Dagblaðið Vísir - DV - 20.06.2005, Blaðsíða 27

DV Fréttir
MÁNUDAGUR 20. JÚNl2005 29
Rosenberg hjónin tekin af lífi fyrir njósnir
Þann 19. júní áriö 1953 voru Juli-
us og Ethel Rosenberg tekin af lífi í
rafinagnsstól eftir að hafa verið
dæmd til dauða fyrir njósnir. Þetta
kom í kjölfarið á einu dramatískasta
njósnamáli sem kom upp í kalda
stríðinu, á hápunkti kommúnista-
hræðslu og ofsóknarfárs í Bandaríkj-
unum.
Julius Rosenberg var handtekinn
í júlí 1950 og kona hans, Ethel, í
ágúst á sama ári. Þeim var gefið að
sök að hafa njósnað fyrir Sovétríkin.
Þau voru kærð fyrir að hafa komið á
fót njósnahring sem lak hernaðar-
leyndarmálum varðandi
atómsprengjuna til Rúss-
ana. Rosenberg-hjónin
mótmæltu sakargiftunum
en eftir stutt réttarhöld í
mars 1951 voru þau sak-
felld. Þann 5. apríl 1951
voru þau dæmd til dauða.
Hjónin voru færð í hið al- .
ræmda fangelsi Sing Sing í í -
Ossining í New York-fylki
og biðu þar dauða síns. Næstu tvö
árin var mál hjónanna mikið hita-
máli á alþjóðlegum grundvelli.
Margir héldu því fram að Rosen-
Ethel og Julius Rosenberg
Yfirgefa réttarhúsið eftir að þau voru
kærð fyrir njósnir.
berg-hjónin væru fórnar-
lömb múgæsingar and-
kommúnista í Bandaríkjun-
um, sem stóð hvað hæst á
þessum tíma. Bandarískur
almenningur trúði því hins
vegar að hjónin hefur fengið
réttláta málsmeðferð.
Julius Rosenberg var tekinn af lífi
á undan konu sinni, klukkan 8 að
kvöldi 19. júní, 1953. Stuttu eftir að
í dag
árið 1965 var Nguyen Cao
Ky, marshall í suðurvíet-
namska flughernum settur
í hina valdalausu stöðu
forsætisráðherra Suður-
Víetnams.
lík hans var tekið úr rafmagnsstóln-
um var Ethel leidd inn í herbergið og
óluð niður. Hún var úrskurðuð látin
16 mínútur yfir átta. Þau neituðu
allri sök og héldu fram sakleysi sínu
ffam í rauðan dauðann. Þau skildu
eftir sig tvo syni, Michael og Robert
Rosenberg. Bróðir Ethel, sá sem gaf
vitnisburðinn sem sakfelldi hjónin,
hefur síðan játað að hafa logið fyrir
rétti.
Edda Björgvinsdóttir
Sigríður fékk ekki að horfa
á hana i Borgarteikhúsinu
fyrir fylleríi fjögurra kvenna.
Við köstuðum verkinu á milli okkar eins og litlu barni
Þetta gekk bara ljómandi vel. Það
var langur aðdragandi að sýningunni,
löng forvinna og langt og mikið sam-
starf milli mín og Grétars [Reynisson-
ar]. Ég þekkti verkið frá fornu fari. Við
Grétar köstuðum þessu á milli okkar
eins og einhverju litlu barni sem við
vildum varla taka að okkur. Svo brosti
það til okkar einn daginn og við skild-
um út á hvað þetta gekk.
Samstarfið við leikarana gekk von-
um framar og upp og ofan, eins og
alltaf er. Þetta var mjög sérstakt af því
að leikarahópurinn var mjög stór, sem
var krafa framleiðendanna. Leikfélag
Reykjavíkur vildi mæta þessum leik-
hópi af fullum þunga. Verkið er nátt-
úrulega þannig séð mannmargt. Það
er náttúrulega hægt að fara margar
leiðir með svona. Þannig að þetta var
stór og ólíkur hópur. Það voru bæði
„ungir og efnilegir" og svo voru „gaml-
ir jálkar" á öllum aldri. En okkur tókst
Ég er„show-
bissness"-maður.
allavega' fyrir frumsýningu að bræða
hópinn saman og gera þetta samstæð-
an leikhóp. Það var mikið afrek.
Strindberg var náttúrulega með
þessu verki að segja okkur að kvarta
ekki. Manneskjurnar kvarta og kveina
og búa sér til sína eigin óhamingju á
jörðinni. Það er holl lexía þar sem fólk
vinnur saman, að vera æðrulaust og
kvarta ekki og kveina.
Ég er að stunda Eglurannsóknir um
þessar mtrndir. Ég hef tekið ársffí frá
leikhúsinu til þess að stúdera Eglu.
Þetta gæti orðið leiksýning með sjálf-
um mér í öllum hlutverkum. Leikstýrt
af sænskum leikstjóra sem heitir Pétur
Engjakvistur eða Engkvist. Þetta æda
ég að sýna undir súð í einhverri sveit í
Borgarfirði, á landnámssetrinu. Kjart-
an Ragnarsson, sá mikli leikhús- og
ffamkvæmdarmaður og athafnaskáld,
er að búa til mikið safn um landriáms-
söguna með Eglu sem konsept. Ég
ætía að búa til sýningu sem ég ætía að
frumsýna við opnun listahátíðar 2006.
Það verður ekki Pavarotti heldur ég og
Egill sem opnum þetta. Svo hef ég
náttúrulegá fjölda verkefna í fjöld-
anum öllum af miðlum. Ég er „show-
bissness“-maður enn sem komið er.
Ég er að mennta mig núna. Mér finnst
ágætt að taka mér smá hlé ffá leik-
stjóminni. Það er líka flott að hætta á
toppnum.
Benedlkt Erlingsson hefur slegið heldur betur 1 gegn ,*!™ifékk cTéter'
Úr bloggheimum
Dæmdu ekki eftir útlitinu
„Ég elska það þegar hneigð mln til að
dæma fólk eftir stereótýpum þarf
að beygja sig I duftið. Ég er að
vinna með strák sem er
sannfærður verztingur og
meðlimur i Frjálshyggjufé-
laginu, ekki orðinn sautján,
gengur I Miles Davis bol og er
mesti herramaður sem ég hef
kynnst. Efmaöur er á leiðinni út stekkur
hann til til að opna fyrir manni dyrnar og
tekur mjúklega afmanni diskinn eftir mat
svo hann geti sett hann i uppþvottagrind-
ina. Það bregst ekki að þegar ég fletti i
gegnum geisiadiskana mína inni í her-
bergi og horfi íhugandi á einn þeirra byrj-
ar hann að spila nákvæmlega sömu tón-
iist f herberginu við hliðina."
Krístin Svava -
blog.central.is/sacredshit
Gott sumar
„Það er búið að vera geðveikt gott veður
undanfarið, svo það fer að styttast i grill
og hvitan rússa. Ég er búinn að ákveða að
grilla mikið I sumar og ég
ætla að halda grillveislu á
næstunni og bjóða upp
á rótsterka rússa.. En
það veröur eitthvað
þema t.d að strákarnir
mæta með mústas og
mullet og stelpurnar mæta i
míní-pilsum og með fastar fíéttur. Hljóm-
ar einsog þýskur klámari en hver fílar það
ekki??? Sumarið legst allavegana vel i mig
og maður er farinn að plana ýmislegt.
Maður verður að fara til útlanda (það er
bara skylda) og i allskonar road-trip."
Steinþór Hróar -
blog.central.is/270
Samræmdu prófin
„Ég verð nú að taka undir
með kennaranum sem hef-
ur verið að pönkast á
Námsmatsstofnun vegna
samræmda prófsins í samfé-
lagsfræði. Það er EKKI hægt að taka
þingkosningar sem dæmi um beint lýð-
ræði samanborið við óbeint lýðræði. Þing-
kosningar eru einmitt kjarninn i óbeinu
fulltrúalýðræði.
Á hinn bóginn hefég alltafátt erfitt með
aö botna í æsingnum sem fylgja vill þess-
um samræmdu prófum á ári hverju. Þegar
ég var að klára gaggó, voru samræmdu
prófin bara tvö - stærðfræði og íslenska.
Þau þóttu bæði léttvæg, enda lögðu
menn meira upp úr íslensku- og stærð-
fræðiprófunum sem skólinn sjálfur lagði
fyrir."
Stefdn Pálsson - kaninka.net/stefan/
&
o
o
.5
Maður
Lesendur DV eru hvattir til að senda okkur tölvupóst á netfangið ritstjorn@dv.is og láta í Ijós skoðanir sínar á málefnum líðandi stundar.
Ingveldl
Sigurðardóttur
finnst bæði karimenn
og kvenmenn mega
sýna hvert öðru me
virðingu.
Sigríöui Alexandeisdóttii
hríngdi:
Ég get ekki orða bundist eftir að
hafa farið í Borgarleikhúsið á laugar-
daginn til að sjá leikritið hennar
Eddu Björgvinsdóttur, „Alveg
briljant skilnaður" sem ég var búin
að hlakka mikið til að sjá. Það fór
hins vegar þannig að sýningin var
eyðilögð af fylleríislátum í fjórum
konum á fertugsaldri. Þær hlógu
stanslaust og drukku brennivín,
svöraðu Eddu og ráku upp hrossa-
Lesendur
hlátur í hvert sinn sem hún opnaði
muninn.
Ég hittí gamlar konur í hléinu og
þær náðu bara ekki upp í nef sér fyr-
ir látunum. Fólk var reglulega óá-
nægt með þetta. Ég hef sjálf farið í
leikhús í fjöratíu ár og aldrei lent í
öðru eins. Það er alltaf verið að tala
um að við reykingafólk eyðileggjum
fyrir öðrum, en í þetta skiptið voru
það fyllibyttur sem eyðilögðu allt. Ég
náði ekki einu sinni að fylgjast með
sýningunni. Það er auðvitað
slæmt að hafa keypt leik-
húsmiða á þrjú þúsund
krónur og ganga út vitandi
að sýningin fór fyrir ofan
garð og neðan.
Þessar konur fengu
tiltal í hléi en þær létu
ekki segjast. Þær héldu
bara áfram að drekka og
fíflast. Þær tóku með sér
birgðir inn í salinn og
drukku sleitulaust. Ég hefði helst
viljað stoppa sýninguna og láta reka
konurnar út, en það var því miður
ekki hægt að gera það. Þær
eyðilögðu alla stemningu, voru
hlæjandi eins og hýenur þeg-
ar Edda var að leika mjög
dramatískt atriði og ég er
ekki frá því að þetta hafi
stuðað hana. Hún er
frábær leikkona en
þetta stuðaði hana
fyrst. Það er alveg Ijóst
að ég fer ekki aftur á
leiksýningu í bráð,
ekki fyrst maður getur
ekki verið öraggur um
að fá að horfa á sýning-
una sína í friði fyrir fullum
kerlingum.
Þroskaþjálfinn segir
Gagnkvæmttraust,
virðing og hlýja
Þar sem kvennréttindadagur-
inn er nú nýliðinn finnst mér við
hæfi að brydda aðeins á þeim mál-
um. Við erum alltaf að berjast fyrir
jafnrétti kynjana en mér finnst við
ekki fara rétt að. Konum hættir
mjög mikið til að rakka karlmenn
niður því við erum alls ekki eins og
getum ekki orðiö það. Það er ekki
óalgengt að maður heyri „Ó, þessir
karlmenn! Þeir eru svo vitíausir!"
Nú spyr ég: getum við ætíast til að
þeir sýni okkur eitthvað fallegt
þegar við látum alltaf niðrandi orð
um þá falla. Mér finnst illa hafa
verið vegið aö karlmönnum að
undanförnu. Þó finnst mér þetta
hafa lagast á síðustu áram. Fólk
sýnir gagnkvæma virðingu. Konur
fóru fram úr sjálfum sér á sínum
tíma með of miklum hamagangi
og látum. Mér finnst ennþá eins
og eimi eftir í þjóðfélaginu að kon-
ur séu ekki jafrifærar og karlar. Það
er miklu meira reynt í fjölmiðlum
að tala við karlforstjóra en kven-
forstjóra. Er þetta af því að konur
kæra sig ekki um þessa truflun og
, eru kannski miklu nákvæmari í því
sem þær láta frá sér fara heldur en
karlmenn? Ég er sannfærð um að
líffræðilegur munur á körlum og
konurn er stór þáttur í öllu þessu.
Við vitum að karlmaðurinn á erfitt
með að hugsa um nema eitt í einu,
s.s. þegar hann situr og horfir á
sjónvarpið getur hann ekki talað í
síma. Mér finnst nánast ekkert
hægt að gera nema bera virðingu
fyrir hvert öðru og trúa og treysta á
hvert annað. Fólk verður að segja
„þú getur gert það sem þú viit“
með meiningu bak við orðin og
gagnkvæmt traust, virðingu og
hlýju. Við erum öll jöfii.