Uppeldi og menntun - 01.07.2013, Blaðsíða 148

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 22(2) 2013148
adHd -HandBÓkin
Að starfsmenn láti sig málefni þeirra varða, leggi sig fram um að tala opinskátt og
jákvætt um ADHD, dýpki skilning sinn á röskuninni og eigi farsælt samstarf við fjöl-
skyldur þeirra (bls. 6–7). Allt á þetta vitaskuld jafnvel við um alla nemendur svo að
hugmyndir sem fram eru settar þarna koma að gagni í almennri kennslu. Teikningar
Sigrúnar Eldjárn af börnum og fullorðnum í bókinni eru í samræmi við þann boðskap
bókarinnar að jákvætt viðhorf umhverfisins skipti meginmáli.
Tilgangur bókarinnar, eins og segir í inngangi og á bakkápu, er að „dýpka skilning
þeirra sem starfa með nemendum með ADHD, einkum á grunnskólastigi, og benda á
leiðir til að mæta þörfum nemenda í samstarfi við foreldra og þjónustustofnanir ríkis
og sveitarfélaga.“ ADHD-handbókin ætti því að vera helsta leiðarhnoða þeirra sem
starfa með nemendum sem fengið hafa þessa greiningu.
Þetta er handbók því hún hefur að geyma upplýsingar um flest það sem kennarar
og aðrir starfsmenn skóla, einkum grunnskóla, þurfa á að halda ef þeir fá í hendur
nemanda sem hefur verið greindur með ADHD. Sérstök áhersla er lögð á félagsfærni
unglinga með ADHD, ekki síst stúlkna, teymisvinnu starfsmanna og samstarf við for-
eldra. Að öðru leyti er ekki áhersla á eina leið fremur en aðra heldur reynt að nálgast
málið á sem fjölbreytilegastan hátt, bjóða nemendum upp á val um margvíslegar leiðir.
Það er því farið yfir mikið efni á fáum blaðsíðum og fátt sem ekki leynist í bókinni sem
máli skiptir um ADHD fyrir íslenska kennara og foreldra. Hér eru listar yfir það sem
gera má eða gera þarf við hinar ýmsu aðstæður: við skipulag í skólastofu, við aðlögun
náms og kennslu, við námstækni og námsmat og við hegðunarmótun og bekkjarstjór-
nun. En fyrst og fremst er áherslan á að benda á leiðir sem kunna að henta betur ein-
stökum nemendum og byggjast á hæfni þeirra í stað hefðbundinna kennsluaðferða
sem byggjast á munnlegum fyrirmælum og sem leggja áherslu á að berja í brestina
eða námsaðferða sem felast í því að sitja kyrr og skrifa með blýanti á blað. Vinnan
verður þannig fjölbreyttari að því er varðar skilningarvit, hjálpargögn, vinnubrögð,
verkefnaskil o.s.frv. Í þessa bók geta kennarar sótt hugmyndir um fjölmörg atriði er
varða nám og kennslu nemenda almennt ekki síður en nemenda með ADHD.
Kerfið getur verið frumskógur þegar um er að ræða að finna lausnir á vanda skóla-
barna. Annars vegar þarf að kanna hvaða möguleikar eru fyrir hendi; hins vegar þarf
að snúa sér rétt í því að fá lausnir til að virka. Margir foreldrar hafa þurft að beita sér
persónulega til að fá fyrir barn sitt þá þjónustu sem það á rétt á. Því er hagkvæmt að
hafa hér á einum stað yfirlit yfir fjölmargar mögulegar lausnir sem henta ekki bara
börnum með ADHD heldur flestöllum. Hér er gátlisti yfir það sem gera þarf, listi yfir
þjónustuaðila og yfirlit yfir fræðsluefni af ýmsu tagi auk fræðilegra heimilda. Aftast
eru svo dæmi um eyðublöð sem nota má sem gátlista, til samningagerðar, til minnis
og mats og til áætlunargerðar. Bent er á gagnlegar vefsíður auk þess sem ítarlegur listi
yfir fræðilegar heimildir fylgir. Allt þetta er ómissandi leiðsögn í dagsins önn.
frÆÐilEgar fOrsEnDUr
Það er mikilvægt að skoða hvaða viðhorf og fræðilegu hugmyndir móta efnisval og
efnismeðferð bókarinnar. Bókarheitið vekur strax spurningu um hvað ADHD sé en