Fréttablaðið - 20.12.2014, Side 48

20. desember 2014 LAUGARDAGUR| HELGIN | 48
Gísli er í stuttu stoppi á Íslandi. Hann hélt að hann væri kominn í jólafrí en fékk svo boð um að fara út til Gana aftur en þaðan er
hjálparstarfinu í Líberíu, Síerra
Leóne og Gíneu stýrt. Hann
kemur aftur heim seinnipartinn
á Þorláksmessu en segist ekkert
velta sér upp úr því enda vanur
útköllum allt árið um kring og
virðist taka því með miklu æðru-
leysi. Síðustu fjögur árin hefur
Gísli starfað fyrir samtök sem
heita NetHope. Þau einbeita sér
að tækni- og upplýsingamálum í
neyðaraðstoð og þjónusta 42 hjálp-
arsamtök með 200 þúsund starfs-
menn víðs vegar um heiminn.
„Þegar það verða hörmungar
í heiminum þar sem þörf er á að
bæta upplýsingaflæði og sam-
skipti þá komum við og styðj-
um við bakið á okkar meðlim-
um. Ég fer oftast á sjálft svæðið
og stjórna öllum aðgerðum sem
tengjast þessum málum,“ útskýr-
ir Gísli, sem hefur síðastliðna
mánuði starfað meira og minna
í Vestur-Afríku. „Ebólan hefur
grasserað á mjög dreifðum svæð-
um og því er mikilvægt að bæta
upplýsingaflæðið þaðan.“
Gísli segir útnefningu Time
vera mikla viðurkenningu fyrir
starfið sem er unnið en fjór-
ir aðrir Íslendingar eru einnig
útnefndir ásamt hjálparstarfs-
mönnum víða að úr heiminum.
„Hin fjögur starfa mun meira í
eldlínunni en ég. Ég er meira í
baklandinu að hjálpa til með að
samhæfa aðgerðir en þau hafa
verið með sjúklinga í höndunum
og leggja líf sitt í hættu. Okkur
í baklandinu finnst svakalegur
heiður að geta stutt við fólkið í
framlínunni.“
Bannað að takast í hendur
Gísli var fyrst beðinn um að fara
til Líberíu á vegum Bandaríkja-
stjórnar til að gera úttekt á fjar-
skiptamálum þar. Hann dvaldi
í höfuðborginni þar sem eból-
an hefur verið að gjósa upp í
fátækrahverfunum og útbreiðsl-
an því afar hröð.
„Líkurnar á að smitast eru samt
ekki sérlega miklar. En vanda-
málið úti er að fyrst eftir að fólk
veikist þá er fjölskyldan að hjúkra
því. Fólki fer að blæða, er með upp-
köst eða niðurgang og smitleiðin er
í gegnum líkamsvessa. En helsta
smitleiðin er þegar aðstandendur
þrífa lík ástvina sinna, en það tíðk-
ast að gera áður en þau eru grafin.
Þá eru líkamsvessar að koma út og
smithætta mikil.“
Gísli hefur aldrei óttast að
smitast enda passar hann sig vel.
Hjálparstarfsmönnum er bann-
að að takast í hendur og allir eru
duglegir að nota handsprittið. „Í
rauninni er þessi vírus auðdrep-
anlegur fyrir utan líkamann, til
dæmis dugar klórvatn til að drepa
hann. En eins og í Líberíu var
51 læknir fyrir fjórar milljónir
manna og það voru fjórir sjúkra-
bílar. Heilbrigðiskerfið er bara á
núlli og þar af leiðandi þarf svo
lítið til að hlutirnir nái að fara út
um allt. En reynt er að takmarka
ferðalög fólks og í sumum þorp-
um er fólk orðið mjög meðvitað og
segir ferðalöngum sem ekki eiga
heima á svæðinu að fara burt.
Fólkið sjálft er besta vörnin og
þar sem samfélagið tekur að sér
að setja aðstandendur sjúklinga í
sóttkví, hugsa um að gefa þeim að
borða og halda þeim frá öðrum í
21 dag, þar hefur gengið best að
útrýma ebólunni.“
Erla Björg
Gunnarsdóttir
erlabjorg@frettabladid.is
Harðjaxlinn með stóra hjartað
Starf Gísla Rafns Ólafssonar sem yfirmaður neyðarmála hjá NetHope felst í að mæta fyrstur á svæðið þar sem hörmungar
geisa. Frá því í haust hefur hann barist við útbreiðslu ebólu og er útnefndur maður ársins hjá Time fyrir framlag sitt.
Ég uppgötvaði fljótt að
ég væri ekki fljótastur að
hlaupa upp fjöllin en góður
í að segja öðrum hvar þeir
ættu að hlaupa upp á fjöll.
Það skiptir engu hversu
töff eða mikill harðjaxl þú
ert, það hefur allt áhrif á þig.
Um leið og það hættir að hafa
áhrif á þig þá þarf maður að
byrja að hafa áhyggjur.
Reiknað er með tveim-
ur stórum hamförum á
sama tíma á ári og í mesta
lagi þremur stórum ham-
förum á ári. Í dag eru fimm
hamfarir í gangi í einu.
Litlir hlutir geta gert
svo mikið og breytt
skelfingu í bros. Það er
vítamínsprautan sem maður
fær beint í hjartastað.
FIMM BARNA FAÐIR OG AFI Gísli hefur verið á flakki um heiminn meirihlutann af árinu. Hann segir fjölskylduna hafa vanist þessu fyrir löngu og er hann þakklátur fyrir
stuðninginn sem þau hafa veitt honum. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
Forritarinn sem hleypur á fjöll
Störf Gísla snúast um tæknimál
og hjálparstarf en það eru hans
tvær helstu ástríður í lífinu. „Ég
byrjaði að forrita tólf ára gam-
all, seldi mitt fyrsta forrit 14 ára
og hef starfað í tæknigeiranum
síðan. Svo fyrir rúmum tuttugu
árum byrjaði ég sem sjálfboðaliði
hjá Rauða krossinum. Þaðan fór
ég í björgunarsveit í Hafnarfirði
og fann mig mjög vel í því. Þessi
störf voru ólík forrituninni og ég
fékk útrás fyrir að hjálpa öðrum.
Ég fann að það var mér mjög mik-
ilvægt að gefa af mér.“
Gísli tók þátt í fjölmörgum leit-
um og var mikið í því að hlaupa
upp á fjöll. „En ég uppgötvaði
fljótt að ég væri ekki fljótastur
að hlaupa upp fjöllin en góður í
að segja öðrum hvar þeir ættu
að hlaupa upp á fjöll,“ segir Gísli
hlæjandi og bætir við að þá hafi
hæfileikar hans til að skipuleggja
og samhæfa komið fram. Næsta
skref var að fara í svæðisstjórn á
höfuðborgarsvæðinu og svo lands-
stjórn björgunarsveitanna. Þann-
ig að hann vann við tölvuna allan
daginn en hoppaði svo út hvenær
sem kallið kom. „Fjölskyldan
vandist því að maður svæfi með
símann á náttborðinu.“
Gísla var svo boðið að vera
þátttakandi í sérstöku neyðar-
teymi sem Sameinuðu þjóðirn-
ar eru með en það er samansett
af neyðarstjórnendum hvaðan-
æva úr heiminum sem geta farið
með mjög stuttum fyrirvara út í
heim. Í kjölfarið varð hann einn
af stjórnendum Íslensku alþjóða-
sveitarinnar. Það skal tekið fram
að öll þessi vinna var unnin í
sjálfboðaliðastarfi.
„Árið 2007 ákvað Microsoft að
setja upp hóp hjá sér í tengslum