Dvöl - 01.01.1940, Page 37

D VÖL
31
\ori-laiul
Gullkista Svíþjóðar - eða banabiti
Kftii' .lón MagiuisMon, fil. cand.
Það er ekki með öllu ósennilegt,
að síðar meir verði árin 1920—1940
talin gullaldartímabil í sögu Sví-
þjóðar. Keppinautarnir um völdin
i Eystrasalti, Rússland og Þýzka-
land, voru báðir bugaðir eftir stríð-
ið. Þýzkaland gjörsigrað og afvopn-
að, en röð smáríkja við austur-
strönd Eystrasalts bægði Rússum
frá hafinu. Svíar höfðu jafnan ótt-
azt framsókn Rússa til Atlantshafs-
ins, en eftir byltinguna var sá
draugur kveðinn niður um stundar
sakir, og nú hófst velmegunartíma-
bil í Svíþjóð, sem einna helzt má
líkja við þá tíma, er Svíþjóð komst
í tölu stórvelda Evrópu. Nú er Sví-
þjóð að vísu ekki hernaðarstórveldi,
en almenn velmegun landslýðsins
er meiri en í nokkru öðru landi álf-
unnar. Á þessum árum blómgaðist
iðnaðurinn og framleiðslan jókst,
þrátt fyrir kreppuna, er fylgdi í
kjölfar stríðsins.
Mikill hluti af útflutningsverð-
mæti Svíþjóðar kemur frá Norr-
landi, en svo eru einu nafni kölluð
nyrztu héruð landsins. Þau eru
hrjóstrugust og strjálbýlust. Sví-
þjóð er frá fornu fari skipt í þrjá
landshluta: Götaland, Svealand og
Norrland. Norrland er þeirra stærst,
að flatarmáli um 58% af stærð
landsins alls, en íbúarnir aðeins ein
miljón. Þar er hálent mjög og
hallar landinu niður að Helsingja-
botni i aflíðandi hjöllum. Við
ströndina er láglent og víða all-
frjósamar byggðir, en er ofar dreg-
ur, taka við skógi vaxnir ásar og
hæðadrög. Þar er skógabelti Norr-
lands, hinir sígrænu greni- og furu-
skógar. Á 400 metra hæð yfir sjáv-
arflöt hverfur barrskógurinn og
við tekur lágvaxið birkikjarr á
stangli, heiðaflákar, mýrar og vötn,
en ofar enn gnæfa háfjöllin. Hæst
er Kebnekaise, sem er ofurlítið
hærra í loftinu en Öræfajökull.
Þetta er land Lappanna. Þarna
hafa þeir reikað með hreindýra-
hjarðir sínar frá ómunatíð. Og
þarna eru mestu járnnámur Sví-
þjóðar, í fjöllunum rétt norðan við
heimskautsbauginn.
Talið er, að Norrland nái suður
til Dalarna og Upplands, en venju-
lega er þó aðeins átt við nyrztu hér-
uðin, þegar talað er um Norrland.
Það er Lappland, háfjallasvæðið,
og Vásterbotten, strandlengjan.
Norrland er hrjóstrugt land og illa
fallið til akuryrkju. Fyrr á öldum
var aðalatvinnuvegur við ströndina
og í dölunum búfjárrækt. í skóg-
unum var gnótt veiðidýra, og í