboði hennar.
Ýmis sérlög gilda um umhverfis- og mengunarmál í Finnlandi. Kjarn-
orkuver verða að fá sérstakt starfsleyfi skv. kjarnorkulögum frá 1957,
og með kjarnorkuábyrgðarlögum frá 1972 var lögð hlutræn skaðabóta-
ábyrgð á slík fyrirtæki. Þá voru sett lög árið 1965 um varnir gégn
mengun hafsins, lög árið 1972 um varnir gegn olíumengun frá skipum
og lög árið 1974 um varnir gegn olíumengun á landi og um sérstakan
olíumengunarvarnasjóð. Ákvæði um mengun og hávaða frá ökutækj-
um og flugvélum eru í umferðar- og bifreiðalögum, bæði sett 1957.
2. AÐILD NORÐURLANDA AÐ MILLIRÍKJASAMNINGUM
UM UMHVERFISMÁL
Ekki er unnt að ræða svo um umhverfisvernd á Norðurlöndum, að
ekki sé vikið nokkrum orðum að þeim milliríkjasamningum, sem Norð-
urlöndin eru aðilar að og um þessi mál fjalla.
Gerður var norrænn umhverfisverndarsamningur árið 1974, sem
Noregur, Finnland, Svíþjóð og Danmörk eru aðilar að. Samningur
þessi tók gildi 5. október 1976. Meginefni sanmingsins er það, að við
mat á því, hvort leyfa skuli starfsemi, sem mengað getur umhverfið,
skuli yfirvöld taka sama tillit til hugsanlegrar mengunar frá starf-
seminni, sem fram kemur í öðrum Norðurlandanna sem um mengun
í eigin landi væri að ræða. Á þennan hátt vinnur samningurinn gegn
því, að mengun og önnur umhverfisspjöll berist frá einu Norðurland-
anna til annars. Jafnframt hafa borgarar ríkis, sem verða fyrir tjóni
vegna mengunar frá öðru ríki, sama rétt og borgarar þess til að kæra
vegna starfseminíiar og fá sannreynt lögmæti hennar. Kæran skal
fram borin í því ríki, sem mengunin á upphaf sitt í. Einnig hafa þeir
sama rétt og borgarar þess ríkis til þess að stefna vegna mengunar-
innar og krefjast skaðabóta. I slíkum málum gildir sú lagaskilaregla,
að beitt er lögum þess ríkis þar sem tjónið á sér stað, þótt mengunin
stafi frá öðru ríki.
Þá eru Norðurlöndin öll aðilar að samningnum frá 1954 um varnir
gegn óhreinkun sjávar af völdum olíu, með síðari breytingum. (1.
77/1966). Norðurlönd hafa einnig gerzt aðilar að tveimur alþjóðasamn-
ingum, sem gerðir voru á vegum IMCO um ábyrgð vegna olíumengun-
ar sjávar. Fyrri samningurinn var gerður 1969 og fjallar um ábyrgð
skipaeigenda vegna olíumengunar. Sá síðari var gerður 1971 og geymir
120