Tímarit lögfræðinga - 01.10.1979, Síða 41

umferð eða valda ekki hættuástandi á vegum, sem notaðir eru til al-
mennrar umferðar og skylda til að sjá starfsmönnum fyrir hættulaus-
um vinnustað. Hér má ennfremur nefna sérstaklega reglur þær, sem
koma fram í 423. og 424. gr. Rest. 2nd. Fyrri greinin fjallar um ábyrgð
þess, sem hefur með höndum starfsemi, er getur valdið mikilli hættu
á alvarlegum líkamsmeiðslum eða dauða, ef tækin, sem eru notuð, eru
ekki vandlega úr garði gerð og þeim vel við haldið. Feli slíkur aðili
sjálfstæðum verktaka að búa til eða halda við þess háttar tækjum, ber
hann ábyrgð á skaða, sem lilýst á mönnum eða munum vegna gáleysis
verktakans við þetta starf, eins og hann hefði sjálfur annast smíði
eða viðhald tækjanna. Síðarnefnd grein (424. gr.) er efnislega á þessa
lund: Sá, sem skyldugur er skv. lögum eða reglugerð til að gera sér-
stakar varúðarráðstafanir végna öryggis annarra, ber bótaábyrgð á
tjóni, er rakið verður til þess að verktaki vanrækir að gera slíkar var-
úðarráðstafanir. 1 dómi í málinu Maloney gegn Rath segir, að bæði
423. og 424. gr. renni stoðum undir það, að á Rath hvíli „óframseljan-
leg“ skylda. Ákvæði í lögum um vélknúin ökutæki varðandi viðhald
öryggisbúnaðar bifreiða sýni, að löggjafinn telji, að af vanbúnum bif-
reiðum stafi mikil hætta á alvarlegum líkamsmeiðslum eða dauða.
Eins og sjá má af upptalningu á ýmsum „óframseljanlegum“ skyld-
um eru þær margvíslegar og af ólíkum toga spunnar. Koma oft upp
vafamál í þessu efni. Hinn kunni bandaríski fræðimaður Prosser segir,
að erfitt sé að benda á aðra viðmiðun, þegar meta skuli, hvort tiltekin
skylda sé „óframseljanleg,“ en þá, hvort telja beri hana svo mikilvæga
vegna hagsmuna þjóðfélagsins, að verkkaupa ætti ekki að vera heimilt
að fela hana í hendur annars aðila.22
Þriðji flokkur undantekninga frá meginréglunni um að menn beri
ekki ábyrgð á skaðaverkum sjálfstæðra verktaka varðar eðlislæga
hættulega starfsemi („inherently dangerous activities“). Undir þetta
flokkast fleiri en ein regla í Rest. 2nd. í 416. gr. er kveðið á um ábyrgð
þess, sem fær sjálfstæðan verktaka til að vinna verk, sem verkkaupi
má ætla, að sé líklegt til að hafa í för með sér sérstaka hættu á spjöll-
um á líkama eða hlutum nema sérstakar varúðarráðstafanir séu gerðar.
Náskyld þessari reglu eru ákvæði 427. gr. Rest. 2nd, en hún mælir
fyrir um ábyrgð þess, sem fær sjálfstæðum verktaka verk, er felur
í sér sérstaka hættu fyrir aðra menn, — hættu, sem verkkaupi veit
eða má vita, að leiðir af eðli verksins. Eftir báðum reglunum er það
skilyrði ábyrgðar verkkaupa, að verktaki hafi vanrækt að gera hæfi-
22 Prosser, bls. 471.
135