Fréttatíminn - 15.06.2012, Blaðsíða 12

H
eiðrún Björk Jóhannsdóttir er
ekki að flækja fyrir sér hlutina.
Hún tekur því sem að höndum
ber með jákvæðni og opnum hug
og segist sjálf vera í stöðugum
rússíbana þar sem alltaf tekur við eitthvað nýtt
og skemmtilegt ef hún leyfi því bara að gerast.
Árið 2008 missti eiginmaður Heiðrúnar, Lúther
Ólason, vinnuna. Einn fjölmargra. Hann hafði
starfað í verktakabransanum sem fór á hliðina
nánast á einni nóttu en bauðst í kjölfarið starf
bæjartæknifræðings á Suður-Grænlandi. Þau
slógu til og fluttust búferlum úr 101 í fimmtán
hundruð manna þorp, Nanortalik.
„Ég var í tveimur vinnum hér og brjálað að
gera hjá mér. En mér fannst þetta bara svo
spennandi tilhugsun að ég hugsaði með mér
að nú væri tíminn til að skrifa bókina sem ég
er búin að vera með í hausnum mjög lengi,“
segir Heiðrún. Þau komu sér fyrir og Heiðrún
byrjaði að skrifa. „Sonur okkar komst ekki
strax inn á leikskóla og því var ég heima með
hann og fann mér sitthvað til dundurs á milli
þess sem ég sinnti honum og skrifaði bókina.
Ég var komin með tvær bækur í vinnslu, eina
fullorðins og eina barna og allt gekk voða vel.
Svo keypti ég fyrir tilviljun poka af selskinn-
safgöngum og fór að leika mér með þá. Allt
í einu var ég komin í kaf í að sauma alls kyn
hluti úr selskinni, hanna og framleiða og bókin
bara komin í frost. Svona þróast bara hlutirnir
án þess að ég ráði einhverju um það,“ segir
Heiðrún.
Hún hefur fengið mikla athygli fyrir hönnun-
arvöru sína sem verður meðal annars til sölu
í versluninni Kraum í Aðalstræti frá og með
haustinu. „Ég blanda saman Íslandi og Græn-
landi í hönnun minni, leik mér með íslenska ull
og grænlenskt selskinn,“ segir Heiðrún. Hún
hefur framleitt lúffur úr selskinni með stroffi
með íslensku lopapeysumynstri, svo fátt eitt sé
nefnt.
Alltaf hæð yfir Grænlandi
Fjögurra manna
fjölskylda hikaði
ekki við að flytjast
búferlum úr nafla
alheimsins, 101
Reykjavík, í lítið
þorp í Suður-Græn-
landi fyrir fjórum
árum. Þetta var
í kjölfar þess að
fjölskyldufaðirinn
missti atvinnuna.
Heiðrún Björk
Jóhannsdóttir
segist hafa öðlast
nýja sýn á lífið
vegna þessara
vendinga; Græn-
land hefur kennt
henni að meta
kyrrð og ró. Hún
segir Sigríði Dögg
Auðunsdóttur
meðal annars það
að hún viti nú að
gerviþarfir eru
nákvæmlega það –
gervi-þarfir.
Heiðrún Björk Jóhannsdóttir flutti með alla fjölskylduna sína úr miðbæ Reykjavíkur til þorps á suður-Grænlandi þar sem þau
hafa búið í fjögur ár. Hún er yfir sig ánægð með lífið í Grænlandi og segir þar dásamlegt að vera. Ljósmynd/Hari
Nóatúni 4 · Sími 520 3000
www.sminor.is
Tilboðsverð:
23.900 kr. stgr.
(fullt verð: 28.900 kr.)
Ryksuga
VS 06G2001
Kröftug 2000 W ryksuga
með 4 lítra slitsterkum poka.
Vinnuradíus 10 metrar.
Allir svo pollrólegir
Hún er yfir sig ánægð með lífið í Grænlandi.
Fjölskyldan flutti í stærra þorp eftir tveggja
ára dvöl, Qaqortoq, og keyptu sér þar hús.
„Hér er dásamlegt að vera. Bærinn iðar
alltaf af lífi og það er alltaf fólk á ferli. Netið
er brjálæðislega dýrt þannig að fólk er ekki
að hanga á netinu heima hjá sér og ekki að
glápa á sjónvarp því sjónvarpsdagskráin er
ömurleg. Fólk er því mikið úti og hér er eng-
inn á bíl því það eru engir vegir milli þorpa
og bæja á Grænlandi. Fólk situr og spjallar
á torginu í miðbænum og þar selur fólk vör-
urnar sínar, hvers kyns handverk. Þetta er
einhvernveginn ólýsanlegt andrúmsloft. Allir
eru svo pollrólegir, hafa tíma til að sitja og
spjalla sem er svo ólíkt því sem við eigum að venjast
heima á Íslandi þar sem allir eru að flýta sér milli staða
og enginn má vera að því að gera neitt.
Bærinn sjálfur er ofsalega fallegur. Ég kalla hann San
Francisco norðursins; miklar brekkur og hús lengst
upp í fjöll. Það er alveg geggjað fallegt þarna. Og svo er
alltaf logn og sól,“ segir hún og hlær. „Það er alltaf hæð
yfir Grænlandi, við munum eftir því úr veðurfréttunum.
Og þannig er bara lífið, hæð yfir Grænlandi og allir ró-
legir og allir glaðir, allir í sólskinsskapi. Þetta er ótrúleg
menning og ofboðslega falleg,“ segir Heiðrún sem fallið
hefur fyrir Grænlandi.
Þykir þurrkuð loðna sælgæti
Dóttir Heiðrúnar, Íris Ösp, er tvítug og flutti til mömmu
sinnar og stjúppabba til Grænlands fyrir um ári síðan.
„Hún var sko ekkert á því að flytja með okkur út þegar
við fórum. En hún hefur verið að koma til okkar í lengri
og skemmri heimsóknir og hefur eignast alveg frábæra
vini. Hún ákvað síðasta haust að prófa að flytja til okkar
og vera að minnsta kosti einn vetur hér. Hún er hæst-
ánægð,“ segir Heiðrún.
Í Grænlandi er enn mikil veiðimenning og veiða
Grænlendingar allt mögulegt; seli, hreindýr, sauðnaut
og ýmsar tegundir fugla. Heiðrún segist samt ekki hafa
tileinkað sér mataræði Grænlendinga og til að mynda
hefur hún ekki smakkað sel. „Ég get bara ekki hugsað
mér það. En sonur minn elskar grænlenskan mat. Hann
fær alltaf hefðbundin grænlenskan mat í leikskólanum
á fimmtudögum og kemur yfirleitt þannig angandi
heim að ég þarf að setja hann beint í bað. Honum finnst
selur algjört lostæti og borðar þurrkaða loðnu eins og
sælgæti. Ég hef ekki verið neitt sérstaklega í jaðarvilli-
bráðinni,“ segir Heiðrún og hlær. „Ég er meira bara í
hreindýrunum og sauðnautunum.“
Á vorin veiða Grænlendingar blöðrusel sem kemur
með rekísnum og er haldin mikil hátíð í hvert sinn sem
einhver í fjölskyldunni skýtur sinn fyrsta sel. „Það er
mjög eftirminnilegt eitt atvik þegar ég og Íris vorum að
sigla á kajak og sáum allt í einu að sjórinn verður allur
rauður, það var blóð út um allt. Þegar við litum upp að
ströndinni sáum við fjölskyldu þar saman komna við
að verka sel. Þegar skotinn er blöðruselur er hóað í
alla fjölskylduna og allir mæta niður í fjöru til þess að
verka selinn, dömurnar á háu hælunum og pilsunum
jafnvel – með konuhnífana sína að skera og allt í blóði.
Við fylgdumst með þessu, krökkunum að leika sér
með garnirnar og henda á milli sín augum á stærð við
tennisbolta. Svo mökuðu konurnar blóði í andlitið á sér
af því að það er einhver hefð. Það var magnað
að fylgjast með þessu. Allt var skorið niður
og sett í poka og tveimur tímum seinna var
allt farið. Beinahrúgan sett í fjöruna sem
æti fyrir fuglana og daginn eftir voru öll
ummerki horfin.“
Skortur á umhverfisvitund
„Það er svo margt spennandi að sjá. Í
hverjum bæ er svokallað „Bretti“ sem eru
sölupallar. Þangað kemur fólk með hvað sem
er úr náttúrunni, karlarnir með veiðina sína
og konurnar með ber eða sultur eða hvönn.“
Þrátt fyrir að Grænlendingar séu í mikilli
snertingu við náttúruna vantar í þá alla um-
hverfisvitund að sögn Heiðrúnar. „Það sem
kom mér einna helst á óvart við Grænland var allt rusl-
ið. Hér henda allir öllu á götuna og heilu ruslahaugarnir
eru fyrir utan hús hjá fólki. Fólk hikar ekki við að hella
leyfunum úr tómum olíutanki í grasið eða á klöppina
þegar verið er að skipta um tank og ég get ekki ímynd-
að mér að það sé hreinsunarbúnaður á sorpbrennslunni
í bænum. Það hefur samt verið mikil vakning í þessum
efnum og unga kynslóðin er miklu upplýstari en hin
eldri og ég trúi því að þetta muni breytast fljótt,“ segir
hún.
Þegar hún er spurð hvað hún hafi lært mest af
dvölinni í Grænlandi hugsar hún sig ögn um og segir
svo: „Ég er orðin miklu rólegri í mér og ég held að ég
sé laus við allar gerviþarfir. Íslendingar eru þannig að
þeir þurfa alltaf að eignast allt. Ég var sjálf að vinna í
tískugeiranum áður en ég flutti út og var alltaf að segja
við sjálfa mig að ég yrði að eignast hitt eða þetta. Ég er
eiginlega laus við þetta. Og svo er ég búin að læra að
meta ró og kyrrð. Ég gat aldrei slappað af og gat aldrei
verið kjur, gat aldrei verið heima hjá mér og gert bara
ekki neitt. Ef ég var ekki í vinnunni var ég að gera eitt-
hvað annað. Ég hef lært að slaka aðeins á, maður þarf
ekki alltaf að vera að gera eitthvað.“
„Og svo hef ég öðlast ást á Grænlandi og vináttu
Grænlendinga. Mér þykir óskaplega vænt um Græn-
lendinga sem er mjög gott og duglegt fólk sem er stolt
af landinu sínu og menningu sinni.“
Fjölskyldan er á leið heim til Íslands að nýju. Lúther
bauðst spennandi starf hér sem hann ætlar að þiggja.
Heiðrún heldur á vit óvissunnar að nýju, með bjartsýn-
ina að leiðarljósi. „Ég hef engar áhyggjur af því að fá
ekki eitthvað að gera. Kannski reyni ég bara að koma
fyrirtækinu mínu, Ísafold, á koppinn, hver veit. Það
kemur bara í ljós.“
Heiðrún hefur notið lífsins í Grænlandi til hins ítrasta og þykir
vænt um land og þjóð.
Sigríður
Dögg
Auðunsdóttir
sigridur@
frettatiminn.is
12 fréttir Helgin 15.-17. júní 2012