Fréttatíminn - 15.06.2012, Blaðsíða 28

OREO
BANANA
SÚKKULAÐIKAKA
Sími: 561 1433
Innihald: Súkkulaðibotnar, súkkulaðimousse, bláberja
sulta
, ba
nan
ar
og
O
re
ok
ex
.
Opnunartími:
mánudaga-föstudaga 7.30 -17.30
laugar- og sunnudaga 8.00 -16.00
P
R
E
N
T
U
N
.IS
hvaða lyfjum ég er, hversu mikið,
hvenær, allt sem ég þarf að muna,
allt sem ég skil ekki. Ég les allar
mögulegar upplýsingar sem liggja
frammi. Spyr aðra sjúklinga, leið-
beini öðrum sjúklingum, þannig að
ég þakka mér árangurinn; mörgu
starfsfólkinu, hinum sjúklingunum,
fjölskyldunni, vinum og Hugarafli.“
Ragnhildur hefur að undanförnu
verið í endurhæfingu, og verið að
læra þýsku í Háskóla Íslands. Hún
mætir til félagsráðgjafa, læknis, fer
í heilun og heldur áætlun sem hún
sækir um endurnýjun á, á þriggja
mánaða fresti. „Svo er líklega ekk-
ert annað í stöðunni en að fara í
örorkumat. Ég væri löngu búin að
því hefði ég ekki viljað reyna allt.
Svo hefur Hugarafl hjálpað mér að
horfast í augu við það að ég er með
krónískan sjúkdóm. Eina leiðin til
þess að ég geti haldið mér í lagi er
að ég sé í ró, ég hugsi vel um mig
og ég stjórni álaginu sjálf.“
Hún ætti að vera að útskrifast úr
þýsku núna, en flosnaði upp úr skól-
anum í haust vegna kvíða, depurðar
og einbeitingarleysis. „Deildarstjór-
inn minn studdi mig og sagði að ég
kæmi aftur seinna, ég gæti þetta
vel þegar ég væri í lagi og nú ætti
ég að jafna mig. Það létti á mér að
heyra þetta.“
Ragnhildur segir eitt slagorða
Hugarafls vera að fólk flæki ekki
líf sitt að óþörfu. Það hafi hún gert
þegar hún tók saman við kærasta
fyrir þremur árum sem hún átti
ekki samleið með og olli henni
hugarangri og kom ójafnvægi á
líf hennar. Bræðisköst hans voru
henni um megn. „Mínar reglur eru:
Borða, sofa, hugsa um sjálfa mig,
heimilið mitt og börnin mín. Ef
þessir hlutir eru í lagi get ég haldið
mér í lagi.“
Í kjölfar sambandsslitanna og
umróts lagðist Ragnhildur inn á
geðdeild fyrir tæpum mánuði síðan
– í þriðja sinn. Hún sóttist sjálf eftir
aðstoð á Landspítalanum og bað
um innlögn. Henni var þó brugðið
að uppgötva að búið væri að loka á
innlagnir um nætur á Eiríksgötu
og að fólki væri beint á bráðamót-
tökuna.
„Það var alveg skelfileg lífs-
reynsla í alla staði. Gjörsamlega
hræðileg. Þar fann ég engan
skilning. Enginn mannafli. Nýút-
skrifaður unglæknir tók á móti mér
og ætlaði að setja mig á lyf sem við
læknirinn minn höfum reynt og ég
veit að virka ekki. Ég vissi að þau
myndu senda mig í maníu en hann
vildi senda mig heim með þau,“
segir hún.
„Ég spurði hann því hvort hann
væri nokkuð líka klikkaður?
Hvort hann ætlaði að ljúka þessu
af fyrir mig þarna. Þessi lyf væru
mér lífshættuleg. Systir mín eldri
var komin. Ég hélt ró minni í eina
og hálfa klukkustund. En þá fékk
ég taugaáfall. Man hvernig það
byrjaði. Ég fór að gráta og sparka í
veggi. Og ég man hvernig það end-
aði. Ég brotnaði niður og hrundi í
gólfið,“ segir Ragnhildur. Henni er
hjálpað afsíðis þar sem starfsmað-
urinn hamraði á því að hún yrði að
biðja lækninn afsökunar. Hún hafði
lamið hann og hann skráð höggin
sem líkamsárás.
„Ég gerði mér grein fyrir því að
ég yrði að biðja hann afsökunar
svo hann myndi ekki kæra mig.
Það á enn eftir að koma í ljós. En
þetta endaði með því að ég fór með
lögreglubíl niður á geðdeild með
systur mína mér við hlið, því vegna
fyrri reynslu treysti ég mér ekki til
að fara ein með lögreglunni.“
Þrjár innlagnir á sextán árum
Veikindin urðu dýrkeypt. „Nú þarf
ég að sætta mig við það að þar sem
ég fékk þessar móttökur á bráða-
móttökunni, brást svona við og fékk
lyf, þá missti ég fóstur sem ég vissi
ekki að ég gengi með. Ég kenni
engum um, en mig langaði í barn
og hefur langað lengi. Dætur mínar
eru mér allt. Þær eru snillingar,
guðsgjafir sem ég þakka fyrir á
hverjum einasta degi.“
Ragnhildur var ánægð með að
fara í þetta sinn sjálf niður á deild,
áður en hún var orðin of veik til
að hafa krafta í það. Lyfin tók hún
sjálfviljug, en var miður sín yfir því
að hafa ekki haldið sjálfsvirðing-
unni á meðan á því stóð. „En þarna
stóð ég með sjálfri mér og gerði það
rétta – þótt það hafi ekki gengið
snurðulaust fyrir sig.“
En lífið heldur áfram. Ragnhildur
hlúir að dætrum sínum og hlakkar
til að fá þá eldri heim á ný. En óttast
hún að þær upplifi geðhvörf?
„Ég er skelfingu lostin vegna
þess möguleika. Ég hugleiddi að
eignast ekki börn til að bera þetta
ekki í þau. En svo veit ég að ég er
mjög góð mamma. Ég er mjög góð
manneskja. Ég á yfirdrifið nóg
af ást og umhyggju og ég útskýri
þetta fyrir þeim og segi þeim á
hverjum degi hvað mér þykir vænt
um þær og hvað þær séu flottar og
frábærar.“
Þessar þrjár innlagnir á geðdeild
eru á sextán ára tímabili. Ragn-
hildur horfir jákvæð fram veginn
og þakkar Guði fyrir Hugarafl, sem
herbergi sem er mér alltaf jafn
óskiljanlegt. Fólk sem er veikt þarf
sitt rými. Það er til að mynda ekki
hægt að setja tvær manneskjur í
maníu í sama herbergi, nema halda
eigi diskótek og öllum sé boðið! Svo
er hræðilegt að vera þunglyndur
innan um manískan einstakling
sem kallar á partý, partý,“ segir hún
með sínum kaldhæðnislega húmor
og hláturinn gellur um stofuna.
Svipt sjálfræði og lokuð inni
Tímasetningar eru ekki sterkasta
hlið Ragnhildar í veikindum. „Ef
ég veit hvernig tíminn hefur liðið
er það vegna þess að einhver hefur
sagt mér það. Ég held ég hafi í það
minnsta verið í tvær vikur á deild-
inni úti. Þá var foreldrum mínum
sagt að annað hvort kæmu þau og
sæktu mig eða ég yrði inni á spítal-
anum um óákveðinn tíma.“
Ragnhildur lýsir því þegar for-
eldrar hennar reyndu að lokka hana
út af dönsku geðdeildinni. Hún
vildi ekki fara. En með blíðu fengu
þau hana með sér heim. Það var
þeim nauðsynlegt að fá samþykki
hennar, því þau hefðu ekki fengið
að hafa hana með sér heim án
þess. Þau fóru með hana á geðdeild
Landspítalans.
„Ég var lokuð inni.“
En lífið hélt áfram. Ragnhildur
náði sér. Hún kynnist fyrri barns-
föður sínum og ung, með íbúð, bíl
og lítinn fyrirbura, bösluðu þau.
Álagið var mikið og það slitnaði
upp úr sambandinu. „Ég kenni
hvorki honum né mér um. Ég kenni
aðstæðunum um og álaginu við að
reyna til að halda öllu gangandi.“
Ragnhildur tók saman við vin til tíu
ára, þau voru saman í þó nokkur ár
og eignuðust dóttur 2008, en þetta
rót sumarið 2005 leiddi til þess að
hún lenti í annað sinn á geðdeild,
þar sem hún varði öllu sumrinu.
„Ég svaf ekki í þrjár vikur. Ég
dottaði í tíu mínútur hér og þar og
vaknaði eins og litlu börnin, eld-
hress. Ég var aldrei svöng en borð-
aði ef ég varð máttlaus. Ég þóttist
sofa,“ segir hún. „Sat hins vegar inn
í stofu, reykti, grenjaði og söng til
skiptis.“
Þremur vikum fyrir innlögn
hafði hún farið á bráðamóttöku og
sagst vera tæp. Hún þyrfti aðstoð.
„Í stuttu máli var ég spurð hvort ég
væri í rauðum sokkum – þar sem
fólk í maníu klæðist oft sterkum
litum. Ég svaraði nei, svörtum. Mér
var þá sagt að það væri ekki pláss.“
Hún var send heim.
Kefluð niður af lögreglunni
„Tveimur, þremur vikum seinna
hringdu foreldrar mínir á lögregl-
una og báðu um að ég yrði sótt á
heimili mitt. Lögreglan bankaði
og vildi koma inn. Ég neitaði að
hleypa lögreglumönnunum inn og
danglaði í ristina á einum sem var
kominn með fótinn inn fyrir dyrnar.
Það skipti engum togum, kallað var
líkamsárás og fimm fílefldir lög-
reglumenn hentu mér í gólfið, einn
keyrði hnéð í bakið á mér, annar
hélt mér niðri. Ég var handjárnuð
og borin út í bíl og dregin inn á
geðdeild. Ég var kefluð á höndum
og fótum. Ég fann til í fimm vikur.
Ég fékk þá réttargæslumann og
áverkavottorð en var of veik til að
fara lengra með málið,“ segir hún.
„Pabbi og mágur stóðu úti á
gangi. Systir mín var þarna. Þau
voru öll búin að reyna að tala við
mig, en ég var svo reið yfir því
að hafa ekki fengið hjálpina fyrr.
Ég veit að hefði ég haft Hugarafl
(félagasamtök fólks í bata) hefði
þetta ekki farið svona.“
Í annað sinn var hún svipt sjálf-
ræði. Í þetta sinn tók systir hennar
ákvörðunina en ekki foreldrar
hennar. „Hún kom til mín og sagði:
Ég ætla að skrifa undir. Ég veit að
þú verður reið við mig en ég ætla
samt að gera þetta. Ég varð ekki
reið. Hún talaði við mig. Ég var þó í
uppnámi, en ég skildi af hverju hún
gerði þetta og ég skil að það var
nauðsynlegt.“ Hún segir foreldra
sína ekki hafa treyst sér til að skrifa
undir vegna heiftarlegra viðbragða
hennar og vonbrigða árið 1997.
„Það vill enginn vera á geðdeild.
En í þessari aðstöðu áttar maður
sig oft ekki á hversu veikur maður
er eða hve lengi. Ég veit að ef að-
stæðurnar hefðu verið öðruvísi og
ég hefði ekki farið inn og verið beitt
þessu ofbeldi og ef læknirinn hefði
ekki verið í fríi – þá hefði ég legið
miklu styttra inni. Núna síðast var
ég aðeins í viku. En það er af því
að ég hef lært af reynslunni,“ segir
Ragnhildur.
Flækir ekki lífið að óþörfu
„Ég skrifa allt niður. Ég skrifa á
Ragnhildur tók þátt í göngu Hugarafls á þriðjudag í síðustu viku, rúmruski, þar sem gengið var frá Eiríksgötu og um miðbæinn,
meðal annars um Austurvöll. Gengið var til að vekja athygli á fordómum í garð geðsjúkra og til að minna á þá, réttindi þeirra og
berjast fyrir auknum valkostum í meðferð við sjúkdómnum. Mynd/Hari
Að koma inn í hóp
af fólki eftir að hafa
verið útundan; svartur
sauður og tilfelli í
svona mörg ár; skrýtin,
furðuleg, undarleg,
klikkuð – oft kölluð
Ragga klikk úr Garða-
bænum – er yndislegt.
28 viðtal Helgin 15.-17. júní 2012