Sveitarstjórnarmál - 01.12.2000, Page 42

FÉLAGSMÁL
Bláskógar eru heldrimannahús Sólheima. í húsinu eru fjórar einstaklingsibúðir og ein
paríbúð. (búðarhúsin að Sólheimum bera nöfn sem sótt eru í verk Halldórs Laxness.
tryggni og andúð. Lög um barna-
vernd og stofnun barnaverndar-
nefnda og barnaverndarráðs voru
samþykkt 1932. Fljótlega risu harð-
ar deilur milli Sesselju og yfirvalda
um stefnuna í rekstri Sólheima.
Næstu tvo áratugina skarst oft í
odda og stundum mjög alvarlega.
Yfirvöld vildu ekki að á Sólheimum
væru samtímis fötluð og ófötluð
böm, því „heilbrigð böm gætu borið
andlegt og líkamlegt tjón af um-
gengni við fávitana“. Þá ríkti
ágreiningur um að grænmeti væri
haft til matar, þótt bömunum væri
einnig gefíð að borða kjöt, fiskur og
mjólk.
Þann 9. júni 1945 svipti barna-
vemdarráð Sesselju réttindum til að
veita Sólheimum forstöðu. Sesselja
kærði þann úrskurð og 1. apríl 1948
ógilti Hæstiréttur úrskurð barna-
vemdarráðs.
Hinn 12. september 1946 setti
ríkisstjómin bráðabirgðalög, aðeins
tíu dögum fyrir samkomudag Al-
þingis, um að taka Sólheima leigu-
námi. Tilgangur laganna var að rík-
ið yfirtæki Sólheima og að koma
Sesselju burtu af staðnum. Bráða-
birgðalögin hlutu ekki staðfestingu
Alþingis, þar sem Alþingi var leyst
upp vegna ágreinings um Keflavík-
urflugvöll.
Frá 1948 til 1980 ríkti að rnestu
ffiður um starfsemi Sólheima.
Hinn 1. janúar 1980 öðluðust
gildi lög um aðstoð við þroskahefta.
Stofnaðar voru svæðisstjórnir og
framkvæmdanefnd á vegum félags-
málaráðuneytisins. Hófst þá aftur
nýtt erfiðleikatímabil í samskiptum
við stjómvöld.
Ríkið náði þvi markmiði sínu að
mestu að yfirtaka Sólheima árið
1983 þegar félagsmálaráðuneytið
stóð fyrir því að Sólheimar voru
settir á föst fjárlög. Launa- og kjara-
mál vom yfirtekin af fjármálaráðu-
neytinu, fjárveiting lækkuð um 40%
miðað við föst fjárlög og engin fjár-
veiting veitt til viðhalds húsnæðis
og tækja ámm saman. Þessi ákvörð-
un var tekin einhliða og án samráðs
og samþykkis stjómar Sólheima og
varð ekki hnekkt fyrr en tæpum ára-
tug síðar er sjálfseignarstofnunin
fékk að nýju fullt sjálfstæði um
rekstur Sólheima.
Hinn 9. nóvember 1987 lögðu
fulltrúar þáverandi félagsmálaráð-
herra, sem sátu í nefnd um búsetu-
mál á Sólheimum, til „að þjóðkirkj-
an afhenti félagsmálaráðherra Sól-
heima frá og með næstu áramót-
um“.
Árið 1991 vom samþykkt lög um
félagsþjónustu sveitarfélaga. Frá því
lögin vom samþykkt hefur sveitar-
stjóm Grímsneshrepps, nú Gríms-
nes- og Grafningshrepps, hafnað
lögbundinni liðveislu við fatlaða
íbúa á Sólheimum og sinnir ferða-
þjónustu íbúa að Sólheimum með
einni ferð á mánaðarfresti yfir vetr-
artímann.
Hinn 23. janúar 1996 samþykkti
sveitarstjóm Grímsneshrepps að yf-
irtaka starfsemi Sólheima og var
samþykktin ítrekuð 26. ágúst 1996.
Má fúllyrða að allt frá því að bama-
vemdarlögin vom sett 1932 og ffarn
til dagsins í dag hafi Sólheimar lent
í erfiðleikum við setningu flestra
laga sem varða starfsemi og starfs-
umhverfi Sólheima.
Þróun byggöar
íbúar Sólheima gera eins og aðrir
þegnar þessa lands kröfúr um góða
samfélagsþjónustu. Á Sólheimum er
m.a. sundlaug, iþróttaleikhús,
bankaafgreiðsla, verslun og listhús.
Á næstunni verður opnað veitinga-
hús og líkamsræktarstöð. I þróunar-
Höggmyndin Blómgun eftir Sigurjón
Ólafsson er ein tíu höggmynda sem sett-
ar hafa verið upp í höggmyndagarði Sól-
heima. Þar eru verk eftir alla brautryðj-
endur íslenskrar höggmyndalistar 1900-
1950.
296