Uppeldi og menntun - 01.07.2013, Síða 87

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 22(2) 2013 87
margrét a. markÚsdÓttir og sigrÚn aðalBJarnardÓttir
Framandgerving Finns á innflytjendum birtist hér þannig að „við“ Íslendingar
virðumst vera normið sem „þau“, sem flytja hingað, gætu hugsanlega truflað með
gjörðum sínum eða þau gætu breytt samfélagi og menningu „okkar“ á einhvern hátt.
Í þessum orðum virðist ekki hugað að því að „við“ gætum átt eitthvað sameiginlegt
með „þeim“ eða að samfélagið sé einnig „þeirra“ á einhvern hátt.
Nokkur þeirra slá úr og í; fólk af erlendum uppruna á að fá að ráða lífsstíl sínum
en þó innan ákveðins ramma. Rannveig segir sem dæmi: „Bara mega vera eins og
þau vilja vera … hvernig þau vilja lifa, en ekki opna svona pólskar búðir eins og í
Breiðholtinu.“ Segja má að nokkurrar mótsagnar gæti í orðum hennar að „þau“ eigi
að fá að lifa á þann hátt sem þau kjósa en ættu samt sem áður ekki að fá að opna
eigin verslanir. Annað dæmi er þegar Unnur ræðir skoðun sína á því hvort fólk af
erlendum uppruna eigi að fá að kjósa í kosningum. Hún segir að þar sem Ísland sé
„okkar land“ þá ættum „við bara að fá að kjósa okkar ríkisstjórn.“ Hún bætir þó við:
„Ég hef ekkert á móti því að þau kjósi og þau mega alveg kjósa ef þau vilja, en ef ég
væri útlendingur þá myndi ég ekkert vera að kjósa í öðrum löndum.“ Hún segist því
ekki hafa á móti því að „þau“ kjósi en samt virðist hún vera á því að það séu einungis
„við“ sem kjósum. Ef til vill er hún tvístígandi í afstöðu sinni.
Andstöðu við breytingar á menningu hér á landi má einnig greina. Finnur hefur
orðið: „Þegar þú flytur inn í nýtt land, þá finnst mér að þú eigir að taka upp þá menn-
ingu sem er í því landi.“ Hann bætir við um tungumálið: „Ef það [fólkið] vill hafa það
svoleiðis áfram hjá sér [að tala móðurmál sitt] þá getur það bara haft það á heimilinu.
Mér finnst ekki að það ætti að vera að breiða það út fyrir heimilið.“ Þá virðist Lára
mótfallin breytingum á trúmálum þjóðarinnar sem mögulega gætu fylgt innflytjend-
um: „Íslendingar eru langflestir kristnir og já, mér finnst við eiginlega bara eiga að
vera kristin þjóð.“
Að vera Íslendingur: Hjá ungmennunum fimm er einnig meira áberandi en hjá hinum
hvernig þau tala um hvað það sé „að vera Íslendingur“. Þau tengja það t.d. kosninga-
réttinum. Sem dæmi má taka að Ingibjörgu finnst að innflytjendur sem hafa búið hér
á landi í nokkur ár eigi ekki að fá að kjósa nema þeir hafi íslenskan ríkisborgararétt:
Þetta er Ísland, þetta eru okkar stjórnvöld, þið komið hingað til okkar, við erum
búin að vera hérna alltaf. Mér finnst einhvern veginn að það ættu að vera Íslend-
ingar hvort sem þú ert þá útlendingur með íslenskan ríkisborgararétt eða bara pjúra
Íslendingur.
Eins og sjá má er hér greint skýrt á milli Íslendinga og annarra. Lára talar á svipuðum
nótum og segir að til þess að geta tekið þátt í kosningum ættu innflytjendur að hafa
öðlast íslenskan ríkisborgararétt: „Ef þau eru komin með íslenskan ríkisborgararétt,
eru orðin hluti af þjóðinni og bara góðir íbúar, þá finnst mér alveg sanngjarnt að þau
hafi líka rétt … Mér finnst bara að Íslendingar eigi að kjósa í svona stjórnir.“